Papers by Armen Hayrapetyan
European Respiratory Journal, Sep 1, 2013
ACTIVITIES OF THE ALEXANDRAPOL BROTHERLY AID COMMITTEE DURING THE YEARS OF THE WWI, 2023
The paper presents the literary life in Gyumri and Yerevan of 1920-1930s, Armen's energetic activ... more The paper presents the literary life in Gyumri and Yerevan of 1920-1930s, Armen's energetic activity next to Charents, Armen's two exceptionally important articles: "How Novels are Written", "On Charent's Related Issues". In the 1920-1930s Charents paved the way for modern literature. It was not easy. In front of him was the Association of Proletarian Writers of Armenia, which sought hegemony through the partisanship of literature. Charents like Armen, Mahari, Bakunts and others opposed the highquality literature to the naked schematic. The two above-mentioned articles by Armen and other materials, which played a key role in the formation of the fiction of the time, are of exceptional importance in that way. Armen's novels "Yerеvan", "Heghnar Aghbyur" and many others were written with the theoretical thesises. Charents died in prison, Bakunts was shot, Mahari and Armen were exiled.
Издательство «Гитутюн» НАН РА Publishing House "Gitutyun" NAS RA Շիրակի պատմամշակութային ժառանգու... more Издательство «Гитутюн» НАН РА Publishing House "Gitutyun" NAS RA Շիրակի պատմամշակութային ժառանգությունը. հայագիտության արդի հիմնահարցեր 4 Печатается по решению ученого совета Ширакского центра арменоведческих исследований НАН РА Is published by the decision of the Academic Council of the Shirak Center for Armenological Studies of NAS RA РЕДАКЦИОННЫЙ СОВЕТ Серго Айрапетян-д. ф. н. (главный редактор), Аркадий Акопов-к.ист. н. (ответственный секретарь), Карине Базеян-к. ист. н., Ашот Григорян (Айказун)-д. арх. н., Асмик Арутюнян-к. иск., Армен Айрапетян-к.ист. н., Саргис Петросян-д. ист. н., Кандор Руслан-д. ист. н. (РФ), Каврелишвили Роин-д. ист. н. (Грузия), Хосроева Анаит-к. ист. н., (США),
Միջազգային գիտաժողովի նյութերի ժողովածու 1 հունիսի 2021 ՄԵՍՐՈՊ ԱՐՔ. ԱՇՃԵԱՆ ARCH. MESROB ASHJIAN Մ... more Միջազգային գիտաժողովի նյութերի ժողովածու 1 հունիսի 2021 ՄԵՍՐՈՊ ԱՐՔ. ԱՇՃԵԱՆ ARCH. MESROB ASHJIAN ՄԱՏԵՆԱՇԱՐ BOOK SERIES 223 223 Երևան-2022 ՀՏԴ 94(479.25)(082) ԳՄԴ 63.3(5Հ)ց43 Վ 490 ՏՊԱԳՐՎՈՒՄ Է ՀՀ ԳԱԱ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ ԳԻՏԱԿԱՆ ԽՈՐՀՐԴԻ ՈՐՈՇՄԱՄԲ Գիտաժողովի կազմակերպման աշխատանքներին և ժողովածուի տպագրությանը լավագույնս սատարել է Թեքեյան մշակութային միության ԱՄՆ-ի և Կանադայի կենտրոնական վարչությունը ԽՄԲԱԳԻՐՆԵՐ՝ Սարգսյան Սուրեն պ.գ.դ., պրոֆեսոր Հովհաննիսյան Գեղամ պ.գ.թ., դոցենտ Վերակազմյալ Հնչակյան կուսակցության ստեղծման 125 և Վ 490 Արփիար Արփիարյանի ծննդյան 170 ամյակներին նվիրված միջազգային գիտաժողովի նյութերի ժողովածու.