Papers by Tuncay Başoğlu
DergiPark (Istanbul University), Mar 25, 2024
Bu makalede Fahreddin er-Râzî ve onun takipçilerini "Fıkıh Usulünde Fahreddin er-Râzî Mektebi" şe... more Bu makalede Fahreddin er-Râzî ve onun takipçilerini "Fıkıh Usulünde Fahreddin er-Râzî Mektebi" şeklinde terimleştirmekte, Râzî'nin ve onun takipçileri arasından yedi usulcünün usul eserlerini dikkate alarak, Râzî mektebinin belli başlı özelliklerine değinmekteyiz. Râzî, kendi bilgi ve yöntem anlayışı çerçevesinde fıkıh usulünü yeniden inşa etmesiyle usul yazımında yeni bir çığır açmıştır. Râzî'nin, onun takipçilerinin ve Âmidî-İbnu'l-Hâcib çizgisinin çabalarıyla fıkıh usulü; konusu, gayesi, ilkeleri, meseleleri, konu tertibi, dil ve üslubu gibi çeşitli açılardan dönüşüm geçirmiştir ve bu dönüşümün mezhep sınırlarını aşan bir etkisi olmuştur. Dolayısıyla bu âlimlerin eserleriyle birlikte fıkıh usulünde müteahhirûn döneminin başladığı söylenebilir. Aynı sebeple Râzî Mektebi'nin katkılarının anlaşılması, müteahhirûn dönemi fıkıh usulünün gelişimine dair derinlikli bir kavrayışın temelini oluşturur. Bu dönüşüm sürecinde Gazâlî'nin çok önemli bir rolü olmakla birlikte ilim zihniyetindeki dönüşümü tam olarak yansıtanlar Râzî'nin ve Âmidî'nin eserleridir. Onların mantık kaidelerine ve "tahkik" yöntemine dayalı olarak yazdıkları el-Mahsul ve el-İhkâm, müteahhirûn döneminde usul yazımını belirlemiştir.
مدرسة فخر الدين الرازي في أصول الفقه, 2024
أشير في هذه المقالة إلى فخر الدين الرازي وأتباعه باسم "مدرسة فخر الدين الرازي الأصولية"، وأعرض أب... more أشير في هذه المقالة إلى فخر الدين الرازي وأتباعه باسم "مدرسة فخر الدين الرازي الأصولية"، وأعرض أبرز سمات مدرسة الرازي، مع الأخذ في الاعتبار آثار الرازي الأصولية وسبعة من الأصوليين من أتباعه. لقد فتح الرازي آفاقًًا جديدة في كتابة أصول الفقه من خلال إعادة بنائه في إطار مناهجه الخاصة في المعرفة والمنهج. وبجهود الرازي وأتباعه والخط الأمدي – ابن الحاجب، تحولت أصول الفقه في جوانب مختلفة مثل موضوعه وهدفه ومبادئه ومسائله وترتيب أبوابه ولغته وأسلوبه، وقد أحدث هذا التحول تأثيرا في كتابة الأصول يتجاوز حدود المذاهب. ولذلك يمكن القول أن فترة المتأخرين في أصول الفقه بدأت مع أعمال هؤلاء العلماء. وللسبب نفسه، يشكل فهم مساهمات مدرسة الرازي أساسًًا لفهم متعمق للتطورات في مجال أصول الفقه في عهد المتأخرين. ورغم أن الغزالي كان له دور مهم للغاية في عملية التحول هذه، إلا أن أعمال الرازي والأميدي هي التي تعكس بشكل كامل التحول في العقلية العلمية. والمحصول والإحكام، اللذان كتبهما هذان العالمان، استنادا إلى قواعد المنطق ومنهج التحقيق، هما اللذان حددا الكتابة الأصولية في عهد المتأخرين.
İstanbul, 10 cilt. İSAM ve Kültür AŞ. Projesi, 2015. Proje Yöneticisi: M. Akif Aydın Editor: Coşk... more İstanbul, 10 cilt. İSAM ve Kültür AŞ. Projesi, 2015. Proje Yöneticisi: M. Akif Aydın Editor: Coşkun Yılmaz Feridun Emecen, Yunus Uğur, Tuncay Başoğlu, Coşkun Çakır, Mehmet İpşirli.
İslâm Araştırmaları Dergisi
Yüksek öğretim ve üniversiteye dair daha önce yazdığım ilk değerlendirme makalesinde Türkiye’de m... more Yüksek öğretim ve üniversiteye dair daha önce yazdığım ilk değerlendirme makalesinde Türkiye’de modern yüksek öğretim ve üniversite sistemi kurulurken “Bir üniversite fikri var mıydı veya ciddi bir araştırma, değerlendirme yapıldı mı?” sorusunun cevabını aramıştım. Aynı soru çerçevesinde 1980 yılı sonrası telif eserleri -kitap olarak yayımlananları- değerlendirmeye çalışacağım. 1980 askerî ihtilali sonrasında yüksek öğretim sistemi hem yapı olarak hem de kitleselleşme açısından önemli değişimler geçirmiştir ve bu değişimler, yüksek öğretim tarihi açısından bir dönüm noktası teşkil eder. Türkiye’de yüksek öğretim ve üniversite üzerine son kırk yılda, -daha önceki iki asırlık dönemle mukayese kabul etmeyecek şekilde- kitap, tez ve makale düzeyinde çok sayıda çalışma yayımlanmıştır.
