Hazırlanıyor / Forthcoming by Tematik Arkeoloji Serisi (TAS)
Tematik Arkeoloji Serisi’nin dördüncüsü, “Toplumların Çöküşü ve Dönüşüm Süreçleri” üzerine olaca... more Tematik Arkeoloji Serisi’nin dördüncüsü, “Toplumların Çöküşü ve Dönüşüm Süreçleri” üzerine olacaktır. Farklı disiplinlerden birçok kuramsal yaklaşım çerçevesinde ele alınan bu kavramların, arkeolojik örneklendirmeler üzerinden tartışılarak, eski toplumların çöküş, değişim ve dönüşüm süreçlerine ilişkin çok yönlü bir kavrayış sağlanması amaçlanmaktadır. Çeşitli dönemlerde bir çok toplum sosyo-ekonomik, siyasi, ekolojik vb bir ya da birden fazla faktörün tetiklemesi ile çözülme, değişme ya da dönüşme sürecine girmiştir. Bu süreçlerin yansımaları toplumun örgütleniş biçimi ve düzeyi ile koşut olarak farklılık göstermekte ve bu bağlamda her bir toplumun kendi özelinde incelenmesini gerektirmektedir. Sempozyumda özellikle farklı dönemlerde farklı toplumların çözülme süreci, bu süreci yaratan iç ve dış dinamiklerin incelenmesi, toplumların karmaşıklaşma düzeyi ile çöküş ya da dönüşüm süreçlerinin ilişkisi gibi konular tartışmaya açılacak ve bu konular arkeolojik örneklendirmeler üzerinden analiz edilecektir.
Books by Tematik Arkeoloji Serisi (TAS)
Arkeolojide Ritüel ve Toplum, 2019
Genel Açıklama
Tematik Arkeoloji Serisi 5 (TAS 5)
vi + 342 s, Türkçe.
Çiğdem ATAKUMAN / Giriş:... more Genel Açıklama
Tematik Arkeoloji Serisi 5 (TAS 5)
vi + 342 s, Türkçe.
Çiğdem ATAKUMAN / Giriş: Arkeoloji’de Ritüel ve Toplum
A. Tuba ÖKSE / Eski Önasya’da Ritüellerin Arkeolojik ve Filolojik İzleri
İnan AYDOĞAN / Ritüel Uygulamaların Şekillenmesinde İdeolojilerin Rolü
Metin KARTAL / Tarih Öncesinin Derinliğinde Simetri
Neyir KOLANKAYA-BOSTANCI / Paleolitik Çağ Toplanma Alanları ve Ritüeller
Çiğdem ATAKUMAN - Murat KARAKOÇ - Hasan Can GEMİCİ / Ölüyü Gömmek ya da Gömmemek: Paleolitik Çağ'da Bedenin Nesnelliği ve Mekânsallığı
Burçin ERDOĞU / Neolitik Çağ’da Orta ve Batı Anadolu’da Hanelere Gizlenmiş Nesneler ve Ritüel ile Bağlantıları
Deniz ERDEM / Neolitik Dönem’de Sıva Ritüelleri: Beden-Mekan Bağlayıcısı Olarak Sıva
Aysel ARSLAN / Toplumsal Cinsiyet, Ritüel ve Toplum: Prehistorik Dönemde İnsan Figürinleri
Evangelia PİŞKİN - Safoora KAMJAN / Birlikte Yemek: Erken Neolitik Ulucak Höyük’te Bir Grup Ocakta Bulunan Hayvan Kalıntıları
Ayşegül ERDEN - Bora TEMÜR / Ziyafet Ritüelinin Toplumsal Konum Kazanımındaki Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme
Umay OĞUZHANOĞLU / Çukurun Dibinde Erken Tunç Çağı: Güneybatı Anadolu’dan Bazı Çukur Örnekleri ve Sembolik Anlamları Üzerine Düşünceler
İlyas ÇETİNKAYA / Aşı Boyası ve Kırmızı Rengin Ritüellerde Kullanımı
Öznur ÖZMEN BATIHAN - Metin BATIHAN / Ritüelleştirilmiş Bir Nesne Olarak Göz İdolleri
H. Levent KESKİN / Simgeden Anlama: Ortak Bir Dilin Unsuru Olarak Halka İdoller
Aylin Ü. ERDEM / Demir Ritüellerinin Doğu Anadolu - Demir Çağ Toplumlarındaki Yeri Üzerine Düşünceler
Tuna AKÇAY / Ölü Kültü Işığında Olba’da Kurban Ritüeli
Ufuk SERİN / Erken Hıristiyanlıkta Ritüel, Simge ve Kimlik: Mekansal Bir Çerçeve Olarak ‘Katakomb’lar. Topoğrafya, Mimari ve İkonografya Üzerine Bazı Değerlendirmeler
Zeynep AKTÜRE / Antik Dönemden Günümüze Ritüel Mekânı Olarak Efes
Genel Açıklama
Tematik Arkeoloji Serisi 3 (TAS 3)
Dünyada arkeoloji bilimi bir disiplin ola... more Genel Açıklama
Tematik Arkeoloji Serisi 3 (TAS 3)
Dünyada arkeoloji bilimi bir disiplin olarak kabul edilmesinden bu yana kuram ve yöntem sorgulamaları üzerinden şekillenirken Türkiye’de arkeolojinin kuram ve yöntem tartışmaları ile kurulan bağı çok daha yakın tarihlidir. Geleneksel arkeoloji pratiği, maddi kültür üzerinden sembolizm çerçevesinde yorumlamalar yapmaya dayanır. Ancak arkeolojik nesne veya veri olarak bulduğumuz göstergeler çok daha karmaşık kültürel kodlara ve sistemlere ait olabilirler. Görüngübilim (Phenomenology) ve son zamanlarda Duyusal (Sensorial) arkeoloji gibi yaklaşımlar arkeolojik veriyi yorumlarken daha soyut kavramların da göz önünde bulundurulmasını önermektedir. Arkeolojinin temel çalışma öznesini oluşturan nesnelerin birbiri ile ilişkilerinden yola çıkarak insan ile olan ilişkisi ve tüm bunları çevreleyen doğal ve kültürel peyzajların anlaşılması ve yorumlanması gibi konular arkeoloji ile göstergebilim arasında kuvvetli bağlar oluşturur.
