Los préstamos de ida y vuelta" (joanetorriko maileguak) es el concepto que utilizo para significa... more Los préstamos de ida y vuelta" (joanetorriko maileguak) es el concepto que utilizo para significar que, a causa de la relación entre dos lenguas dadas, ha habido un intercambio de préstamos lingüísticos en ambas lenguas. En concreto, entre el griego y el euskera (y entre el latín y el euskera) ha habido una relación evidente, y por lo tanto unos préstamos lingüísticos. Pero estos préstamos han podido ser en ambas direcciones (no en una dirección única, como se ha enseñado tradicionalmente), sino en ambos sentidos; por eso los llamo "préstamos de ida y vuelta" Por ejemplo, para definir unos conceptos determinados de las ciencias, han irrumpido recientemente (en los siglos XIII y XX, sobre todo) nuevos términos en las lenguas europeas-incluido el vasco, por supuesto-; y entre dichos términos, casi siempre formantes de griego antiguo y de latín (bio- ,-logia- ,-verbo-, etc.) Pero no se debe pensar que los mencionados términos sean indiscutiblemente originarios de dichas lenguas (griego y latín, en este caso), porque verdaderamente no ha sido siempre así. En la mayoría de los casos proceden de algunas lenguas mucho más antiguas que el propio griego o el latín...
Eskertzekoa da, barriro ere diot, honelako txostenak euskeraz idaztea, baita Josebak bere Eranski... more Eskertzekoa da, barriro ere diot, honelako txostenak euskeraz idaztea, baita Josebak bere Eranskinean damaigun hitz zerrenda; eta baita /h/ hasperenari buruz opa dizkigun gogoetak. J. Lakarrak "Amaitzeko" dioen /H/-ri buruzko ondorio nagusia zera da, txarto ez badot ulertu: bokalarteko "H" hori aurreko-n ahul edo soilen ordeko dela. Nire ustez ez da "h"-re kasu horretan misterio handirik: "H" hasperendua, eta beste zenbait "irregulartasun", bi bokalen talkaz sortzen dira: hots, bi bokal elkartzean. Bihoa zenbait adibide: OIHARZABAL: *oi-an-ara-zabal-eiñ "ohiko eremutik zabalera egin"; ohiko (OHI-an) eremutik (ARA-en) zabalera jo (ZABAL-eiñ)". Oharra, bi bokalen ukitua: oi-an, eta hortik "H" sortzea OIHARZABALen kasuan. Eta era berean, OIHARBIDE, OIHARTZUN… Adibidez, OIHARTZUN eta IRURTZUN: OIHARTZUN: *oi-an-ara-auz-une "ohiko eremuko auzune" ("ohiko eremua" OIHANA baitzen, antzá danez) Oharra: bi bokalen ukitua: oi-an, eta hortik "H" sortzea OIHARTZUNen kasuan.
GIZA, GIZON, GIZARTE Hispanieraz idazten denean edota jendaurrean hitz egin, niños esaten duenak ... more GIZA, GIZON, GIZARTE Hispanieraz idazten denean edota jendaurrean hitz egin, niños esaten duenak niñas gehitu behar du jarraian, genero-berdintasuna errespetatu gura badu. Eta socios dioenak socias gehitu behar du edozein batzarretan; padres dioenak madres, etab. Gure inguruko hizkuntzek (indoeuroparrak) arazo larria dute generoarekin; zenbat eta hitz luzeagoak hainbat okerrago: administradores/ administradoras, kasu; aldiz, euskeraz aski da haurrak, sozioak, gurasoak eta administrariak esatea. Zergatik da hori? Argi dago zergatia: euskerak ez duelako hartzen sexua bere hitzen erreferentziatzat, baizik eta senidetasuna, ahaidetasuna: hots, leinua. "Hori berdin da-erran dezake batek-. Gauza bera ulertzen dugu hermano, hija esan edota anaia, alaba esan". Ulertu bai, jakina, baina ez daukate esanahi bera, ezta urrundik ere. Eta kontu hau da airezkoa, baizik praktikan ondorio garrantzitsuak dituena, laster ikusiko dugunez. Hispanieraz hija esatean sexua hartzen dugu oinarritzat hijotik desberdintzeko; ostera, euskeraz alaba esatean, eta berdin iloba, anaia etab.), leinua