Papers by Waldemar Rozynkowski
Roczniki Humanistyczne, 2001
The paper focuses on the issue of the reconstruction and functioning of the law of patronage, one... more The paper focuses on the issue of the reconstruction and functioning of the law of patronage, one of the most essential aspects of the establishment and development of the church parochial structure in the territory of the medieval Chełm diocese. From 1454 onwards, the patronage laws in the Chełm bishopric were in the hands of the Teutonic Knights, the bishop and the Chełm chapter, knighthood, the female Cistercian order (Benedictines), Włocław and Płock bishops. Probably, only one parish remained for some time under the municipal patronage. The authorities of Chełm and Toruń were partly endowed with the law of patronage as łatę as the thirteen-year war (1454-1466).
Rocznik Grudziądzki, 2013
Nasza Przeszłość, Jun 30, 2010
Rocznik Grudziądzki, 2014
Acta Poloniae Historica, 2003
Rocznik Grudziądzki, 2019
W zbiorach archiwalnych Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu przechowywana jest kronik... more W zbiorach archiwalnych Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu przechowywana jest kronika Szkoły Podstawowej nr 6 w Grudziądzu. Szkoła mieściła się w gmachu przy ul. M. Skłodowskiej 19/20, w 1995 roku jej pomieszczenia zostały przekazane Zespołowi Szkół Gastronomiczno-Odzieżowych (obecnie Zespół Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich). W artykule dokonano analizy zapisów dokonanych w Kronice, odnoszących się do lat 1921-1926. Cel badawczy, który postawiono był następujący: od kiedy i w jaki sposób odnotowywano w Kronice wspomnienie odzyskania niepodległości przez Polskę oraz przyłączenia Grudziądza do odrodzonego państwa polskiego. W świetle przywołanego źródła widzimy wyraźnie, że przez pierwsze lata, od 1921 roku, pamiętano w szkole o dacie 23 stycznia 1920 roku, czyli o dniu wkroczenia wojsk polskich do Grudziądza. Z biegiem lat zauważamy w Kronice brak adnotacji o tym wydarzeniu, nie musi to jednak oznaczać, że nie zauważano tego dnia w szkole. Jednocześnie dostrzegamy, że od 1926 roku zaczęto w szkole obchodzić uroczyście dzień 11 listopada, jako dzień odzyskania niepodległości przez Polskę
Wojciech Polak opisując wydarzenia, które miały miejsce w Toruniu w dniach 1 i 3 maja 1982 roku o... more Wojciech Polak opisując wydarzenia, które miały miejsce w Toruniu w dniach 1 i 3 maja 1982 roku odnotował: Zajścia z 3 V 1982 roku były niewątpliwie największymi rozruchami w Toruniu w latach osiemdziesiątych. Możliwe, że lokalne władze milicyjnowojskowe postanowiły dać miejscowej społeczności, zwłaszcza zaś ludziom młodym, nauczkę 1. W przywołanych wydarzeniach swoją rolę odegrali jezuici. Dzięki przełożonemu domu toruńskiemu, superiorowi o. Walerianowi Kawskiemu, powstał i zachował się ważny opis zajść, które miały miejsce przy Rynku Staromiejskim w Toruniu wieczorem i w nocy z 3 na 4 maja 1982 roku 2. Relacja o. W. Kawskiego jest znana historykom. Na szczególne odnotowanie zasługują prace przywołanego Wojciecha Polaka. Mamy tu głównie na uwadze monografie jego autorstwa poświęconą wydarzeniom 1 i 3 maja 1982 roku w Toruniu, ale nie tylko 3. Źródło to nie doczekało się jednak całościowego opublikowania, dlatego też postanowiono je przybliżyć szerszemu gronu zainteresowanych współczesną historią toruńskich jezuitów, a szerzej fragmentem dziejów opozycji w Toruniu na początku lat 80.
