Anna Bijns

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Anna Bijns (1493-1575) waor 'n Zuid-Nederlandse diechteres oet Antwerpe. Ze woort bekind um häör radicaol poëzie boe-in ze 't roems-katholicisme hendeg fel verdeidegde tegen 't protestantisme. Häör gediechte versjijne al bij leve in drök, wat in de zèstienden iew zier bezunder waor.

Leve

Anna Bijns woort gebore es ajdste dochter vaan Lijsbeth Voochs en Jan Bijns Lambertsz., 'ne snijder. Vaan vaajerskant zouw ze kinne stamme oet Binche (in 't Middelnederlands Bijns). Ze kraog nog e zuster Margriete en e broor Maarten. Vaan häöre pa is bekind tot heer kring vaan rederiekers verkierde; vaan häöm is e gediech bewoerd. Nao d'n doed vaan häöre pa dege Anna en Maarten 'n sjaol ope, 'Het Roosterken'. Hei gaof ze vaan 1536 tot 1573, 't jaor tot ze tachteg woort, catechisatie.

Bijns leide e leve wat veur 'n vrouw oongebrukelek waor. Häör werk waor evels zier in trèk, zoewel bij de machhöbbers es bij de middeklasse, die 't massaol koch. Umtot ze de krachtege kathelieke kemissie good kóste sjatte, woort ze door de Franciscaone in häör werk gestimuleerd. In 1528 woort häören ierste bundel oetgebrach, Schoon ende suverlijc boecxken inhoudende veel constige refereinen.

Ze zouw häör leve laank oongetrouwd blieve, wat in häör werk ouch neet oonbesproke blijf.

Werk

Anna Bijns häör werk aosemp de geis vaan de rederiekerspoëzie, al kós ze es vrouw neet tot 'n rederiekerskamer weure touwgelaote. De rederiekerstraditie had ziech in de Zuieleke Nederlen sinds de vieftienden iew oontwikkeld en kaom in d'n tied vaan Bijns tot e huugdepunt. Heidoor bestoont al 'n oetgebreide literair traditie in 't Nederlands. De ballade vaan Bijns vertuine sterke euvereinkomste mèt die vaan de rederiekers. In de beheersing vaan taol en veersvörm deit ze veur häör tiedgenoete zeker neet oonder.

Inhajdelek is väöl vaan häör poëzie religieus, dèks belierend wie häör beroop vaan liereres catechismus. Gifteger weurt 't wienie 't protestantisme t'r spraoke kump: prottestante weure aofgesjèlderd wie charlatans die dinke, boete de gelierde um, zelf de biebel te kinne snappe en Luther weurt wie 'nen duvel aofgesjèlderd. Neet al häör gediechte goon euver de religie. Häöre spot tröf ouch 't houwelek. Manslui zien allein in draank en speule geïntrèsseerd en misbruke de vrouwlui, getrouwde vrouwlui weure es dom gekinsjets. Ouch d'n ironische spot in häör werk kint me vaan de rederiekers.

Vaan 't Schoon en suverlijc boecxken kaom in 1529 ouch 'n Latiense vertaoling oet, nao me maag aonnumme veur de boetelandse geistelekheid.

Erkinning

Tösse 1985 en 2014 woort de Anna Bijns-pries oetgereik aon 'n vrouw die ziech in de Nederlandse taol verdeenstelek had gemaak. Sinds 2005 steit in Antwerpe 't Anna Bijnsgebouw.

Bron

Dit artikel baseert ziech op 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel, en wel in dees versie.