hartzen da erreferentziatzat. Hala, alaba hitzak zera esan nahi du: "leinua sortu ahal duena" (al-an-aba), bai baitakigu aba/ama erroak leinua esangura duela. Era bertsuan, iloba berbak "leinuaren oinordekoa esan nahi du"; eta agian horrexegatik nahasi ohi gara iloba-sobrino eta iloba-nieto bereiztean. Eta gauza bera gertatzen da anaia/anaea (*aba-an-ahaide: "leinuarekiko ahaide") eta senidetasuna adierazten duten gainontzeko hitz guztietan. Adibide hauek sobera ditugu ohatzeko ezen euskerak bestelako pentsaera batekin funtzionatzen duela gure ingurukoez alderatuta. Horretaz jabetu baldin bagara, gai izanen gara orain gai korapilatsu bati aurre egiteko; giza, gizon, gizarte hitzei buruzko eztabaida eternalari. Koldo Mitxelenak erran omen zuen giza erroa gizon hitzetik zetorrela, eta baiezpen horrekin ireki zuen Pandoraren kutxa. Mitxelenak asko zekien, nik baino gehiago bai seguru, baina zenbait gauzatan presak edo estresak, edo ez dakit zerk, errakuntzara eraman zuen. Aliquando dormitat Homerus, latinoren batek esan zuenez. Izan ere, giza erroa gizon hitz konplexuagotik datorrela esateak hizkuntza arau guztiak jartzen ditu kolokan. Bigarrenik, gi eta giz euskal-erro arkaikoenak ez ezagutzea esan nahi dau. Lehenak (gi erroak) haragia, organismoa esangura dauka,
JULEN MANTEROLA hizkuntzalariaren gogoeta "-A desinentziaz". Zenbait ohar eta ekarpen "-A desinen... more JULEN MANTEROLA hizkuntzalariaren gogoeta "-A desinentziaz". Zenbait ohar eta ekarpen "-A desinentziaz". Josu Naberan, hizkuntzazale eta idazle Kaixo, Ez nuen, oraintxe arte, zuen "Iker-gazte" ikerketa-taldearen barririk. Zorionak zuen lan bikainagatik. Neronentzat, hizkuntzalari naizen aldetik, bereziki interesgarria duk Julen Manterolaren gogoeta.-A desinentziari eta beronen jatorriari buruz. Aspaldian nabilek euskerari eta beronen erroei buruz ikertzen, hizkuntzalari soldatapeko ez izan arren: hots, "ofizioko" ez izan arren-J. Lakarraren terminologia axiomatikoa erabiliz-, baizik eta "amateur eta freekia". Eta biziki kezkatua nago, aspaldi-aspalditik, aipatu J. Lakarra& Gorrochategui EHUko "ofizioko filologoek" erran eta burutu dituzten astakeriengatik, Iruña-Veleia suntsitu izanaz batik bat, haien fantasiak sortutako-"A-artikulu" mamua argudiotzat jarrita.
Los préstamos de ida y vuelta" (joanetorriko maileguak) es el concepto que utilizo para significa... more Los préstamos de ida y vuelta" (joanetorriko maileguak) es el concepto que utilizo para significar que, a causa de la relación entre dos lenguas dadas, ha habido un intercambio de préstamos lingüísticos en ambas lenguas. En concreto, entre el griego y el euskera (y entre el latín y el euskera) ha habido una relación evidente, y por lo tanto unos préstamos lingüísticos. Pero estos préstamos han podido ser en ambas direcciones (no en una dirección única, como se ha enseñado tradicionalmente), sino en ambos sentidos; por eso los llamo "préstamos de ida y vuelta" Por ejemplo, para definir unos conceptos determinados de las ciencias, han irrumpido recientemente (en los siglos XIII y XX, sobre todo) nuevos términos en las lenguas europeas-incluido el vasco, por supuesto-; y entre dichos términos, casi siempre formantes de griego antiguo y de latín (bio- ,-logia- ,-verbo-, etc.) Pero no se debe pensar que los mencionados términos sean indiscutiblemente originarios de dichas lenguas (griego y latín, en este caso), porque verdaderamente no ha sido siempre así. En la mayoría de los casos proceden de algunas lenguas mucho más antiguas que el propio griego o el latín...