Oddajemy do Państwa rąk tom trzeci wydawnictwa zbiorowego: Roczniki Księdza Jerzego. Tak, jak i p... more Oddajemy do Państwa rąk tom trzeci wydawnictwa zbiorowego: Roczniki Księdza Jerzego. Tak, jak i poprzednie dwa jest ono owocem współpracy kilku środowisk. Wychodzi pod szyldem Centrum Edukacji Młodzieży im. Księdza Jerzego Popiełuszki w Górsku, ale przy bliskiej współpracy kilku środowisk naukowych, szczególnie toruńskich. Mamy tu na myśli przede wszystkim badaczy związanych z Wydziałem Politologii i Studiów Międzynarodowych oraz Instytutem Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Teksty zebrane w niniejszym tomie są przede wszystkim pokłosiem III Sympozjum Naukowego, które miało miejsce w Centrum w dniu 25 maja 2017 r. Jego tytuł brzmiał następująco: Pielgrzymki i miejsca pielgrzymowania w Polsce w XX i XXI wieku. W wydawnictwie spotkamy przede wszystkim teksty związane z osobą bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Widzimy wyraźnie, że kapłan ten przyczynił się do rozwoju ruchu pielgrzymkowego w naszym kraju. I co ciekawe, dotyczy to z jednej strony zarówno okresu jego życia, jak i z drugiej związane jest z rozwojem jego kultu, od pierwszych dniu po męczeńskiej śmierci. Pielgrzymki towarzyszyły chrześcijaństwu od początku. Były one niewątpliwie związane z kultem świętych, jednak i wykraczały poza jego ramy. Pielgrzymowanie otrzymało bowiem w chrześcijaństwie szczególnego znaczenie - cały Kościół określony został mianem pielgrzymującego. W tej wspólnocie każdy ochrzczony odbywa pielgrzymkę życia, której celem jest sam Bóg. Stąd nie brakowało w historii, i nie brakuje obecnie w Kościele, takich osób, dla których pielgrzymowanie stawało się formą życia - peregrinatio ascetica. Zdecydowanie bliższe było jednak rozumienie pielgrzymki jako podążania do konkretnego miejsca świętego- paregrinatio ad loca sacra. W dziejach Kościoła ruch pielgrzymkowy podlegał ciągłej ewolucji i pomimo różnych tendencji pobożnościowych mamy w nim do czynienia ze zjawiskiem bardzo dynamicznym. Początkowo, kiedy chrześcijaństwo koncentrowało się prawie wyłącznie wokół liturgii, szczególnie mszy św., praktyka pielgrzymowania należała do sporadycznych. Od IV w., kiedy chrześcijaństwo mogło się swobodnie rozwijać, z każdym pokoleniem możemy śledzić rozwój ruchu pielgrzymkowego. Rozwinął się on szczególnie w średniowieczu. Nie zabrakło go także w kolejnych wiekach. Również i obecnie w wielu miejscach na świecie, w tym także i w Polsce, możemy śledzić wędrówki pątników, jak i rozwój starych i nowych miejsc pielgrzymkowych. W świetle badań Franciszka Mroza pod koniec 2010 r. w Polsce istniało ponad 800 ośrodków pielgrzymkowych. Związane one były przede wszystkim z Kościołem katolickim. Pośród nich dominują sanktuaria maryjne- około 550 ośrodków, co stanowi około 70% ogółu sanktuariów. W ponad 220 sanktuariach znajdują się koronowane na prawie papieskim wizerunki Matki Bożej. Pozostałe sanktuaria są związane z kultem Jezusa Chrystusa oraz kultem świętych lub błogosławionych. W prezentowanym wydawnictwie znajdziemy także kolejną odsłonę kalendarium ukazującego przejawy aktywności Centrum Edukacji Młodzieży im Księdza Jerzego Popiełuszki w Górsku. Obejmuje ono cały 2017 r. Kalendarium ukazuje różne wydarzenie, które miały miejsce Centrum, wskazując dobitnie, że Górsk jest już dzisiaj w Polsce jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych na mapie pamięci o bł. ks. Jerzym
Parafia jest najmniejszym, ale jednoczenie niezwykle ważnym, okręgiem administracji kościelnej. S... more Parafia jest najmniejszym, ale jednoczenie niezwykle ważnym, okręgiem administracji kościelnej. Sieć parafialna to ogół takich okręgów na danym terenie. Najnowszy kodeks kanoniczny definiuje parafię następująco: „Parafia jest określoną wspólnotą wiernych, utworzoną na sposób stały w Kościele partykularnym, nad którą pasterską pieczę, pod władzą biskupa diecezjalnego, powierza się proboszczowi jako jej własnemu pasterzowi” . Celem pracy jest przedstawienie rozwoju sieci parafialnej w Toruniu w okresie od średniowiecza do czasów współczesnych, a dokładnie od I połowy XIII wieku do 2016 roku (w tym roku erygowano ostatnią parafię). Mówiąc o rozwoju sieci parafialnej na myśli mamy zmiany granic dotychczas istniejących oraz powstawanie nowych parafii w mieście. Musimy także zauważyć, że nowe parafie pojawiały się w Toruniu również w związku z rozszerzaniem jego granic. Odwołajmy się do podziału diecezjalnego omawianego obszaru. Od średniowiecza do 1992 roku obszar obecnego Torunia znajdował się w granicach dwóch diecezji. Od średniowiecza do początku XIX wieku były to diecezja chełmińska oraz diecezja włocławska, a następnie od początku XIX wieku do 1992 roku diecezja chełmińska oraz archidiecezja gnieźnieńska. Granicą dzielącą diecezje była rzeka Wisła. Po reorganizacji