Протокол

(Protocol- Протокол). Протокол деп компьютерлер арасында маалыматтарды алмашууда пайдаланылган эреже жана процедурлар тобу айтылат. Протоколдордо байланыш линияларды кантип орнотулаары, маалыматтар кантип жиберилери, каталар кандайча табылып жана кантип оңдолоору аныкталат. Протоколдорду колдонуп, ар башка маркадагы жана типтеги компьютерлер, сеттер(network) өз ара байланыша алышат. Акыркы жылдары көп протоколдор иштелип чыкты, айрымдары бирдикте колдонулат. Алардын ичинде эң кеңири таралганы ефернет (эфирдик тармак) жана эстафеттик шакекче деп аталган эки протокол.

Протоколдун негизги элементтери:Айжана

1. Синтаксис: "эмнени?". маалыматтын структурасы же туру, кантип коддолушу, канчалык чондугу (биттин колому) ж.б ушул сыяктуу кызматтарды озуно камтып, кандай ирээти менен кетээрин козомолдойт. Мисалы: маалыматтын биринчи 8бити жонотуучу адамдын адреси, экинчи 8бити алуучунун адреси, калган биттер маалыматтын мааниси(жонотулгон СМС, сурот, видео ж.б.) экендигин белгилейт.
2. Семантика: "кандай". синтаксисте кылынган форманы кантип изилдешин жана ошого карап аракет жасалышын козомолдойт. Мисалы: адрести алып, маалымат кайсыл жака багыт алыш керек жана коздолгон жерге туура жетиш керек экенин билип, маалыматты туура багытка салат.
3. Убакыт(timing): "качан". маалыматты канчалык ылдамдыкта(битрейт) жана качан жонотуш керектигин козомолдойт. Мисалы: жонотуучу 100Mbps ылдамдыкта жонотсо бирок алуучу 1Mbps гана ылдамдыкты ала ала турган болсо, анда алуучу алышынча эле алат да, калган маалыматтар жоголууга учурайт.

Колдонулган адабияттар

• Компьютер жана интернет: Энциклопедиялык окуу куралы. У.Н. Бримкулов, А.С. Өмүралиев, В.Ф. Бабак.-2004. ISBN 9967-14-014-3
• Data communication (데이터통신 . 이재광) 2019 китеби.