TAS serisinin üçüncü toplantısı ve kitabı için seçtiğimiz “Arkeoloji ve Göstergebilim” başlığı arkeolojinin pek çok alanda göstergebilim ile olan güçlü bağını vurgulama amaçlıdır. Göstergebilim, insanın doğal dürtüleriyle ürettiği, bilişsel deneyimleri ve algıları sonucunda ortaya çıkardığı işaretleri anlamlandırmaya yönelik çalışan disiplinlerarası bir yaklaşımdır. Göstergebilimde işaret kavramı ile kast edilen sadece semboller değil nesneler, tasvirler, kelimeler, düşünceler, yapılar ve tüm bunların bağlı olduğu kültürel kodlar, inançlar, gelenekler ve sosyal ilişkiler biçimidir.
TAP ve TAG’ın ardından TAS serileri ile beraber Türkiye arkeolojisinin kuram ve yöntem ile olan bağına önemli bir ivme kazandırılmış olduğuna inanıyoruz. Umarız ki Türkiye’de arkeolojik yaklaşımların çok sesli, çok yönlü, eleştirel ve yorumlayıcı bir hale gelmesi yolundaki bu çabalar sürdürülebilir kılınır ve özellikle öğrenciler tarafından yaygın olarak benimsenir.
vi + 205 s, s/b resimler, Türkçe.
Önsöz
Robert W. Preucel / Arkeolojik Göstergebilim
Mihriban Özbaşaran / Tarihöncesinin Renk Dünyasında Kırmızı
Yaşar Ersoy / Anlambilimden Göstergebilime Antik Yunan Betimlemelerini Çözümleme Yöntemleri: Tarihsel Bir Değerlendirme
İsmail Gezgin / Göstergebilimsel Bir Arkeolojik Çalışma Nesnesi Olarak Fallus
A. Tuba Ökse / İşlev Analizlerinde Göstergelerin Yorumlanması: Gre Virike Örneği
V. Doğan Günay / Kazıbilimsel Göstergebilim Diye Bir Şeyden Söz Edilebilir mi?
Esen Öğüş / Klasik Arkeoloji ve Yapısalcı Göstergebilim İlişkisi Üzerine
Bilge Hürmüzlü / Ölümün Sembolleri: “Kapı” İmgesi ve “Eşik” Metaforu
Kenan Eren / Aphrodisias Afrodit Kutsal Alanı’nda “Kadimliğin” Temsili
Zeynep Aktüre / Efes Müzesi Artemis Salonu’nda Göstergebilimsel Bir Gezinti
Oya Pancaroğlu / Bursa Yeşil Cami İnşa Kitabesinde Hiyerarşik İmgeleme
Güneş Duru - Elif Koparal / Türkiye Arkeolojisi’nin Göstergebilimsel Bir Çözümlemesi
Genel Açıklama
Tematik Arkeoloji Serisi 2 (TAS 2)
252 s, s/b resimler, Türkçe makaleler.
... more Genel Açıklama
Tematik Arkeoloji Serisi 2 (TAS 2)
252 s, s/b resimler, Türkçe makaleler.
İçindekiler:
Giriş
I. Bölüm | İletişim Ağı (Network)
Baysal, Adnan / Arkeolojide İletişim Ağı (Network) ve Sosyal Organizasyon
Erdoğu, Burçin / Ege’de Erken Prehistorik Dönemlerde Denizcilik ve Denizyolu İletişim Ağı
Ekmen, Hamza / Filolojik ve Arkeolojik Verilere Göre Anadolu’da M.Ö. II. Binde İletişim ve Ulaşım Aracı Olarak Nehirlerin Önemi
Erek, Cevdet Merih / Epi-Paleolitik Dönemde Anadolu - Yakındoğu İlişkilerindeki İzler
Divarcı, Filiz / Erken Tunç Çağı Makro Ölçekteki Ticaret Ağı İçinde Marmara Bölgesi’nin Hammadde Kaynaklarına Mikro Ölçekte Bir Bakış
Baysal, Emma L. / Bir İletişim Ağı Perspektifinden Neolitik ve Kalkolitik Boncuk ve Bileziklerini Yorumlamak
Çevik, Özlem / Ulucak Höyük Neolitik Toplumunda Antroposantrik İletişim Ağı
II. Bölüm | İletişim Ağı ve Sosyal Organizasyon
Aksoy, Belgin / Sosyal Sistemler ve İletişim: Arkeolojik Kontekste Sorulabilecek Sorular ve Olası Yanıtlar
Atakuman, Çiğdem – Deniz Erdem / Geç Neolitik’te Zaman, Mekan ve Ritüel: Domuztepe’de İnsan, Mekan ve Nesne Gömüleri
Fidan, Erkan / Batı Anadolu’da Sosyal Sınıf Farklılıklarının Ortaya Çıkışı: Aşağı ve Yukarı Yerleşme Sistemi 1
Abay, Eşref / İletişimin Göç ve Kültürel Etkileşimdeki Rolü Bağlamında Erken Transkafkasya Kültürünün Güney Yayılımı
Duru, Güneş / Kamusal İnsanın (İlk) Çöküşü
Türkteki, Murat / Yeni Teknolojilerin Kullanılması ve Yayılmasında Kültürel İletişim Ağlarının Rolü: Çömlekçi Çarkı Perspektifinden Bir Değerlendirme
Seçer Fidan, Sezer / Hitit Sosyal Sınıfları İçinde Hür İnsanlar ve Köleler
Genel Açıklama
TAS 1 - Tematik Arkeoloji Serisi 1
298 s, s/b resimler, Türkçe makaleler.