-Եր.: ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ, 2022.-239 էջ: Վերակազմյալ Հնչակյան կուսակցության հիմնադրման 125 և Արփիար Արփիարյանի ծննդյան 170 ամյակներին նվիրված գիտաժողովի այս նյութերում նորովի են լուսաբանված ինչպես այդ կուսակցության պատմությանը վերաբերող որոշ հիմնախնդիրներ, այնպես էլ ազգային ազատագրական պայքարի նվիրյալ-գաղափարախոս Ա.Արփիարյանի կյանքի, հասարակական-քաղաքական և գրականհրապարակախոսական գործունեության նոր անհայտ էջեր: Գիտական շրջանառության մեջ են դրվել նորահայտ փաստաթղթեր և արխիվային վավերագրեր, ինչպես նաև կատարվել են օբյեկտիվ և պատճառաբանված եզրահանգումներ, որոնք, անկասկած, կնպաստեն ինչպես այդ կուսակցության ու Ա. Արփիարյանի, այնպես էլ նրանց գործած ժամանակաշրջանի պատմական իրադարձությունների խորքային և ամբողջական յուրացմանը: ՀՏԴ 94(479.25)(082) ԳՄԴ 63.3(5Հ)ց43
Միջազգային գիտաժողովի նյութերի ժողովածու 1 հունիսի 2021 ՄԵՍՐՈՊ ԱՐՔ. ԱՇՃԵԱՆ ARCH. MESROB ASHJIAN Մ... more Միջազգային գիտաժողովի նյութերի ժողովածու 1 հունիսի 2021 ՄԵՍՐՈՊ ԱՐՔ. ԱՇՃԵԱՆ ARCH. MESROB ASHJIAN ՄԱՏԵՆԱՇԱՐ BOOK SERIES 223 223 Երևան-2022 ՀՏԴ 94(479.25)(082) ԳՄԴ 63.3(5Հ)ց43 Վ 490 ՏՊԱԳՐՎՈՒՄ Է ՀՀ ԳԱԱ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ ԳԻՏԱԿԱՆ ԽՈՐՀՐԴԻ ՈՐՈՇՄԱՄԲ Գիտաժողովի կազմակերպման աշխատանքներին և ժողովածուի տպագրությանը լավագույնս սատարել է Թեքեյան մշակութային միության ԱՄՆ-ի և Կանադայի կենտրոնական վարչությունը ԽՄԲԱԳԻՐՆԵՐ՝ Սարգսյան Սուրեն պ.գ.դ., պրոֆեսոր Հովհաննիսյան Գեղամ պ.գ.թ., դոցենտ Վերակազմյալ Հնչակյան կուսակցության ստեղծման 125 և Վ 490 Արփիար Արփիարյանի ծննդյան 170 ամյակներին նվիրված միջազգային գիտաժողովի նյութերի ժողովածու.-Եր.: ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ, 2022.-239 էջ: Վերակազմյալ Հնչակյան կուսակցության հիմնադրման 125 և Արփիար Արփիարյանի ծննդյան 170 ամյակներին նվիրված գիտաժողովի այս նյութերում նորովի են լուսաբանված ինչպես այդ կուսակցության պատմությանը վերաբերող որոշ հիմնախնդիրներ, այնպես էլ ազգային ազատագրական պայքարի նվիրյալ-գաղափարախոս Ա.Արփիարյանի կյանքի, հասարակական-քաղաքական և գրականհրապարակախոսական գործունեության նոր անհայտ էջեր: Գիտական շրջանառության մեջ են դրվել նորահայտ փաստաթղթեր և արխիվային վավերագրեր, ինչպես նաև կատարվել են օբյեկտիվ և պատճառաբանված եզրահանգումներ, որոնք, անկասկած, կնպաստեն ինչպես այդ կուսակցության ու Ա. Արփիարյանի, այնպես էլ նրանց գործած ժամանակաշրջանի պատմական իրադարձությունների խորքային և ամբողջական յուրացմանը: ՀՏԴ 94(479.25)(082) ԳՄԴ 63.3(5Հ)ց43
Настоящий сборник составлен по материалам IV Международной научно-практической конференции «Наука... more Настоящий сборник составлен по материалам IV Международной научно-практической конференции «Наука и образование в современной конкурентной среде», состоявшейся 27-28 февраля 2017 г. в г. Уфа. Сборник предназначен для преподавателей, аспирантов, соискателей, студентов, а также практических работников.