administracyjnej Kościoła katolickiego w Polsce i powstaniu nowych diecezji, na mocy bulli papieża Jana Pawła II z 25 marca 1992 roku Totus Tuus Poloniae populus, całe miasto znalazło się w granicach diecezji toruńskiej. Obecnie w granicach miasta Torunia funkcjonują łącznie 22 parafie diecezjalne oraz 1 parafia garnizonowa. Pod względem administracji kościelnej znajdują się one w granicach czterech dekanatów toruńskich. Genezy rozwoju sieci parafialnej należy upatrywać w dwóch czynnikach. Z jednej strony mamy na uwadze poszerzenie granic miasta o nowe dzielnice, wcześniej samodzielne miejscowości, chodzi dokładnie o: Podgórz, Stawki, Rudak, Bielany, Czerniewice, Wrzosy, Rubinkowo oraz Kaszczorek. Z drugiej natomiast, musimy pamiętać, o zwiększającej się liczbie mieszkańców miasta, która wymagała odpowiedniej opieki duszpasterskiej. Oddziaływanie obydwu czynników możemy śledzić szczególnie od II połowy XX wieku
Acta Poloniae Historica, 2002
Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Historia, 1997
Pośród zagadnień, które warto podejmować w badaniach nad zakonem krzyżackim jest na pewno jego ży... more Pośród zagadnień, które warto podejmować w badaniach nad zakonem krzyżackim jest na pewno jego życie zakonne. W historiografii podkreśla się zazwyczaj obecność zakonu z perspektywy politycznej, dyplomatycznej, gospodarczej, administracyjnej, czy wojskowej. W spojrzeniu o takich akcentach umyka gdzieś patrzenie na krzyżaków jako na wspólnotę zakonną, która prowadziła życie religijne w oparciu o zatwierdzoną regułę. W związku z tym nie jest także dziełem przypadku, że ich siedziby określa się niemal powszechnie terminem zamki. A przecież podstawowe funkcje, które musiały one pełnić to były funkcje zakonne. W związku z tym ich siedziby to klasztory, czy domy zakonne. Kto jednak używa takich terminów w odniesieniu do krzyżaków? Pośród zagadnień, które wydają się być niezwykle interesujące, a przede wszystkim fundamentalne w badaniach nad życiem religijnym w zakonie krzyżackim, znajduje się na pewno liturgia . Zakon posługiwał się początkowo liturgią jerozolimską, a następnie w połowie XIII w. przejął zwyczaje dominikańskie. Stopniowo nadawał jednak organizacji liturgii właściwe sobie cechy i w konsekwencji postał zbiór krzyżackich norm liturgicznych. Autonomię liturgii krzyżackiej zatwierdził papież Aleksander VI (1254-1261) . Należy równocześnie podkreślić, że zakon krzyżacki sprawował liturgię, która była podobna do liturgii obecnej w innych średniowiecznych wspólnotach zakonnych, czy diecezjalnych, gdyż była ona owocem dziedzictwa, które spotykamy w całym Kościele, szczególnie tym zachodnim. Celem niniejszego artykułu jest próba zwrócenia uwagi na kilka przejawów życia liturgicznego w krzyżackiej wspólnocie zakonnej w Prusach. W średniowieczu, w każdej wspólnocie zakonnej, a więc i w zakonie krzyżackim, rzeczywistość liturgii związana była przede wszystkim z celebracją liturgii godzin kanonicznych oraz mszy św. W tekście zwrócimy także uwagę na obecność kultu liturgicznego patronki zakonu krzyżackiego, czyli Najświętszej Maryi Panny oraz na kult św. Huberta, który spotykamy w środowisku krzyżackim w Prusach
Wstęp Obecność jezuitów w Toruniu po II wojnie światowej kojarzy się wielu osobom nie tylko z życ... more Wstęp Obecność jezuitów w Toruniu po II wojnie światowej kojarzy się wielu osobom nie tylko z życiem sakramentalnym, czyli np. ze sprawowanymi Eucharystiami (akademickimi w niedzielę o godz. 12.00 i 19.00, a dla wielu szczególnie tą o godz. 6.15), czy udzielanym godzinami w ciągu każdego dnia sakramentem pojednania. Postrzegani są oni także poprzez funkcjonowanie przy ich ośrodku różnych grup i wspólnot. Osoby związane przez lata z jezuitami, utrzymujące z nimi niejednokrotnie do dnia dzisiejszego kontakt, a przynajmniej wspominające ich obecność w swoim życiorysie, często były uczestnikami spotkań w mniejszych grupach działających w Duszpasterstwie Akademickim (DA) w latach 80. Nie mam wątpliwości, że to także ważna część dziedzictwa jezuitów, na które natrafiamy przywołując ich 70 lat obecności w Toruniu. W niniejszym artykule chcemy przywołać kilka faktów z historii obecności jezuitów w Toruniu właśnie z tej perspektywy. Początki Duszpasterstwa Akademickiego Jezuici jednoznacznie kojarzą się w Toruniu z Duszpasterstwem Akademickim. W krótkim okresie po przybyciu do miasta zakonnicy włączyli się w posługę duszpasterską pośród środowiska akademickiego. Wiemy, że w pierwszych miesiącach funkcjonowania uniwersytetu kościołem akademickim była świątynia mariacka, bardzo szybko jednak życie duszpasterskie akademików związało się z jezuitami, czyli ze świątynią Ducha Świętego oraz z konkretnymi duszpasterzami 1 .
Toletana: cuestiones de teología e historia, 2011
Rocznik Grudziądzki, 2011
Uploads
Papers by Waldemar Rozynkowski