... more Genel Açıklama
TAS 1 - Tematik Arkeoloji Serisi 1
298 s, s/b resimler, Türkçe makaleler.
Bu serinin ilk temasını oluşturan “Yerleşim Sistemleri ve Mekân Analizi”, arkeolojinin yüzey araştırması ve kazı olmak üzere iki temel pratiğine ilişkin geliştirilen analiz yöntemleri ile kuramsal yaklaşımları ve bu yaklaşımların Türkiye Arkeolojisine yansımalarını kapsamaktadır. Bu kitapta, yüzey araştırması ve kazılardan elde edilen maddi kültür kalıntılarının, geçmişte yaşayan insanların sosyal, siyasi ve ekonomik yaşamlarının izdüşümü olduğunun ön kabulüyle hareket ederek kaleme alınan farklı dönemleri içeren 17 örnek çalışma bulunmaktadır. Yerleşim ve konutlara dair farklı yaklaşımların dilimizde ilk kez tartışıldığı bu kitap, kuşkusuz arkeoloji öğrencilerine perspektif kazandırıp düşünce kalıplarını zenginleştirecektir. İnsan-mekân-çevre bağlamında kitap boyunca yapılan tarihsel çözümlemeler, bu meselelere kafa yoran herkesin kendine dair çıkarımlarda bulunabileceği çeşitliliğe sahiptir.
İçindekiler:
I. Yerleşim Sistemleri
Erdoğu, Burçin / Türkiye Arkeolojisi’nde Yerleşim Sistemleri: Sorun ve Yöntemler
Dedeoğlu, Fulya / Yukarı Menderes Havzası Bölgesel Yerleşim Analizi: Erken Tunç Çağı’nda Sosyo-Ekonomik Örgütlenmedeki Değişim ve Dönüşüm Süreçleri
Yücel, Nejat – Burçin Erdoğu / İç Anadolu Bölgesi Tuz Gölü Çevresi’nde Sit Alanları Dışında Saptanan Buluntuların Yorumlanması ve Tarihöncesi Dönemlerde Arazi Kullanımı
Koparal, Elif / Grek Polisi İmgesi ve Değişen Gerçekler: Klazomenai Örneği
Belgin Aksoy / İznik/Yenişehir Havzalarında Yerleşim Dağılımları:Küçük Ölçekli Gözlemler ve Büyük Ölçekli Yorumlar
Görmüş, Ahmet / Yüzey Araştırmaları Işığında Yukarı Kızılırmak Havzası Yerleşim Dokusu
II. Mekân Analizleri
Çevik, Özlem / Türkiye Arkeolojisi’nde Mekân Analizi: Sorun ve Yöntemler
Duru, Güneş – Mihriban Özbaşaran / Mekân, Bağlam ve Arkeolog
Kayacan, Nurcan / Aşıklı Obsidyen İşçiliği ve Yerleşme Analizi
Altınbilek-ALGÜL, Çiler / Aşıklı Höyük’te Değişen Kazı Metodolojisinin Mekân Analizleri Üzerindeki Sonuçları
Özbal, Rana / Hane Arkeolojisinde Haneyi Tanımlamanın Zorlukları
Abay, Eşref / Kazı Verileri Işığında Arkeolojik Mekân Analizleri, Beycesultan Örneği
Atakuman, Çiğdem / Neolitik Süreci Yeniden Tanımlamak: Güneydoğu Anadolu Neolitiği’nde Mekân Kurgusu ve Sosyal İlişkiler
Baysal, Adnan / Bir Fenomen Olarak Neolitik
Ökse, A. Tuba / Mekân ve İşlev Analizine Bir Örnek: Salat Tepe Tunç Çağı Yerleşimi
Ersoy, Yaşar Erkan / Klazomenai’da Tunç Çağı’ndan Arkaik Dönem Sonuna Kadar Yerleşim Düzenleri ve Değişimleri: Siyasi, Sosyal ve Çevresel Etkiler
Çevik, Özlem / İskân Düzeni ve Konut Döngüsüne İlişkin Etnografik Bir Model: Van-Ayanis Köyü
Uploads
Hazırlanıyor / Forthcoming by Tematik Arkeoloji Serisi (TAS)
Books by Tematik Arkeoloji Serisi (TAS)
Tematik Arkeoloji Serisi 5 (TAS 5)
vi + 342 s, Türkçe.