Александропольская милиция в русско-турецкой войне 1853-1856гг. (Из истории русско-армянского боевого братства), 2017
Ս.Դ. ՀՆՉԱԿԵԱՆ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՊՈԼԻ «ԱՐԱԳԱԾ» ՄԱՍՆԱՃԻՒՂԻ 1895-1904 ՇՐՋԱՆԻ ԳՈՐԾՈՒՆԷՈՒԹԻՒՆԻՑ, 2017
ВОСПОМИНАНИЯ ИЗ РЕВОЛЮЦИОННОГО ПРОШЛОГО АЛЕКСАНДРОПОЛЯ (Арамаис Азнавурян), 2017
Մինչև XXդ. սկիզբը ՀՅԴ գերակա խնդիրը Արևմտյան Հայաստանի ազա-տագրումն էր: Անդրկովկասում ստեղծելով ը... more Մինչև XXդ. սկիզբը ՀՅԴ գերակա խնդիրը Արևմտյան Հայաստանի ազա-տագրումն էր: Անդրկովկասում ստեղծելով ընդարձակ ու ճյուղավորված կազմա-կերպական կառույց՝ կուսակցությունը փորձեց տեղի հայության քաղաքական, տնտեսական ու մշակութային ներուժն օգտագործել արևմտահայության ազա-տագրությանը հասնելու համար: 1890-ականների սկզբներին Երևանի նահանգում ձևավորված ՀՅԴ կա-ռույցներից ամենաակտիվն Ալեքսանդրապոլինն էր: Վերջինիս հաջողության գաղտնիքը թաքնված էր այդ ավանդապաշտ հայկական ոստանում տիրող հայ-րենասիրական մթնոլորտի ու արհեստավորական քաղաքին բնորոշ՝ սոցիալա-կան խոր բևեռացման բացակայության մեջ: Կարճ ժամանակահատվածում Ալեք-սանդրապոլը վերածվեց ազգային արժեքների իսկական պահապանի ու հայ ժո-ղովրդի երկու հատվածներն իրար կապող օղակի: Այն իր աշխարհագրական նպաստավոր դիրքի շնորհիվ առանձնահատուկ նշանակություն ստացավ XIXդ. վերջի և XXդ. սկզբի հայ ազատագրական զինյալ պայքարում: Քաղաքը վերածվեց դեպի Երկիր անցնող զինատար ու մարտական խմբերի հավաքատեղիի ու եղավ այն կարևոր դարբնոցը, որտեղ իրենց մկրտությունը ստացան ազատագրական պայքարի նշանավոր շատ գործիչներ: Ստեղծվելիք ՀՅԴ կուսակցության միջուկը դարձած՝ «Դրոշակ» խմբի Ալեքսանդրապոլի մասնաճյուղը հիմնվեց արդեն 1890թ. հուլիսին՝ Քրիստափոր Միքայելյանի կողմից, այստեղ գործուղված ալեքսանդրապոլցի Մարտին (Մար-տիրոս) Շաթիրյանի ջանքերով: «Քար» կամ «Քարոտ» անունով կառույցը հետա-գայում ստացավ կենտրոնական կոմիտեի կարգավիճակ, իսկ նրա հիմնադիր ան-դամները՝ Թադևոս Խզմալյանը, Ավետիք Մալոյանը, Ալեքսանդր Պետրոսյանը (Պետո) 1 , Ենովք Գյունջյանը, Վաղարշակ Ժամակոչյանը, Ավետիս Ղարիբյանը (Պադվալի Վաղո), Տեր-Խորեն Աբգարյանը (Նոթաջի) դարձան հայտնի գործիչներ՝ խոր հետք թողնելով հայ ազատամարտի պատմության մեջ 2 : Իր գործունեության առաջին օրվանից կառույցը դարձավ Արևմտյան Հա-1 Հետաքրքիր է այն, որ թե՛ Ա. Ազնավուրյանը, թե՛ Մ. Շաթիրյանը Պետոյին (Ալեքսանդր Պետրոսյան), որը 1896թ. պիտի աչքի ընկներ Վանի հերոսական ինքնապաշտպանության ժամանակ, համարում են ալեքսանդրապոլցի, ավելին՝ Ալեքսանդրապոլի ՀՅԴ «Քար» մասնաճյուղի հիմնադիր անդամ, մինչդեռ Ռուբենը «Հայրենիք» ամսագրում հրապարակ-ված իր «Կարսի հնոցին մէջ» վերնագրով հոդվածաշարում Պետոյին ներկայացնում է իբրև կարսեցի (Մանրամասն տե՛ս Ռուբէն, Կարսի հնոցին մեջ, «Հայրենիք» ամսագիր, Պոսթըն, 1951, ԻԹ տարի, թիւ 6, յունիս, էջ 67 ամբողջությամբ էջ 66-72:) 2 Հանգոյց Ն., Մ. Շ-ի յուշերը, Հայոց հասարակական շարժումների պատմութիւնից, «Հայրե-նիք» ամսագիր, Պոսթըն, 1923, Ա տարի, թիւ 5, մարտ, էջ 37-39:
ԺՈՂՈՎՐԴԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՆԵՐՆ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՊՈԼԻ ԳԱՎԱՌՈՒՄ 1918թ. ՄԱՅԻՍ-ՆՈՅԵՄԲԵՐ ԱՄԻՍՆԵՐԻՆ, 2018
