Ruska pravoslavna Crkva

Ruska pravoslavna Crkva (rus. Русская православная церковь) je pomjesna autokefalna Crkva. Nalazi se na 5. mjestu u diptihu pravoslavnih Crkava. Ima rang patrijaršije.

Katedralni saborni hram Krista Spasitelja

Ustroj

Ustroj je propisan Ustavom Ruske pravoslavne crkve. Ustav definira Rusku pravoslavnu Crkvu kao „višenarodnu pomjesnu autokefalnu Crkvu koja se nalazi u vjerskom jedinstvu i molitveno-kanonskom zajednicom s drugim pomjesnim pravoslavnim Crkvama”.

Od 17. svibnja 2007., nakon potpisivanja Akta o kanonskoj zajednici između Ruske pravoslavne Crkve i Ruske pravoslavne zagranične Crkve, potonja je postala samoupravna jedinica Ruske pravoslavne Crkve. Samoupravne crkve, egzarhati, eparhije, sinodalne ustanove, parohije, manastiri, bratstva, sestrinstva, duhovni znanstveni zavodi i predstavništva, koji se nalaze u sastavu Ruske pravoslavne Crkve čine Moskovska patrijaršija.

U kanonskoj zavisnosti od Ruske pravoslavne Crkve nalaze se autonomne Japanska i Kineska pravoslavna Crkva (gotovo da je prekinula postojanje krajem 1960-ih godina).

Prema Ustavu Ruske pravoslavne Crkve, najviši organi crkvene vlasti su Pomjesni sabor, Arhijerejski sabor i Sveti Sinod na čelu s patrijarhom, koji provode zakonodavnu, izvršnu i sudsku vlast u okviru svojih nadležnosti. Pomjesni sabor može sazvati Arhijerejski sabor ili u izuzetnim slučajevima patrijarh i Sveti sinod. Pomjesni sabor sastoji se iz svih arhijereja, klirika, monaha i laika. Odlučuje o svim pitanjima, koja se tiču unutrašnje i vanjske djelatnosti Ruske pravoslavne Crkve i bira patrijarha.

Križ Ruske pravoslavne Crkve

Arhijerejski sabor čine svi eparhijski arhijereji, a također i vikarni arhijereji koji se nalaze na čelu sinodalnih ustanova i duhovnih akademija. Prema Ustavu, saziva se jedanput u četiri godine. Arhijerejski sabor je najviši crkveni sud; sud prve i posljednje instancije pri dogmatskim i kanonskim odstupanjima u radu patrijarha moskovskog i sve Rusije. Patrijarh je poglavar Ruske pravoslavne Crkve i ima naslov „Njegova svetost patrijarh moskovski i sve Rusije”. On je prvi među episkopima Ruske pravoslavne Crkve i njegovo se ime spominje na svim bogoslužjima u hramovima Ruske pravoslavne Crkve. On je neposredni eparhijski episkop grada Moskve (Moskovska oblast nalazi se pod neposrednom upravom patrijarhova namjesnika — mitropolita krutickog i kolomenskog). Patrijarh ima općecrkvene upravne nadležnosti: zajedno sa Svetim Sinodom saziva Arhijerejski sabor, a u izuzetnim slučajevima i Pomjesni sabor i predsjedava na njima. On snosi odgovornost za izvršavanje odluka sabora i Svetog Sinoda, izdaje ukaze o imenovanju eparhijskih arhijereja, rukovoditelja sinodalnih ustanova, vikarnih arhijereja, rektora duhovnih škola i drugih osoba koja imenuje Sveti Sinod. Patrijarh nagrađuje arhijereje titulama i najvišim crkvenim odličjima, nagrađuje klerike i laike crkvenim priznanjima. On je arhimandrit (nastojatelj) Trojice Sergijeve lavre i mnogih drugih manastira.

Patrijarh predstavlja i zastupa Rusku pravoslavnu Crkvu pred drugim poglavarima pomjesnih pravoslavnih crkava provodeći odluke sabora ili Svetog sinoda, a može predstavljati Crkvu u svoje ime. On također predstavlja i zastupa Rusku pravoslavnu Crkvu pred najvišim organima državne vlasti i drugim svjetovnim vlastima.

Moskovska patrijaršija je organ Ruske pravoslavne Crkve koji objedinjuje sve strukture kojima neposredno rukovodi patrijarh. Sveti Sinod sastoji se od predsjednika — patrijarha, sedam stalnih i pet privremenih članova — eparhijskih arhijereja. Osnovna teritorijalna jedinica je eparhija na čelu koje stoji eparhijski arhijerej i koja objedinjuje sve parohije i manastire na tom teritoriju. Granice eparhija određuje Sveti Sinod. Organi eparhijske uprave su eparhijski sabor i eparhijski savjet, pomoću kojih arhijerej upravlja eparhijom.

Osnovna ustrojbena jedinica crkvenog ustrojstva je parohija koja se sastoji od klera i laika (parohijana) objedinjenih u jedan hram. Na čelu parohije stoji nastojatelj hrama (župnik) koga postavlja eparhijski arhijerej. Organi parohijske uprave su: parohijski sabor na čijem čelu stoji nastojatelj hrama, parohijski savjet (izvršni organ, potčinjen parohijskom saboru i sastoji se iz predsjednika - crkvenog starca, njegova pomoćnika i blagajnika) i revizorska komisija.

Raskol

Odlukom Svetog Sinoda Ruske pravoslavne Crkve sa zasjedanja u Minsku 15. listopada 2019., isti se isključio iz „Euharistijskog zajedništva” s Carigradskim patrijarhatom. Time je onemogućena koncelebracija liturgije svećenicima iz dvaju različitih patrijarhata (ruskog i bilo kojeg inog pravoslavog), kao i pristup svetoj pričesti pravoslavcima koji nisu članovi RPC na liturgiji RPC i obratno, članova RPC na liturgijama inih crkava.