Çiğdem ATAKUMAN / Giriş: Arkeoloji’de Ritüel ve Toplum
A. Tuba ÖKSE / Eski Önasya’da Ritüellerin Arkeolojik ve Filolojik İzleri
İnan AYDOĞAN / Ritüel Uygulamaların Şekillenmesinde İdeolojilerin Rolü
Metin KARTAL / Tarih Öncesinin Derinliğinde Simetri
Neyir KOLANKAYA-BOSTANCI / Paleolitik Çağ Toplanma Alanları ve Ritüeller
Çiğdem ATAKUMAN - Murat KARAKOÇ - Hasan Can GEMİCİ / Ölüyü Gömmek ya da Gömmemek: Paleolitik Çağ'da Bedenin Nesnelliği ve Mekânsallığı
Burçin ERDOĞU / Neolitik Çağ’da Orta ve Batı Anadolu’da Hanelere Gizlenmiş Nesneler ve Ritüel ile Bağlantıları
Deniz ERDEM / Neolitik Dönem’de Sıva Ritüelleri: Beden-Mekan Bağlayıcısı Olarak Sıva
Aysel ARSLAN / Toplumsal Cinsiyet, Ritüel ve Toplum: Prehistorik Dönemde İnsan Figürinleri
Evangelia PİŞKİN - Safoora KAMJAN / Birlikte Yemek: Erken Neolitik Ulucak Höyük’te Bir Grup Ocakta Bulunan Hayvan Kalıntıları
Ayşegül ERDEN - Bora TEMÜR / Ziyafet Ritüelinin Toplumsal Konum Kazanımındaki Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme
Umay OĞUZHANOĞLU / Çukurun Dibinde Erken Tunç Çağı: Güneybatı Anadolu’dan Bazı Çukur Örnekleri ve Sembolik Anlamları Üzerine Düşünceler
İlyas ÇETİNKAYA / Aşı Boyası ve Kırmızı Rengin Ritüellerde Kullanımı
Öznur ÖZMEN BATIHAN - Metin BATIHAN / Ritüelleştirilmiş Bir Nesne Olarak Göz İdolleri
H. Levent KESKİN / Simgeden Anlama: Ortak Bir Dilin Unsuru Olarak Halka İdoller
Aylin Ü. ERDEM / Demir Ritüellerinin Doğu Anadolu - Demir Çağ Toplumlarındaki Yeri Üzerine Düşünceler
Tuna AKÇAY / Ölü Kültü Işığında Olba’da Kurban Ritüeli
Ufuk SERİN / Erken Hıristiyanlıkta Ritüel, Simge ve Kimlik: Mekansal Bir Çerçeve Olarak ‘Katakomb’lar. Topoğrafya, Mimari ve İkonografya Üzerine Bazı Değerlendirmeler
Zeynep AKTÜRE / Antik Dönemden Günümüze Ritüel Mekânı Olarak Efes
Tematik Arkeoloji Serisi 3 (TAS 3)
Dünyada arkeoloji bilimi bir disiplin olarak kabul edilmesinden bu yana kuram ve yöntem sorgulamaları üzerinden şekillenirken Türkiye’de arkeolojinin kuram ve yöntem tartışmaları ile kurulan bağı çok daha yakın tarihlidir. Geleneksel arkeoloji pratiği, maddi kültür üzerinden sembolizm çerçevesinde yorumlamalar yapmaya dayanır. Ancak arkeolojik nesne veya veri olarak bulduğumuz göstergeler çok daha karmaşık kültürel kodlara ve sistemlere ait olabilirler. Görüngübilim (Phenomenology) ve son zamanlarda Duyusal (Sensorial) arkeoloji gibi yaklaşımlar arkeolojik veriyi yorumlarken daha soyut kavramların da göz önünde bulundurulmasını önermektedir. Arkeolojinin temel çalışma öznesini oluşturan nesnelerin birbiri ile ilişkilerinden yola çıkarak insan ile olan ilişkisi ve tüm bunları çevreleyen doğal ve kültürel peyzajların anlaşılması ve yorumlanması gibi konular arkeoloji ile göstergebilim arasında kuvvetli bağlar oluşturur.
TAS serisinin üçüncü toplantısı ve kitabı için seçtiğimiz “Arkeoloji ve Göstergebilim” başlığı arkeolojinin pek çok alanda göstergebilim ile olan güçlü bağını vurgulama amaçlıdır. Göstergebilim, insanın doğal dürtüleriyle ürettiği, bilişsel deneyimleri ve algıları sonucunda ortaya çıkardığı işaretleri anlamlandırmaya yönelik çalışan disiplinlerarası bir yaklaşımdır. Göstergebilimde işaret kavramı ile kast edilen sadece semboller değil nesneler, tasvirler, kelimeler, düşünceler, yapılar ve tüm bunların bağlı olduğu kültürel kodlar, inançlar, gelenekler ve sosyal ilişkiler biçimidir.
TAP ve TAG’ın ardından TAS serileri ile beraber Türkiye arkeolojisinin kuram ve yöntem ile olan bağına önemli bir ivme kazandırılmış olduğuna inanıyoruz. Umarız ki Türkiye’de arkeolojik yaklaşımların çok sesli, çok yönlü, eleştirel ve yorumlayıcı bir hale gelmesi yolundaki bu çabalar sürdürülebilir kılınır ve özellikle öğrenciler tarafından yaygın olarak benimsenir.
vi + 205 s, s/b resimler, Türkçe.
