Amaterasu

Amaterasu (天照, Amaterasu^?), Amaterasu-ōmikami (天照大神 or 天照大御神) utawi Ōhiru-menomuchi-no-kami (大日孁貴神) wonten ing mitologi Jepang inggih menika dewi srengenge sareng kaliyan sedaya jagat raya. Amargi menika, Amaterasu menika déwa (神 kami) ingkang wigati wonten ing agami Shinto; para kaisar Jepang dipunaturaken gadhah garis katurunan saking Amaterasu.

Sejarah

Cariyos babagan Amaterasu ingkang sepisan menika dipunsebataken wonten ing Kojiki (ca. 680 M) dan Nihon Shoki (ca. 720 M), cathetan paling tua babagan Mitologi Jepang. Dipunsebataken bilih Amaterasu menika dewi srengenge, sedhèrèk saking Tsukuyomi, déwa chandra, lan Susanoo, déwa badai lan sagara. Menika inggih tiga déwa pungkasan ingkang miyos nalika Izanagi, déwa ingkang ngripta pulo Jepang, menika ngawontenaken ritual ngresiki dhiri saksampunipun boten kasil nyelametaken garwanipun, Izanami saking Yomi (donya ngandhap); Amaterasu menika miyos nalika Izanagi nyiram netra kiwanipun, Tsukuyomi miyos nalika Izanagi nyiram netra tengenipun, lan Susanoo miyos nalika Izanagi nyiram irungipun. Amargi Izanagi tasih duhka duhkita awit saking nasib ingkang garwa, piyambakipun lajeng paring mandhat dhumateng Amaterasu kanggé mimpin jagat raya.

Miturut cathetan kasebat, Amaterasu lajeng dados pemimpin srengenge lan Takamagahara (swarga) sareng kaliyan rayi saha garwanipun, Tsukuyomi. Ing purwaka, kekalihipun sami sesarengan mbagi langit, ananging saksampunipun wonten kedadosan Tsukuyomi ingkang dipunkirim kanggé dados wakil Amaterasu wonten ing satunggaling pesta mateni Uke-Mochi, dewi dhaharan, amargi cara Uke-Mochi anggenipun nyipta dhaharan ingkang damel jijik. Amaterasu dados duka lan mastani Tsukuyomi minangka déwa ala sarta nyingkiri saktebih-tebihipun saking Tsukuyomi, amargi alesan menika siyang saha dalu boten nate medal sesarengan.

Cathetan-cathetan Kojiki lan Nihon-Shoki ugi nyariosaken sainganipun Amaterasu kaliyan rayinipun, Susanoo. Nalika Izanagi paring dhawuh dhateng Susanoo kanggé medal saking Takagamaha tumuju bumi, Susanoo gadhah niyat mocapaken ninggal Amaterasu. Mangertos watakipun ingkang remen ngapusi lan tegel, Amaterasu rumaos curiga. Ananging piyambakipun menika sarujuk kaliyan tantanganipun rayinipun kanggé mbuktekaken kajujuran. Kekalih déwa lajeng ijolan barang lan miyosaken déwa-dewi saking piyambakipun. Amaterasu miyosaken tigang dewi saking pedang Susanoo, wondene Susanoo menika miyosaken gangsal déwa saking kalung Amaterasu. Amaterasu mastani gangsal déwa menika kagunganipun, wondene tigang dewi menika kagunganipun Susanoo. Piyambakipun paring putusan menang amargi pedang Susanoo miyosaken wanita. Kekalih déwa ayem kanggé sawetawis dumugi Susanoo rumaos kuwatir, ngamuk lan ngrusak sawah Amaterasu lan nguncal turangga poni ingkang dipunkuliti mesin tenun sedhèrèkipun, mateni salah satunggal pelayan Amaterasu. Rumaos duka, Amaterasu menika ndelik wonten ing satunggaling gua ingkang anama Ama-no-Iwato, ndelikaken srengenge kanthi wekdal ingkang dangu. Rayuan saking déwa-dewi kanggé medal boten dipungagas dening Amaterasu dumugi para déwa gadhah siasat inggih menika pengilon (cermin) Yata-no-Kagami badhe kagantung ing wit saknjawinipun gua, wondene dewi Ama-no-Uzume badhe nglampahi tarian tanpa ngginakaken busana ing celakipun. Mireng guyu-gemuyu para déwa ingkang mirsani Ama-no-Uzume ingkang narik kawigatosanipun Amaterasu, lan nalika piyambakipun medal piyambakipun mirsani layangan piyambakipun ing pengilon kasebat. Nalika kaget, déwa Ame-no-Kajitarawo lajeng nutup Ama-no-Iwato satemah Amaterasu boten saged mlebet malih. Medalipun Amaterasu menika damel srengenge saged nyunari jagat raya malih. Sinaosa Amaterasu saged dipunbujuk medal malih, ananging Susanoo panggah dipunsuwun tindak dhateng Bumi amargi tumindakipun. Saksampunipun mateni ula Yamata-no-Orochi, Susanoo paring bebungah perdamaian marang Amaterasu: pedang Kusanagi ingkang piyambakipun panggihaken ing buntut ula kasebat.

Miturut legenda, Amaterasu menika lajeng gadhah wayah ingkang asmanipun Ninigi, putra saking Ame-no-Oshihomimi-no-Mikoto. Amaterasu paring tugas dhumateng Ninigi supados mandhap dhateng Bumi lan nandur pari ing mriku lajeng maringi tigang barang kagunganipun inggih menika pedang Kusanagi, pangilon Yata-no-Kagami, lan permata Yasakani no Magatama. Ninigi menika simbah buyut saking kaisar sepisan Jepang, Kaisar Jimmu, ingkang ndadosaken Amaterasu minangka leluhur kaisar-kaisar Jepang, wondene tigang barang ingkang piyambakipun paringaken menika dados Tiga Pusaka Keramat Jepang.

Pamujaan

Minangka kami paling wigati wonten ing Shinto, Amaterasu menika dados pusat pamujaning ing Jepang. Kuil utama pamujaning Amaterasu menika kuil wonten Naiku ing kuil Ise ingkang mapan wonten ing pulau Honshu. Pangilon Yata-no-Kagami dipunaturaken kasimpen wonten ing kuil menika. Saben 20 taun, badhe wonten upcara pamujaan ingkang anama Shikinen Seingu, wonten mriku busana lan dhaharan nembe saged dipuncawisaken kanggé sang dewi. Upacara menika sampun dipunlampahi wiwit saking taun 690 M. Kuil utama nate risak lan satunggaling kuil enggal dipunbangun ing celakipun mriku.

Pralana njawi

• The Internet Sacred Text Archive: Terjemahan Chamberlain Kojiki.
• Nihon Shoki Archived 2020-10-29 at the Wayback Machine. Online English Translations