'''Elbinga''' (PoloniceetAngliceElbląg,Germanice Elbing) urbs in [[Polonia]] est.Ad [[Palatinatus Poloni|palatinatum]] [[Ermlandia-Masuria|Ermlandiam-Masuriam]] pertinet.
'''Elbinga''' vel '''Elbingum''' ([[Polonice]] ''Elbląg''; [[Theodisce]] ''Elbing'') est [[urbs]] in [[Polonia]], quae ad [[Palatinatus Poloni|Palatinatum]] [[Ermlandia-Masuria|Warmiae et Masuriae]] pertinet.
[[Fasciculus:Elbląg,_Wigilijna_Street_No_1-5.jpg|thumb|left|Vicus Elbingae post annum 1990 vetere modo iterum aedificatus.]]
Nomen urbis a flumine, quod etiam Elbinga nuncupatur, originem ducit. Elbingae fluminis nomen (''Ilfing'', [[vocabulum]] [[Lingua Prussica|linguae Prussicae]]) primo a Wulfstano, viatore [[Angli|Anglo]], anno 890 perscriptum est.<ref>Casimirus Rymut (ed.), ''Nazwy miejscowe Polski. Vol. III: E–I'' (Cracoviae 1999). ISBN 83-87795-45-3</ref>
Elbinga in antiquo territorio Borussico Pogesaniae sita est, ad flumen eiusdem nominis, inter planitiem magnam [[Delta Vistulae|deltae Vistulae]] et colles Elbingenses qui ad [[Altitudo|altitudinem]] 197 m super [[maris aequor]] (mons ''Milejewska Góra'' seu ''Butterberg'') elevantur.
Elbinga anno [[1237]] ab [[Ordo Sanctae Mariae Teutonicorum|Ordine Sanctae Mariae Teutonicorum]] condita est. Ab anno [[1466]] civitas libera ad Regnum Polonicum pertinuit. Annis [[1626]] ad usque [[1635]] [[Gustavus II Adolphus (rex Sueciae)|Gustavus II Adolphus]] rex [[Suecia]]e urbem tenuit. Iterum annis ab [[1655]] ad [[1660]] Sueci [[Carolus X Gustavus (rex Sueciae)|Carolo X Gustavo]] duce Elbingam tenuerunt et anno [[1657]] [[Elector Magnus]] [[Borussia]]e Elbingam pignus aeris alieni a [[Ioannes II (rex Poloniae)|Ioanne II]] rege Poloniae accepit. Anno [[1703]] aere alieno non soluto [[Fridericus I (rex Borussiae)|Fridericus I]] rex [[Borussia]]e Elbingam suo regno adiunxit. Annis sequentibus Elbinga saepe occupata est: a Suecia (1703-1720), a [[Imperium Russicum|Russia]] (1710-1712) et a [[Saxonia]] anno [[1712]]. Annis ab [[1758]] ad [[1762]] iterum Russi milites Elbingam tenuerunt. Anno [[1772]] post primam divisionem Poloniae pars Borussiae facta est. Anno [[1807]] copiae [[Napoleo I (imperator Franciae)|Napoleonis]] urbem expugnaverunt. Saeculo XIX navalia magna hic condita sunt. Ab anno [[1867]] ad [[Foederatio Germanica Septemtrionalis|Foederationem Germanicam Septemtrionalem]] pertinuit, ab anno [[1871]] ad [[Imperium Germanicum]]. Elbinga et post [[Bellum mundanum primum|Bellum Mundanum Primum]] et [[Foedus Versaliis sancitum (1919)|Foedus Versaliis sancitum]] 1919 pars Germaniae mansit. Inter [[Bellum mundanum secundum|Bellum Mundanum Secundum]] urbs valde deleta est. Ab anno [[1945]] ad Poloniam pertinet. Incolae Germanici fugati sunt et copiae [[Unio Sovietica|Sovieticae]] Elbingam diripuerunt. Ab anno [[1950]] urbs iterum aedificata est. Ex anno [[1990]], centrum historicum vetere modo iterum aedificatur.