Önsöz
Robert W. Preucel / Arkeolojik Göstergebilim
Mihriban Özbaşaran / Tarihöncesinin Renk Dünyasında Kırmızı
Yaşar Ersoy / Anlambilimden Göstergebilime Antik Yunan Betimlemelerini Çözümleme Yöntemleri: Tarihsel Bir Değerlendirme
İsmail Gezgin / Göstergebilimsel Bir Arkeolojik Çalışma Nesnesi Olarak Fallus
A. Tuba Ökse / İşlev Analizlerinde Göstergelerin Yorumlanması: Gre Virike Örneği
V. Doğan Günay / Kazıbilimsel Göstergebilim Diye Bir Şeyden Söz Edilebilir mi?
Esen Öğüş / Klasik Arkeoloji ve Yapısalcı Göstergebilim İlişkisi Üzerine
Bilge Hürmüzlü / Ölümün Sembolleri: “Kapı” İmgesi ve “Eşik” Metaforu
Kenan Eren / Aphrodisias Afrodit Kutsal Alanı’nda “Kadimliğin” Temsili
Zeynep Aktüre / Efes Müzesi Artemis Salonu’nda Göstergebilimsel Bir Gezinti
Oya Pancaroğlu / Bursa Yeşil Cami İnşa Kitabesinde Hiyerarşik İmgeleme
Güneş Duru - Elif Koparal / Türkiye Arkeolojisi’nin Göstergebilimsel Bir Çözümlemesi
Tematik Arkeoloji Serisi 2 (TAS 2)
252 s, s/b resimler, Türkçe makaleler.
İçindekiler:
Giriş
I. Bölüm | İletişim Ağı (Network)
Baysal, Adnan / Arkeolojide İletişim Ağı (Network) ve Sosyal Organizasyon
Erdoğu, Burçin / Ege’de Erken Prehistorik Dönemlerde Denizcilik ve Denizyolu İletişim Ağı
Ekmen, Hamza / Filolojik ve Arkeolojik Verilere Göre Anadolu’da M.Ö. II. Binde İletişim ve Ulaşım Aracı Olarak Nehirlerin Önemi
Erek, Cevdet Merih / Epi-Paleolitik Dönemde Anadolu - Yakındoğu İlişkilerindeki İzler
Divarcı, Filiz / Erken Tunç Çağı Makro Ölçekteki Ticaret Ağı İçinde Marmara Bölgesi’nin Hammadde Kaynaklarına Mikro Ölçekte Bir Bakış
Baysal, Emma L. / Bir İletişim Ağı Perspektifinden Neolitik ve Kalkolitik Boncuk ve Bileziklerini Yorumlamak
Çevik, Özlem / Ulucak Höyük Neolitik Toplumunda Antroposantrik İletişim Ağı
II. Bölüm | İletişim Ağı ve Sosyal Organizasyon
Aksoy, Belgin / Sosyal Sistemler ve İletişim: Arkeolojik Kontekste Sorulabilecek Sorular ve Olası Yanıtlar
Atakuman, Çiğdem – Deniz Erdem / Geç Neolitik’te Zaman, Mekan ve Ritüel: Domuztepe’de İnsan, Mekan ve Nesne Gömüleri
Fidan, Erkan / Batı Anadolu’da Sosyal Sınıf Farklılıklarının Ortaya Çıkışı: Aşağı ve Yukarı Yerleşme Sistemi 1
Abay, Eşref / İletişimin Göç ve Kültürel Etkileşimdeki Rolü Bağlamında Erken Transkafkasya Kültürünün Güney Yayılımı
Duru, Güneş / Kamusal İnsanın (İlk) Çöküşü
Türkteki, Murat / Yeni Teknolojilerin Kullanılması ve Yayılmasında Kültürel İletişim Ağlarının Rolü: Çömlekçi Çarkı Perspektifinden Bir Değerlendirme
Seçer Fidan, Sezer / Hitit Sosyal Sınıfları İçinde Hür İnsanlar ve Köleler
TAS 1 - Tematik Arkeoloji Serisi 1
298 s, s/b resimler, Türkçe makaleler.
Bu serinin ilk temasını oluşturan “Yerleşim Sistemleri ve Mekân Analizi”, arkeolojinin yüzey araştırması ve kazı olmak üzere iki temel pratiğine ilişkin geliştirilen analiz yöntemleri ile kuramsal yaklaşımları ve bu yaklaşımların Türkiye Arkeolojisine yansımalarını kapsamaktadır. Bu kitapta, yüzey araştırması ve kazılardan elde edilen maddi kültür kalıntılarının, geçmişte yaşayan insanların sosyal, siyasi ve ekonomik yaşamlarının izdüşümü olduğunun ön kabulüyle hareket ederek kaleme alınan farklı dönemleri içeren 17 örnek çalışma bulunmaktadır. Yerleşim ve konutlara dair farklı yaklaşımların dilimizde ilk kez tartışıldığı bu kitap, kuşkusuz arkeoloji öğrencilerine perspektif kazandırıp düşünce kalıplarını zenginleştirecektir. İnsan-mekân-çevre bağlamında kitap boyunca yapılan tarihsel çözümlemeler, bu meselelere kafa yoran herkesin kendine dair çıkarımlarda bulunabileceği çeşitliliğe sahiptir.
