Cambodja

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Cambodja
Basisgegaevens
Officieel taal	Khmer
Huidsjtad	Phnom Penh
Sjtaotsvörm	Constitutioneel monarchie
Sjtaotshoof (lies)	Norodom Sihamoni (sinds 2004)
premier	Hun Sen
[[{{{titelhoofregering1}}}]]	{{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]]	{{{naomhoofregering3}}}
Religie	{{{religie}}}
Opperflaakde – % water	181.035 km² 2,5%
Inwoeners – Deechde:	15.458.000 78/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid	Riel (KHR)
Tiedzaone	UTC +7
Nationale fiesdaag	9 november
Vouksleed	Nokoreach
Web | Code | Tel.	.kh | KHM | +855

Cambodja is e land in Zuidoos-Azië, in Achter-Indië. 't Grens aon Thailand, Laos en Vietnam. Hoofstad is Phnom Penh, wat ouch wiedoet de groetste stad is; ander stei, wie Kampot en Battambang zien väöl kleinder. Cambodja weurt doorstruimp door de Mekong en is d'n opvolger vaan 't eins mechteg Khmer-riek.

Bestuurleke indeiling

Cambodja kint drei soorte indeilinge: de provincies (khett), de eilen (kaoh) en veer losse gemeintes (krong).

Demografie

Cambodja is homogeen wat betref etnische compositie: mie es 90% vaan de bevolking besteit oet Khmer. De res is veur e deil Sjineze, Khmer Loeu, Vietnameze, en Cham. De meiste lui hange 't boeddhisme aon, in de Theravada-variant, dee oonder de Roej Khmer verboje waor. 't Christendom verspreid ziech snel.

Historie

In de ierste iewe nao Christus oontstoonte de staote Funan en Chenla op Cambodjaans groondgebeed. Dees staote waore al hoegoontwikkeld en oonderheelte ing betrèkkinge mèt India en Sjina. Nao 't ineinstorte vaan hun besjaovinge woort in de negende iew 't Khmer-riek opgeriech. Dit riek had zie centrum in Angkor, boe noe nog bekinde ruïnes ligke. Aonvaankelek bleef hei de Indiase cultuur euverheerse: 't land waor hindoeïstisch en de keuning had de status vaan god, tot Jayavarman VII (1181-1218) ziech tot 't boeddhisme bekierde. Heer breide 't riek good oet en leet euveral monuminte bouwe, mie es einegen aandere Cambodjaanse keuning. In 1431 evels vele de Thai 't land binne en eindegde de hegemonie vaan de Khmer in de regio. 't Ooste vaan 't land woort door Vietnam bezèt. Dees situatie doorde tot Cambodja in 1863 door de Franse in beslaag genómme woort. Ze lete de keuning aonblieve meh de res vaan 't besteursapparaat woort door Franse en Vietnameze bekleid. Nao de Japanse bezètting in d'n Twiede Wereldoorlog verklaorde de keuning 't land oonaofhenkelek; nao 'n achjäöregen oorlog erkinde Frankriek 't land in 1953.

Sjedels, verzaomeld op de Killing fields

In 1970 vestegde generaal Lon Nol 'n fascistische dictatuur, die in 1975 mèt steun vaan de Viet Kong oet Noord-Vietnam weer umgeworpe woort door de Roeje Khmer oonder leiding vaan Pol Pot. In de veer jaor tot heer aon de mach woort veurden 'r ein vaan de vreidste rezjiems die de wereld oets heet gekind: ultra-communistisch en geriech tege al wat häöm kós tegewèrke of neet mèt zien ideologie accordeerde. Heer leet sjaole en hospitaole slete, sjafde 't geld aof, confisqueerde al privébezit en dwong ederein tot arbeid op 't land. Lui woorte massaal en wèllekäöreg vermaord - es me kós leze waor dat soms al reie genoog. Nao sjatting woorte 1,7 miljoen lui vermaord, dat is neet minder es ein vijfde vaan de bevolking op dat momint. Velder boe later massaal sjedels gevoonte woorte woorte de Killing fields geduip.

Keuninklik paleis

Nao e paor jaor begós de Roeje Khmer 'n campagne um Cambodja trök te bringe tot de aw umvang vaan 't Khmer-riek. Daoveur móste Thailand en erfvijand Vietnam weure aongevalle. De poginge vaanaof 1978 veur 't weste vaan Vietnam (noe weer vereineg) te annexere lepe op niks oet daan tot de steun vaan 't communistisch rezjiem umsloog in vijandsjap: de Viet Kong-regering besloot Cambodja in te valle en Pol Pot te verdrieve. Dit lökde: de Roeje Khmer woort tot de jungle aon de grens mèt Thailand trökgedreve en in Phnom Penh trooj 'n nui regering aon. In 1993 woorte verkezinge gehawwe oonder oospicië vaan de Vereinegde Naties, en de troenprittendent kós de troen weer bestijge. In de jaore die volgde woorte de lèste Roej-Khmergeneraols tot euvergaaf gedwónge. Evels is nog geine vaan de kopstökker veur zien misdade berech.