Elbinga anno [[1237]] ab [[Ordo Sanctae Mariae Teutonicorum|Ordine Sanctae Mariae Teutonicorum]] condita est. Ab anno [[1466]] civitas libera ad Regnum Polonicum pertinuit. Annis [[1626]] ad usque [[1635]] [[Gustavus II Adolphus (rex Sueciae)|Gustavus II Adolphus]] rex [[Suecia]]e urbem tenuit. Iterum annis [[1655]] - [[1660]] Sueci [[Carolus X Gustavus (rex Sueciae)|Carolo X Gustavo]] duce Elbingam tenuerunt et anno [[1657]] [[Elector Magnus]] [[Borussia]]e Elbingam pignus aeris alieni a [[Ioannes II (rex Poloniae)|Ioannei II]] rege Poloniae accepit. Anno [[1703]] aere alieno non soluto [[Fridericus I (rex Borussiae)|Fridericus I]] rex [[Borussia]]e Elbingam suo regno adiunxit. Annis sequentibus Elbingasaepe occupata est: A Suecia (1703-1720), a [[Imperium Russicum|Russia]] (1710-1712) et a [[Saxonia]] anno [[1712]]. Annis [[1758]] - [[1762]] iterum Russi milites Elbingam tenuerunt. Anno [[1772]] perPrimamDivisionemPoloniam pars Borussia facta est. Anno [[1807]] copiae [[Napoleo I (imperator Franciae)|Napoleonis]] urbem expugnaverunt. Saeculo 19 navalia magna hic condita sunt. Ab anno [[1867]] ad [[Foederatio Germanica Septemtrionalis|Foederationem Germanicam Septemtrionalem]] pertinuit, ab anno [[1871]] ad [[Imperium Germanicum]]. Elbinga et post [[Bellum mundanum primum|Bellum Mundanum Primum]] et [[Foedus Versaliis sancitum (1919)|Foedus Versaliis sancitum]] 1919 pars Germaniae mansit. Inter [[Bellum mundanum secundum|Bellum Mundanum Secundum]] urbs valde deleta est. Ab anno [[1945]] ad Poloniam pertinet. Incolae Germanici fugati sunt et copiae [[Unio Sovietica|Sovieticae]] Elbingam diripuerunt. Ab anno [[1950]] urbs iterum aedificata est. Ab anno [[1990]] centrum historicum vetere modo iterum aedificatur.
[[Fasciculus:Forma przestrzenna Antoniego Starczewskiego na osiedlu Zawada w Elblągu.jpg|thumb|Sculptura abstracta ab Antonio Starczewski anno 1965 facta et Elbingae collocata.]]
Elbinga coniunctionem communium cum [[Leri]]s in [[Saxonia Inferior]]e habet.
Inter res Elbingae notatu dignas enumerari possunt praesertim multae (circiter quinquaginta) magnae [[sculptura]]e [[ars abstracta|abstractae]] in variis locis urbis positae. Quae a sculptoribus Polonis annis ab 1965 ad 1973 exstructae sunt, haud raro operariis officinarum ferrariarum adiuvantibus,<ref>Premyslaus Bociąga, ''Expositio biennalis Elbingensis urbem in museum sub Iove transformavit'' (Anglice) [https://3seaseurope.com/elblags-biennale-turned-city-into-an-open-air-gallery/ lege hic]</ref> ipsisque sculpturis ex officinis, ubi confectae erant, ad vias urbis directe translatis.<ref>Bogna Świątkowska, ''Expositio biennalis formarum spatialium Elbingae 1965–73'' (Polonice) [https://sztukapubliczna.pl/pl/biennale-form-przestrzennych-w-elblagu-/czytaj/47 lege hic] </ref> Hae sculpturae Polonice “formae spatiales” (''formy przestrzenne'') appellantur, atque [[periegesis|periegetibus]] Elbingam venientibus “iter formarum spatialium” proponitur.
== Cives clari ==
== Cives clari ==
=== Nati ===
=== Nati ===
* [[Maximilianus Reimann (KPD)|Maximilianus Reimann]] (1898-1977), vir publicus [[Germania|Germanicus]] et praeses factionis [[KPD]].
* [[Maximilianus Reimann (KPD)|Maximilianus Reimann]] (1898-1977), [[vir publicus]] [[Germania|Germanicus]] et praeses factionis [[KPD]].
* [[Ortvinus Runde]] (*1944), vir publicus Germanicus factionis [[SPD]] et [[Hamburgum|Hamburgi]] magister civium.
* [[Ortvinus Runde]] (*1944), vir publicus Germanicus factionis [[SPD]] et [[Hamburgum|Hamburgi]] magister civium.
Vicus Elbingae post annum 1990 vetere modo iterum aedificatus.
Nomen urbis a flumine, quod etiam Elbinga nuncupatur, originem ducit. Elbingae fluminis nomen (Ilfing, vocabulumlinguae Prussicae) primo a Wulfstano, viatore Anglo, anno 890 perscriptum est.[1]
Elbinga in antiquo territorio Borussico Pogesaniae sita est, ad flumen eiusdem nominis, inter planitiem magnam deltae Vistulae et colles Elbingenses qui ad altitudinem 197 m super maris aequor (mons Milejewska Góra seu Butterberg) elevantur.
Sculptura abstracta ab Antonio Starczewski anno 1965 facta et Elbingae collocata.
Inter res Elbingae notatu dignas enumerari possunt praesertim multae (circiter quinquaginta) magnae sculpturaeabstractae in variis locis urbis positae. Quae a sculptoribus Polonis annis ab 1965 ad 1973 exstructae sunt, haud raro operariis officinarum ferrariarum adiuvantibus,[2] ipsisque sculpturis ex officinis, ubi confectae erant, ad vias urbis directe translatis.[3] Hae sculpturae Polonice “formae spatiales” (formy przestrzenne) appellantur, atque periegetibus Elbingam venientibus “iter formarum spatialium” proponitur.
Elbinga