İslam tetkikleri dergisi, Mar 30, 2022
İslâm Araştırmaları Dergisi, 2021
Bu makalede Osmanli son doneminden gunumuze Turkiye’de mukayeseli hukuk calismalari kapsaminda el... more Bu makalede Osmanli son doneminden gunumuze Turkiye’de mukayeseli hukuk calismalari kapsaminda ele alinabilecek akademik calismalara dair bir degerlendirme sunulmasi hedeflenmistir. Soz konusu calismalarda, bir asri asan tarihi surec icerisinde Bati’da gelisen mukayeseli hukuk calismalarinin takip edildigi, ozellikle Cumhuriyet doneminde hukuk iktibasindan kaynaklanan bir zihni sinirlamayla daha cok mikro duzeyde ve belirli Bati ulkelerinin mevzuatiyla mukayeselere gidildigi gorulmektedir. Esasen hakim hukuk cevrelerinin makro duzeydeki mukayeseli hukuk calismalarini gereksiz bulmalari kadar ondan kaygi duymalari da bu alanla ilgili egitim ve yayinlarin zayif kalisinin temelinde yatmaktadir. Ote yandan mukayeseli hukuk calismalarinin 1980 sonrasi gelistigi ilahiyat fakulteleri cevresinde de mikro duzeyde calismalar yapildigi, farkli din ve medeniyetlerde ortaya cikan hukuk bilim ve gelenekleri ile yururlukteki hukuk sistemlerine dair makro duzeyde calismalarin yetersiz oldugu gorulm...
Gunumuz Turkiye’sinde yuksek ogretim, âdeta universite ile ozdeslesmis durumdadir, yuksek ogretim... more Gunumuz Turkiye’sinde yuksek ogretim, âdeta universite ile ozdeslesmis durumdadir, yuksek ogretim universitenin yaptigi istir. Teorik acidan bakildiginda bu ozdeslesme bir zorunluluk icermedigi gibi tarihi acidan da universite yuksek ogretim kurumlarinin tek ornegi degildir. Bununla birlikte yuksek ogretim kurumlari icerisinde son iki yuzyilda gelisip donusen modern universite, ozellikle de Alman arastirma universitesi ve ardindan Amerikan universitesi butun dunyada âdeta rakipsiz bir konuma erismistir. Bunun, modern devlet ve ekonominin talepleri dogrultusunda universitenin modern devletin ihtiyac duydugu egitimli kadrolari yetistirmesiyle, bilim ve teknolojiye yonelik arastirmalari bunyesine katmasiyla ve meslek edindiren bir kurum olarak one cikmasiyla ilgili sebepleri oldugu kadar kulturel sebepleri de vardir. Modern universite meslek edindiren bir kurumdur, cunku devletin ve piyasanin yuksek ogretim seviyesinde egitimli insana ihtiyaci giderek artmistir. Universite kultur aktar...
İslam Tetkikleri Dergisi
Bu çalışmada Eyyûbîler-Memlükler dönemi ilim zihniyetine ve fıkıh tarihine dair bazı sorular ve t... more Bu çalışmada Eyyûbîler-Memlükler dönemi ilim zihniyetine ve fıkıh tarihine dair bazı sorular ve tespitler çerçevesinde söz konusu dönemde fıkıh yazımının özellikleri, eğilimleri ve yazılan fıkıh eserlerine dair bir inceleme yapılmaktadır. Çalışmada Mısır, Biladuşşam ve Hicaz'da yetişen veya oraya yerleşen âlimlerden bir fıkıh eseri bulunan 464 âlim tespit edildi. Bu âlimlerin yazdıkları 1750 civarındaki fıkıh eseri üzerinden dönemin genel eğilimlerine, fıkıh yazımının mahiyetine ve ortaya çıkan yeni eser türlerine değinildi. Ayrıca farklı dönemler ve bölgelerle mukayeseler yapılarak bazı sonuçlar çıkarıldı. Eyyûbîler-Memlükler dönemi fıkıh tarihine bir giriş mahiyetinde olan bu çalışma, fıkıh yazımı bakımından bu dönemin bir duraklama ve taklid devri olduğu yolundaki tezin aleyhine fıkıh yazımındaki canlılığı, çeşitliliği ve fıkhî yetkinlikteki "iddia"yı ve iddialı âlimlerin varlığını vurgulamayı amaçlamakta; söz konusu dönemin sadece hukuk sistemindeki uygulamalar bakımından değil fıkıh düşüncesi ve eserleri açısından da önemli olduğunu vurgulamaktadır.
Thesis Chapters by Tuncay Başoğlu
Book Reviews by Tuncay Başoğlu
Book chapters by Tuncay Başoğlu
Uploads
Papers by Tuncay Başoğlu
Thesis Chapters by Tuncay Başoğlu
Book Reviews by Tuncay Başoğlu
Book chapters by Tuncay Başoğlu