თუთიყუშისნაირნი: განსხვავება გადახედვებს შორის

{{ტაქსოდაფა *

'''თუთიყუშისნაირნი''' (Psittaciformes), — [[ფრინველები|ფრინველების]] [[რიგი (ბიოლოგია)|რიგი]]. მათი სხეულის სიგრძე 9,5 [[სმ]]-იდან 1 [[მ]]-მდე მერყეობს, წონა 10 [[გ]]-იდან 1 [[კგ]]-ზე მეტიყმეტი, შეფერილობა მკვეთრია, ჭარბობს ღია მწვანე ფერი. აქვთ კაუჭისებრი მასიური [[ნისკარტი]], მოღუნულბრჭყალებიანი ღონიერი ფეხები, მე-4 თითი უკანაა მიბრუნებული და ძლიერ მოქნილია. [[ფრთები]] გრძელი და წვეტიანია. რიგში 315 სახეობაა[[სახეობა]]ა.

თუთიყუშისნაირებს ყოფენ 2 [[ოჯახი (ბიოლოგია)|ოჯახად:]]

# გლუვენიანები ანუ ნამდვილი თუთიყუშები (Psittacidae) აერთიანებს 255 სახეობას.

თუთიყუშისნაირნი გავრცელებული არიან მეტწილად [[ტროპიკული სარტყლები|ტროპიკულ სარტყელში]], თუმცა ამერიკაში აღწევენ ჩრდილო განედის 42°-სა და სამხრეთ განედის 54°-ს. თუთიყუშისნაირთა უმეტესობა მეხეურია. ერთეულები ([[ნესტორი (გვარი)|ნესტორი]], ციანორამფუსი და სხვა) ცხოვრობენ ველებსა და ნახევრად უდაბნოებში. ზოგიერთ თუთიყუშისნაირს (ახალზელანდიური კაკაპო ანუ ბუსებრი თუთიყუში) დაკარგული აქვს ფრენის უნარი. თუთიყუშისნაირნი [[მონოგამია|მონოგამური]] ფრინველებია. [[ბუდე|ბუდეს]] იკეთებენ ხის ფუღუროებში, ქვებს შორის ნაპრალებში და სხვა.

დედალი დებს 2-3 ან 5-8 თეთრ კვერცხს. კრუხობს მეტწილად დედალი. ინკუბაცია გრძელდება 3 კვირამდე. ბარტყი იჩეკება შიშველი და თვალაუხილავი. თუთიყუშისნაირნი იკვებებიან მცენარეული ([[ნაყოფი (მცენარე)|ნაყოფი]], [[თესლი (მცენარე)|თესლი]], [[ნექტარი]]), იშვიათად ცხოველური ([[მწერები]]) საკვებით. ახალ ზელანდიაში ნესტორი ხანდახან თავს ესხმის ცხვრებს. ზოგი თუთიყუშისნაირნი ([[არა (თუთიყუში)|არა]], [[ჟაკო]]) მნიშვნელოვან ზიანს აყენებს მეურნეობას. თუთიყუშისნაირნი ავადდებიან ფსიტაკოზით ([[ორნითოზი|ორნითოზითფსიტაკოზით]] (ორნითოზით), რომელიც შეიძლება [[ადამიანი|ადამიანსაც]] გადაედოს. ლამაზი კაშკაშა შეფერილობისა და ხმის მიბაძვის უნარის გამო თუთიყუშისნაირნი ხშირად ჰყავთ გალიებში.