Euregio Maas-Rien

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Euregio Maas-Rien:greun is Belsj, blow is Nederland en roeëj is Duutsjlaand
'n Minder gengbaar mer administratief belangriek variant van de Euregio Maas-Rien, mit gans Nederlands-Limburg, in plaats van allein Zuud-Limburg en 't gans deils van 't Kölsj distrik en 't Dusseldörps distrik.

De Euregio Maas-Rien, of sumpelweeg Maas-Rien, ies 'ne euregio ('n internationaal samewèrkingsverband van regionaal en gemeintelike euverhede binne de Europese Unie) en 'n agglomeratie in 't grensgebeed Belsj-Duutsjland-Nederland dae e gebeed róndum de rivier de Maas en ten weste van de Rien besjleit. In deze euregio liegke de sjtae Mestreech, Heerle, Hasselt, Genk, Luuk en Aoke (MHAL) en Zittert-Gelaen, Verviers, Eupe, Visé en Tóngere. In 't gebeed wone óngevaer 3,9 miljoan luuj. Historisch gezeen kump Maas-Rien veur 'n groat gedeilte euverheer mit 't oud Hertogdom Limburg.

De Euregio Maas-Rien liegk in 't hart van 't Maas-Rienland; wat in 't weste 't Maasland besjleit (Provincie Luuk, de Limbörge en Braobant) en in 't oaste 't Rienland. Hiedoor haet de Euregio Maas-Rien ouch ziene naam aan te danke. Dit kin ivvels waal veur verwarring zörge. Zoa liegk de Maas in 't middel van dizze Euregio, mer ies de Rien nörges te bekinne. De Rien verwies dan ouch nao 't feit dat vanaaf Aoke 't Duutsj Rienland begint,

De Euregio Maas-Rien woort opgeriech in 1976. 't Ies 'n sjtiechting volges 't Nederlands rech gevestig in 't Gouvernement in Mestreech en van 2007 in Eupe.

De besjtuurlike einhede die samewèrke in de Euregio Maas-Rien zint:

Binne de euregio weurt samegewèrk op versjillende terreine, wie bieveurbeeld ónderwies, economie, toerisme, natuur en miljeu, cultuur en verkièr. Veurbeelde van dees samewèrking zint 't vleegveld Maastricht-Aachen Airport, de Transnationaal Universiteit Limburg (tUL) en de samewèrking tösje de Hoagesjoal Zuyd en de Fachhochschule Aachen.

NUTS-3 regio NUTS-2 regio NUTS-1 regio Land Officiële taal Overige talen/dialecten
Stedenregio Aoke Regierungsbezirk Kölle Noordrien-westfale Duitsland Duits Ripuarisch
Arrendissement Borgworm (Wèrm) Luuk Wallonië Belsj Frans Waols
Duutsjtalige gemeensjap Luuk Wallonië Belsj Duits (Frans) Limburgs, Ripuarisch, Luxembörgs
Kreis Dure Regierungsbezirk Kölle Noordrien-westfale Duitsland Duits Ripuarisch
Kreis Öskerche Regierungsbezirk Kölle Noordrien-westfale Duitsland Duits Ripuarisch, Luxembörgs
Arrendissement Hasselt Limburg (BE) Vlaondere Belsj Nederlands Limburgs, Braobants
Kreis Hinsberg Regierungsbezirk Kölle Noordrien-westfale Duitsland Duits Limburgs
Arrendissement Hoei Luuk Wallonië Belsj Frans Waols
Arrendissement Luuk Luuk Wallonië Belsj Frans Waols
Arrendissement Mezeik Limburg (BE) Vlaondere Belsj Nederlands Limburgs, Braobants
Midde-Limburg Limburg (NL) Zuid-Nederland Nederland Nederlands Limburgs
Arrondissement Tóngere Limburg (BE) Vlaondere Belsj Nederlands, (Frans) Limburgs, (Waols)
Arrendissement Verviers Luuk Wallonië Belsj Frans, (Duits) Waols, (Limburgs, Ripuarisch)
Zuud-Limburg Limburg (NL) Zuid-Nederland Nederland Nederlands Limburgs, Ripuarisch

Historisch gezeen ies Zuudnederfrankisch (de euverkoepelende term veur Limburgs en Ripuarisch) de sjtreektaal van de Maas-Rien-regio. Allewiel ies dat ummer minder 't geval. Zoa domineert huuj 't Duutsj aan de Duutsje kant van de grens en Frans aan de Waalse kant van de grens. Ouch in Belsj Limburg begint de sjtreektaal qua sjprekers oet te sjterve en nump 't Nederlands dao 't alledaags taalgebruuk ummer miè euver. In Nederlands Limburg ies de sjtreektaal nog altied 't sjterks mer dao sjteit 't Limburgs ummer miè onger invlood van 't Nederlands, woadoor Limburgs- en Ripuarischsjprekende luuj die aan de anger kant van de grens wone Nederlandse Limburgers ummer minger good kin versjtoon.

In plaats daovan sjpreek me allewiel ummer miè de nationaal tale van de leng woa de Euregio in ies opgedeild: Nederlands, Duutsj en Frans. Onger mekaar weurt soms waal ein van die drie tale gesjproke mer wat ummer diekser gebeurt ies dat Maas-Rienlengersj euvergaon op 't Ingelsj. Ingelsj es lingua franca gebruuke gebeurt allewiel euveral in Europa en zelfs wiet dao boete.

Literatuur

bewirk
bewirk
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Euregio_Maas-Rien&oldid=466531"