Արմեն ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ ԺՈՂՈՎՐԴԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՆԵՐՆ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՊՈԼԻ ԳԱՎԱՌՈՒՄ 1918թ. ՄԱՅԻՍ-ՆՈՅԵՄԲԵՐ ԱՄԻՍ... more Արմեն ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ ԺՈՂՈՎՐԴԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՆԵՐՆ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՊՈԼԻ ԳԱՎԱՌՈՒՄ 1918թ. ՄԱՅԻՍ-ՆՈՅԵՄԲԵՐ ԱՄԻՍՆԵՐԻՆ Թուրքական զորքերի կողմից Ալեքսանդրապոլի գավառի առաջին զինա-գրավմանը հայ պատմագիտությունն անդրադարձել է հիմնականում Մայիսյան հերոսամարտերի համատեքստում: Հնչել են տարբեր կարծիքներ ու տեսակետներ երկրամասի ընդհանուր ռազմաքաղաքական դրության ու առանձին գործիչների մասին, հրատարակվել են հուշագրություններ, գիտական մենագրություններ ու փաստաթղթերի ժողովածուներ: Մինչդեռ շատ կարևոր հիմնահարցեր՝ ինչպես, օրինակ, զինագրավված գավառի ազգաբնակչության հանդեպ իրագործված ցեղա-սպանական քաղաքականության քննությունը դուրս է մնացել հայագետների ու-շադրությունից: Այս հոդվածի շրջանակներում արխիվային նորահայտ վավերագրերի, գի-տական գրականության, դեպքերին ականատեսների հուշագրությունների և պար-բերական մամուլի հաղորդումների համադրմամբ կկատարվի վերոհիշյալ խնդրի հանգամանալի քննություն, ինչը հնարավորություն կտա փակելու հայ պատմա-գիտության մեջ առկա բացը և միաժամանակ հանրային սեփականություն դարձ-նելու մեր հարևան պետության հանցավոր պատմության ևս մեկ էջ: 1918թ. գարնանն աշխարհամարտի Կովկասյան ճակատում ռազմաքա-ղաքական իրավիճակը կտրուկ փոխվեց: Ապրիլի 12-ին Կարսի խայտառակ հանձ-նմանը 1 մայիսի 15-ին հաջորդեց Ալեքսանդրապոլի անսպասելի անկումը: Գիտակցելով իրենց հաջողության ժամանակավոր բնույթը՝ թուրքերը, տե-ղական մահմեդական խուժանի գործուն աջակցությամբ զինագրավված գավառի տարածքում ձեռնամուխ եղան արևելահայության ֆիզիկական բնաջնջման քաղաքականությանը: Սոգյութլիում և հարակից գյուղերում կազմակերպված դիմադրության հանդիպելուց, ապա Սարդարապատում և Բաշ-Ապարանում խայտառակ պարտություն կրելուց հետո գազազած թուրքական հրամանատարու-թյունն իր ուշադրությունը սևեռեց Արևելյան Շիրակի և Փամբակի գյուղերի վրա և ձեռնամուխ եղավ այստեղ կուտակված հայության բնաջնջմանը: Ըստ պաշտոնական վիճակագրության՝ մայիսի 15-ից մինչև դեկտեմբեր Ա-լեքսանդրապոլի գավառի 122 գյուղերում (առանց գավառակենտրոնի) թուրքա-կան գազանություններին զոհ գնաց 10300 մարդ, այդ թվում կոտորվեց 5086-ը, գեր-վեց 4660-ը, գերությունից վերադարձավ 257-ը (չափազանց հյուծված լինելով սրանց մած մասը մի քանի օր անց մահացավ), անհետ կորավ 483-ը 2 : 1 Документы и материалы по внешней политике Закавказья и Грузии, Тифлис, 1919, док. 103, С. 225: 2 ՀԱԱ, ֆոնդ 121, ցուցակ 1, գործ 91, թ.179: ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտ, Լեոյի ֆոնդ, ցուցակ 1, գործ 253, թ.1:
Books by Armen Hayrapetyan
Archeion, 2019
XVIII aWaris saarqivo sammarTvelo aWaris avtonomiuri respublikis ganaTlebis, kulturisa da sportis... more XVIII aWaris saarqivo sammarTvelo aWaris avtonomiuri respublikis ganaTlebis, kulturisa da sportis saministros saqveuwyebo dawesebuleba _ saarqivo sammarTvelo
Դրուագներ Ալեքսանդրապոլի ՀՅԴ Կառոյցի՝ Երկիր զինամթերք փոխադրելու գործունեութիւնից (ԺԹ. Դարավերջ-Ի. դարասկիզբ), // Тհе activities of thе Alexandrapol arf branch in ammunition acquisition and transport а tion tо Western Armenia (Late 19th-Early 20th Centuries), 2019
Conference Presentations by Armen Hayrapetyan
Проблема беженцев в годы Первой мировой войны (на примере Александропольского уезда), 2019
Uploads
Papers by Armen Hayrapetyan
Books by Armen Hayrapetyan
Conference Presentations by Armen Hayrapetyan