İçindekiler:
I. Yerleşim Sistemleri
Erdoğu, Burçin / Türkiye Arkeolojisi’nde Yerleşim Sistemleri: Sorun ve Yöntemler
Dedeoğlu, Fulya / Yukarı Menderes Havzası Bölgesel Yerleşim Analizi: Erken Tunç Çağı’nda Sosyo-Ekonomik Örgütlenmedeki Değişim ve Dönüşüm Süreçleri
Yücel, Nejat – Burçin Erdoğu / İç Anadolu Bölgesi Tuz Gölü Çevresi’nde Sit Alanları Dışında Saptanan Buluntuların Yorumlanması ve Tarihöncesi Dönemlerde Arazi Kullanımı
Koparal, Elif / Grek Polisi İmgesi ve Değişen Gerçekler: Klazomenai Örneği
Belgin Aksoy / İznik/Yenişehir Havzalarında Yerleşim Dağılımları:Küçük Ölçekli Gözlemler ve Büyük Ölçekli Yorumlar
Görmüş, Ahmet / Yüzey Araştırmaları Işığında Yukarı Kızılırmak Havzası Yerleşim Dokusu
II. Mekân Analizleri
Çevik, Özlem / Türkiye Arkeolojisi’nde Mekân Analizi: Sorun ve Yöntemler
Duru, Güneş – Mihriban Özbaşaran / Mekân, Bağlam ve Arkeolog
Kayacan, Nurcan / Aşıklı Obsidyen İşçiliği ve Yerleşme Analizi
Altınbilek-ALGÜL, Çiler / Aşıklı Höyük’te Değişen Kazı Metodolojisinin Mekân Analizleri Üzerindeki Sonuçları
Özbal, Rana / Hane Arkeolojisinde Haneyi Tanımlamanın Zorlukları
Abay, Eşref / Kazı Verileri Işığında Arkeolojik Mekân Analizleri, Beycesultan Örneği
Atakuman, Çiğdem / Neolitik Süreci Yeniden Tanımlamak: Güneydoğu Anadolu Neolitiği’nde Mekân Kurgusu ve Sosyal İlişkiler
Baysal, Adnan / Bir Fenomen Olarak Neolitik
Ökse, A. Tuba / Mekân ve İşlev Analizine Bir Örnek: Salat Tepe Tunç Çağı Yerleşimi
Ersoy, Yaşar Erkan / Klazomenai’da Tunç Çağı’ndan Arkaik Dönem Sonuna Kadar Yerleşim Düzenleri ve Değişimleri: Siyasi, Sosyal ve Çevresel Etkiler
Çevik, Özlem / İskân Düzeni ve Konut Döngüsüne İlişkin Etnografik Bir Model: Van-Ayanis Köyü
Tematik Arkeoloji Serisi 5 (TAS 5)
vi + 342 s, Türkçe.
Çiğdem ATAKUMAN / Giriş: Arkeoloji’de Ritüel ve Toplum
A. Tuba ÖKSE / Eski Önasya’da Ritüellerin Arkeolojik ve Filolojik İzleri
İnan AYDOĞAN / Ritüel Uygulamaların Şekillenmesinde İdeolojilerin Rolü
Metin KARTAL / Tarih Öncesinin Derinliğinde Simetri
Neyir KOLANKAYA-BOSTANCI / Paleolitik Çağ Toplanma Alanları ve Ritüeller
Çiğdem ATAKUMAN - Murat KARAKOÇ - Hasan Can GEMİCİ / Ölüyü Gömmek ya da Gömmemek: Paleolitik Çağ'da Bedenin Nesnelliği ve Mekânsallığı
Burçin ERDOĞU / Neolitik Çağ’da Orta ve Batı Anadolu’da Hanelere Gizlenmiş Nesneler ve Ritüel ile Bağlantıları
Deniz ERDEM / Neolitik Dönem’de Sıva Ritüelleri: Beden-Mekan Bağlayıcısı Olarak Sıva
Aysel ARSLAN / Toplumsal Cinsiyet, Ritüel ve Toplum: Prehistorik Dönemde İnsan Figürinleri
Evangelia PİŞKİN - Safoora KAMJAN / Birlikte Yemek: Erken Neolitik Ulucak Höyük’te Bir Grup Ocakta Bulunan Hayvan Kalıntıları
Ayşegül ERDEN - Bora TEMÜR / Ziyafet Ritüelinin Toplumsal Konum Kazanımındaki Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme
Umay OĞUZHANOĞLU / Çukurun Dibinde Erken Tunç Çağı: Güneybatı Anadolu’dan Bazı Çukur Örnekleri ve Sembolik Anlamları Üzerine Düşünceler
İlyas ÇETİNKAYA / Aşı Boyası ve Kırmızı Rengin Ritüellerde Kullanımı
Öznur ÖZMEN BATIHAN - Metin BATIHAN / Ritüelleştirilmiş Bir Nesne Olarak Göz İdolleri
H. Levent KESKİN / Simgeden Anlama: Ortak Bir Dilin Unsuru Olarak Halka İdoller
Aylin Ü. ERDEM / Demir Ritüellerinin Doğu Anadolu - Demir Çağ Toplumlarındaki Yeri Üzerine Düşünceler
Tuna AKÇAY / Ölü Kültü Işığında Olba’da Kurban Ritüeli
Ufuk SERİN / Erken Hıristiyanlıkta Ritüel, Simge ve Kimlik: Mekansal Bir Çerçeve Olarak ‘Katakomb’lar. Topoğrafya, Mimari ve İkonografya Üzerine Bazı Değerlendirmeler
Zeynep AKTÜRE / Antik Dönemden Günümüze Ritüel Mekânı Olarak Efes
Tematik Arkeoloji Serisi 3 (TAS 3)
Dünyada arkeoloji bilimi bir disiplin olarak kabul edilmesinden bu yana kuram ve yöntem sorgulamaları üzerinden şekillenirken Türkiye’de arkeolojinin kuram ve yöntem tartışmaları ile kurulan bağı çok daha yakın tarihlidir. Geleneksel arkeoloji pratiği, maddi kültür üzerinden sembolizm çerçevesinde yorumlamalar yapmaya dayanır. Ancak arkeolojik nesne veya veri olarak bulduğumuz göstergeler çok daha karmaşık kültürel kodlara ve sistemlere ait olabilirler. Görüngübilim (Phenomenology) ve son zamanlarda Duyusal (Sensorial) arkeoloji gibi yaklaşımlar arkeolojik veriyi yorumlarken daha soyut kavramların da göz önünde bulundurulmasını önermektedir. Arkeolojinin temel çalışma öznesini oluşturan nesnelerin birbiri ile ilişkilerinden yola çıkarak insan ile olan ilişkisi ve tüm bunları çevreleyen doğal ve kültürel peyzajların anlaşılması ve yorumlanması gibi konular arkeoloji ile göstergebilim arasında kuvvetli bağlar oluşturur.