Eskertzekoa da, barriro ere diot, honelako txostenak euskeraz idaztea, baita Josebak bere Eranski... more Eskertzekoa da, barriro ere diot, honelako txostenak euskeraz idaztea, baita Josebak bere Eranskinean damaigun hitz zerrenda; eta baita /h/ hasperenari buruz opa dizkigun gogoetak. J. Lakarrak "Amaitzeko" dioen /H/-ri buruzko ondorio nagusia zera da, txarto ez badot ulertu: bokalarteko "H" hori aurreko-n ahul edo soilen ordeko dela. Nire ustez ez da "h"-re kasu horretan misterio handirik: "H" hasperendua, eta beste zenbait "irregulartasun", bi bokalen talkaz sortzen dira: hots, bi bokal elkartzean. Bihoa zenbait adibide: OIHARZABAL: *oi-an-ara-zabal-eiñ "ohiko eremutik zabalera egin"; ohiko (OHI-an) eremutik (ARA-en) zabalera jo (ZABAL-eiñ)". Oharra, bi bokalen ukitua: oi-an, eta hortik "H" sortzea OIHARZABALen kasuan. Eta era berean, OIHARBIDE, OIHARTZUN… Adibidez, OIHARTZUN eta IRURTZUN: OIHARTZUN: *oi-an-ara-auz-une "ohiko eremuko auzune" ("ohiko eremua" OIHANA baitzen, antzá danez) Oharra: bi bokalen ukitua: oi-an, eta hortik "H" sortzea OIHARTZUNen kasuan.
GIZA, GIZON, GIZARTE Hispanieraz idazten denean edota jendaurrean hitz egin, niños esaten duenak ... more GIZA, GIZON, GIZARTE Hispanieraz idazten denean edota jendaurrean hitz egin, niños esaten duenak niñas gehitu behar du jarraian, genero-berdintasuna errespetatu gura badu. Eta socios dioenak socias gehitu behar du edozein batzarretan; padres dioenak madres, etab. Gure inguruko hizkuntzek (indoeuroparrak) arazo larria dute generoarekin; zenbat eta hitz luzeagoak hainbat okerrago: administradores/ administradoras, kasu; aldiz, euskeraz aski da haurrak, sozioak, gurasoak eta administrariak esatea. Zergatik da hori? Argi dago zergatia: euskerak ez duelako hartzen sexua bere hitzen erreferentziatzat, baizik eta senidetasuna, ahaidetasuna: hots, leinua. "Hori berdin da-erran dezake batek-. Gauza bera ulertzen dugu hermano, hija esan edota anaia, alaba esan". Ulertu bai, jakina, baina ez daukate esanahi bera, ezta urrundik ere. Eta kontu hau da airezkoa, baizik praktikan ondorio garrantzitsuak dituena, laster ikusiko dugunez. Hispanieraz hija esatean sexua hartzen dugu oinarritzat hijotik desberdintzeko; ostera, euskeraz alaba esatean, eta berdin iloba, anaia etab.), leinua hartzen da erreferentziatzat. Hala, alaba hitzak zera esan nahi du: "leinua sortu ahal duena" (al-an-aba), bai baitakigu aba/ama erroak leinua esangura duela. Era bertsuan, iloba berbak "leinuaren oinordekoa esan nahi du"; eta agian horrexegatik nahasi ohi gara iloba-sobrino eta iloba-nieto bereiztean. Eta gauza bera gertatzen da anaia/anaea (*aba-an-ahaide: "leinuarekiko ahaide") eta senidetasuna adierazten duten gainontzeko hitz guztietan. Adibide hauek sobera ditugu ohatzeko ezen euskerak bestelako pentsaera batekin funtzionatzen duela gure ingurukoez alderatuta. Horretaz jabetu baldin bagara, gai izanen gara orain gai korapilatsu bati aurre egiteko; giza, gizon, gizarte hitzei buruzko eztabaida eternalari. Koldo Mitxelenak erran omen zuen giza erroa gizon hitzetik zetorrela, eta baiezpen horrekin ireki zuen Pandoraren kutxa. Mitxelenak asko zekien, nik baino gehiago bai seguru, baina zenbait gauzatan presak edo estresak, edo ez dakit zerk, errakuntzara eraman zuen. Aliquando dormitat Homerus, latinoren batek esan zuenez. Izan ere, giza erroa gizon hitz konplexuagotik datorrela esateak hizkuntza arau guztiak jartzen ditu kolokan. Bigarrenik, gi eta giz euskal-erro arkaikoenak ez ezagutzea esan nahi dau. Lehenak (gi erroak) haragia, organismoa esangura dauka,
JULEN MANTEROLA hizkuntzalariaren gogoeta "-A desinentziaz". Zenbait ohar eta ekarpen "-A desinen... more JULEN MANTEROLA hizkuntzalariaren gogoeta "-A desinentziaz". Zenbait ohar eta ekarpen "-A desinentziaz". Josu Naberan, hizkuntzazale eta idazle Kaixo, Ez nuen, oraintxe arte, zuen "Iker-gazte" ikerketa-taldearen barririk. Zorionak zuen lan bikainagatik. Neronentzat, hizkuntzalari naizen aldetik, bereziki interesgarria duk Julen Manterolaren gogoeta.-A desinentziari eta beronen jatorriari buruz. Aspaldian nabilek euskerari eta beronen erroei buruz ikertzen, hizkuntzalari soldatapeko ez izan arren: hots, "ofizioko" ez izan arren-J. Lakarraren terminologia axiomatikoa erabiliz-, baizik eta "amateur eta freekia". Eta biziki kezkatua nago, aspaldi-aspalditik, aipatu J. Lakarra& Gorrochategui EHUko "ofizioko filologoek" erran eta burutu dituzten astakeriengatik, Iruña-Veleia suntsitu izanaz batik bat, haien fantasiak sortutako-"A-artikulu" mamua argudiotzat jarrita.