TAS serisinin üçüncü toplantısı ve kitabı için seçtiğimiz “Arkeoloji ve Göstergebilim” başlığı arkeolojinin pek çok alanda göstergebilim ile olan güçlü bağını vurgulama amaçlıdır. Göstergebilim, insanın doğal dürtüleriyle ürettiği, bilişsel deneyimleri ve algıları sonucunda ortaya çıkardığı işaretleri anlamlandırmaya yönelik çalışan disiplinlerarası bir yaklaşımdır. Göstergebilimde işaret kavramı ile kast edilen sadece semboller değil nesneler, tasvirler, kelimeler, düşünceler, yapılar ve tüm bunların bağlı olduğu kültürel kodlar, inançlar, gelenekler ve sosyal ilişkiler biçimidir.
TAP ve TAG’ın ardından TAS serileri ile beraber Türkiye arkeolojisinin kuram ve yöntem ile olan bağına önemli bir ivme kazandırılmış olduğuna inanıyoruz. Umarız ki Türkiye’de arkeolojik yaklaşımların çok sesli, çok yönlü, eleştirel ve yorumlayıcı bir hale gelmesi yolundaki bu çabalar sürdürülebilir kılınır ve özellikle öğrenciler tarafından yaygın olarak benimsenir.
vi + 205 s, s/b resimler, Türkçe.
Önsöz
Robert W. Preucel / Arkeolojik Göstergebilim
Mihriban Özbaşaran / Tarihöncesinin Renk Dünyasında Kırmızı
Yaşar Ersoy / Anlambilimden Göstergebilime Antik Yunan Betimlemelerini Çözümleme Yöntemleri: Tarihsel Bir Değerlendirme
İsmail Gezgin / Göstergebilimsel Bir Arkeolojik Çalışma Nesnesi Olarak Fallus
A. Tuba Ökse / İşlev Analizlerinde Göstergelerin Yorumlanması: Gre Virike Örneği
V. Doğan Günay / Kazıbilimsel Göstergebilim Diye Bir Şeyden Söz Edilebilir mi?
Esen Öğüş / Klasik Arkeoloji ve Yapısalcı Göstergebilim İlişkisi Üzerine
Bilge Hürmüzlü / Ölümün Sembolleri: “Kapı” İmgesi ve “Eşik” Metaforu
Kenan Eren / Aphrodisias Afrodit Kutsal Alanı’nda “Kadimliğin” Temsili
Zeynep Aktüre / Efes Müzesi Artemis Salonu’nda Göstergebilimsel Bir Gezinti
Oya Pancaroğlu / Bursa Yeşil Cami İnşa Kitabesinde Hiyerarşik İmgeleme
Güneş Duru - Elif Koparal / Türkiye Arkeolojisi’nin Göstergebilimsel Bir Çözümlemesi
Tematik Arkeoloji Serisi 2 (TAS 2)
252 s, s/b resimler, Türkçe makaleler.
İçindekiler:
Giriş
I. Bölüm | İletişim Ağı (Network)
Baysal, Adnan / Arkeolojide İletişim Ağı (Network) ve Sosyal Organizasyon
Erdoğu, Burçin / Ege’de Erken Prehistorik Dönemlerde Denizcilik ve Denizyolu İletişim Ağı
Ekmen, Hamza / Filolojik ve Arkeolojik Verilere Göre Anadolu’da M.Ö. II. Binde İletişim ve Ulaşım Aracı Olarak Nehirlerin Önemi
Erek, Cevdet Merih / Epi-Paleolitik Dönemde Anadolu - Yakındoğu İlişkilerindeki İzler
Divarcı, Filiz / Erken Tunç Çağı Makro Ölçekteki Ticaret Ağı İçinde Marmara Bölgesi’nin Hammadde Kaynaklarına Mikro Ölçekte Bir Bakış
Baysal, Emma L. / Bir İletişim Ağı Perspektifinden Neolitik ve Kalkolitik Boncuk ve Bileziklerini Yorumlamak
Çevik, Özlem / Ulucak Höyük Neolitik Toplumunda Antroposantrik İletişim Ağı
II. Bölüm | İletişim Ağı ve Sosyal Organizasyon
Aksoy, Belgin / Sosyal Sistemler ve İletişim: Arkeolojik Kontekste Sorulabilecek Sorular ve Olası Yanıtlar
Atakuman, Çiğdem – Deniz Erdem / Geç Neolitik’te Zaman, Mekan ve Ritüel: Domuztepe’de İnsan, Mekan ve Nesne Gömüleri
Fidan, Erkan / Batı Anadolu’da Sosyal Sınıf Farklılıklarının Ortaya Çıkışı: Aşağı ve Yukarı Yerleşme Sistemi 1
Abay, Eşref / İletişimin Göç ve Kültürel Etkileşimdeki Rolü Bağlamında Erken Transkafkasya Kültürünün Güney Yayılımı
Duru, Güneş / Kamusal İnsanın (İlk) Çöküşü
Türkteki, Murat / Yeni Teknolojilerin Kullanılması ve Yayılmasında Kültürel İletişim Ağlarının Rolü: Çömlekçi Çarkı Perspektifinden Bir Değerlendirme
Seçer Fidan, Sezer / Hitit Sosyal Sınıfları İçinde Hür İnsanlar ve Köleler
TAS 1 - Tematik Arkeoloji Serisi 1
298 s, s/b resimler, Türkçe makaleler.
Bu serinin ilk temasını oluşturan “Yerleşim Sistemleri ve Mekân Analizi”, arkeolojinin yüzey araştırması ve kazı olmak üzere iki temel pratiğine ilişkin geliştirilen analiz yöntemleri ile kuramsal yaklaşımları ve bu yaklaşımların Türkiye Arkeolojisine yansımalarını kapsamaktadır. Bu kitapta, yüzey araştırması ve kazılardan elde edilen maddi kültür kalıntılarının, geçmişte yaşayan insanların sosyal, siyasi ve ekonomik yaşamlarının izdüşümü olduğunun ön kabulüyle hareket ederek kaleme alınan farklı dönemleri içeren 17 örnek çalışma bulunmaktadır. Yerleşim ve konutlara dair farklı yaklaşımların dilimizde ilk kez tartışıldığı bu kitap, kuşkusuz arkeoloji öğrencilerine perspektif kazandırıp düşünce kalıplarını zenginleştirecektir. İnsan-mekân-çevre bağlamında kitap boyunca yapılan tarihsel çözümlemeler, bu meselelere kafa yoran herkesin kendine dair çıkarımlarda bulunabileceği çeşitliliğe sahiptir.
İçindekiler:
I. Yerleşim Sistemleri
Erdoğu, Burçin / Türkiye Arkeolojisi’nde Yerleşim Sistemleri: Sorun ve Yöntemler
Dedeoğlu, Fulya / Yukarı Menderes Havzası Bölgesel Yerleşim Analizi: Erken Tunç Çağı’nda Sosyo-Ekonomik Örgütlenmedeki Değişim ve Dönüşüm Süreçleri
Yücel, Nejat – Burçin Erdoğu / İç Anadolu Bölgesi Tuz Gölü Çevresi’nde Sit Alanları Dışında Saptanan Buluntuların Yorumlanması ve Tarihöncesi Dönemlerde Arazi Kullanımı
Koparal, Elif / Grek Polisi İmgesi ve Değişen Gerçekler: Klazomenai Örneği
Belgin Aksoy / İznik/Yenişehir Havzalarında Yerleşim Dağılımları:Küçük Ölçekli Gözlemler ve Büyük Ölçekli Yorumlar
Görmüş, Ahmet / Yüzey Araştırmaları Işığında Yukarı Kızılırmak Havzası Yerleşim Dokusu
II. Mekân Analizleri
Çevik, Özlem / Türkiye Arkeolojisi’nde Mekân Analizi: Sorun ve Yöntemler
Duru, Güneş – Mihriban Özbaşaran / Mekân, Bağlam ve Arkeolog
Kayacan, Nurcan / Aşıklı Obsidyen İşçiliği ve Yerleşme Analizi
Altınbilek-ALGÜL, Çiler / Aşıklı Höyük’te Değişen Kazı Metodolojisinin Mekân Analizleri Üzerindeki Sonuçları
Özbal, Rana / Hane Arkeolojisinde Haneyi Tanımlamanın Zorlukları
Abay, Eşref / Kazı Verileri Işığında Arkeolojik Mekân Analizleri, Beycesultan Örneği
Atakuman, Çiğdem / Neolitik Süreci Yeniden Tanımlamak: Güneydoğu Anadolu Neolitiği’nde Mekân Kurgusu ve Sosyal İlişkiler
Baysal, Adnan / Bir Fenomen Olarak Neolitik
Ökse, A. Tuba / Mekân ve İşlev Analizine Bir Örnek: Salat Tepe Tunç Çağı Yerleşimi
Ersoy, Yaşar Erkan / Klazomenai’da Tunç Çağı’ndan Arkaik Dönem Sonuna Kadar Yerleşim Düzenleri ve Değişimleri: Siyasi, Sosyal ve Çevresel Etkiler
Çevik, Özlem / İskân Düzeni ve Konut Döngüsüne İlişkin Etnografik Bir Model: Van-Ayanis Köyü