Hona hemen Urtzi Reguero jaunaren txostenak xedetzat hartutakoa, oker ez banago: Erdi Aroko euske... more Hona hemen Urtzi Reguero jaunaren txostenak xedetzat hartutakoa, oker ez banago: Erdi Aroko euskeraren ezaugarri urriak, baina lekukotuak, aztertu; eta ea horrela Euskera Batu Zaharra (EBZ) errazago berreraiki dezakegun. Mitxelenaren arabera, Erdi Aroko Euskera (hemendik aurrera EAEus) "proto-historian" kokatua da, berak "vasco-medieval" deritzana (XI-XV mend.); J. Lakarrak egindako "periodizazioaren" arabera, barriz, V-XV mende tartean kokatua, akitaniera delakoaren (I-III) eta euskera arkaikoaren (1545-1600) artean...
Blanca Urgell andereak aurkeztu duen "Zer da lehenago, aditzoina ala partizipioa? Oharrak euskara... more Blanca Urgell andereak aurkeztu duen "Zer da lehenago, aditzoina ala partizipioa? Oharrak euskararen kronologiarako" txostenaren xedea honako hau da, gaizki ez badut ulertu: aditzoinaren eta partitzipioaren arteko erlazioa, ikuspegi diakronikotik batik bat. Bere hipotesia da ezen aditzoin historikoa AEtik (Aitzin-Euskeratik) datorren adizki jokatugebe zaharrena dela; beraz, ADITZOIN / PARTITZIPIO artekooposaketa ere ordukoa dela. Geroxeago azaltzen digu zertan den "oposaketa" hori.
Hace unos veinte años, publicaron mi libro sobre la interpretación del calendario lunar (El antig... more Hace unos veinte años, publicaron mi libro sobre la interpretación del calendario lunar (El antiguo Calendario Lunar vasco. 2013. Basandere, edición bilingüe) En el Calendario lunar que utilizaron los vascoaquitanos, ya desde 25.000 años al menos, hay que distinguir los siguientes aspectos: 1. Las fases lunares: ASTELEHENA, primera fase (lehena) de ASTE (ciclo lunar) ASTEARTEA, intermedio (artea) entre fases ASTEAZKENA, última fase (azkena) 2. Los días especiales: son los días incrustados, intercalados dentro de las fases: Ilena, egubakoitza/ebiakoitza, irakoitza 3. larunbata, fiesta cuaterna de la Luna llena: los cuatro días seguidos de fiesta lunar, como colofón de la 3ª fase-asteazkena.
Introducción para Academia.edu Yo me ocupo aquí de la interpretación del "Bronce-IV" el más largo... more Introducción para Academia.edu Yo me ocupo aquí de la interpretación del "Bronce-IV" el más largo de los textos ibéricos encontrados en Contrebia Belaisca, en los alrededores de Salduie, actual Zaragoza (actualmente se conserva en el Museo de esta ciudad). El "Bronce-II" está en latin, y los demás parecen listas de nombres propios. Pero el "Bronce-IV" es una maravilla de texto, comparable por ejemplo con el "Cantar de los Cantares" bíblico. De una elevación y fuerza lírica sorprendente.
Uploads
Books by Josu Naberan
Papers by Josu Naberan
Drafts by Josu Naberan