Vitichindo
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
Vitichindo (ciamat apò Widukind o Wittekind) l'è stat un condotiér sàsone. Endel córs de le guère de Sasònia, l'è stat l'upuzidùr piö gaiàrt de Carlo Magn.
Endel an 782, quan che Carlo Magn el g'ha organizàt la Sasònia come 'na pruìncia del sò régn e 'l g'ha urdinàt ai pagà de convertìs al Cristianézem, i sàsoni i g'ha ambiàt a riultàs cùtra ai Franch. Col pasà del tép el Vitichìndo el s'è trasfurmàt enden sìmbol de l'endependènsa dei Sàsoni e 'ndena figüra legendària.
Vìta
[Modifega | modifica 'l sorgent]Se conós póch de la vìta de Vitichìndo. Töte le fóncc stòriche le vé de la bànda dei sò aversàre, I Franch, che i g'ha fat de lü 'n retràt negatìf: i la cunsideràa en riultùs e 'n traditùr. L'è mensiunàt la prìma ólta endel an 777, quan che 'l g'ha fat part dei nòbii sàsoni che s'è mìa prezentàt denàcc a Carlo Magn a Paderborn.
Endel 778, el g'ha lotàt cùtra ai Franch entàt che Carlo Magn l'ìa dré a menà la sò campàgna endela Penìzola Ibérica. 'Ntra 'l 782 e 'l 784 gh'è stat batàie cùtra i Franch ògna an. Aisebé che i Franch i la cunsideràa al có de la rezistènsa sàsone, se conós mìa de precìs che part che 'l g'ha ìt endèle campàgne miltàr. El s'è aleàt coi Frìzi ma le manòvre de Carlo Magn del envéren 'ntra 784 e 785 le g'ha ìt söcès e Vitichìndo e i sò aleàcc i s'è éscc obligàcc a ritiràs de là del fiöm Elba.
A la fì el Vitichìndo el g'ha acetàt de arindìs a Bardengau endel 785, a cundisiù de éser resparmiàt. Lü e i sò sostenidùr i è stacc batezàcc a Attigny endel 785 e Carlo Magn el g'ha fat de ghidàs.
Ghe piö nesöna fónt che parla de chèl che gh'è sücidìt al Vitichìndo dòpo del sò batès. Se pènsa che pöde véser stat seràt sö 'nden quach monastér - com del rèst divèrsi óter comandàncc aversàre batìcc de Carlo, ma se pöl pò a pensà che 'l g'hape envéce risiìt en quach encàrech endela sasònia oramài ocupàda e pacificàda.
Cunsiderasù posteriùr
[Modifega | modifica 'l sorgent]Endel sècol IX s'è cumniciàt a cunsiderà el Vitichìndo come 'n eròe mìtich. Entùren al an 1100 gh'è stat fat 'na tómba de le bànde de Enger; Le resérche piö recènte le g'ha pudìt confermà che i repèrcc che s'è troàt dét a la tòmba i è de época altomedievala, ma l'è 'mpusìbol stabeléser semài che i rèscc i sàpe pròpe chèi de Vitichìndo. Quan che i regnancc sàsoni de la dinastìa otoniàna i g'ha ciapàt el pòst dei rè Franch endela Francia orientala, i g'ha deciaràt con orgòi de desènder de Vitichìndo: la Matilde de Ringelheim, spùza del re Enrico I de Sasonia, la dizìa de éser disendènta dirèta de sèsta generasiù del Vitichìndo. La Cà de Billung, a la quàla i apartignìa divèrsi dùchi de Sasonia i afermàa ach de desènder de Vitichìndo.
Riferimèncc
[Modifega | modifica 'l sorgent]- Martin Von Cochem (1896), Cochem's Explanation of the Holy Sacrifice of the Mass (inglés)
- Stefan Brakensiek (Hrsg.): Widukind. Forschungen zu einem Mythos (= Stadt Enger. Beiträge zur Stadtgeschichte 9). Verlag für Regionalgeschichte, Bielefeld 1997, ISBN 3-89534-198-3.
- Torsten Capelle: Widukinds heidnische Vorfahren. Das Werden der Sachsen im Überblick. Verlag für Regionalgeschichte, Bielefeld 2008, ISBN 978-3-89534-741-2.
- Caspar Ehlers: Die Integration Sachsens in das fränkische Reich (751–1024) (= Veröffentlichungen des Max-Planck-Instituts für Geschichte 231). Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2007, ISBN 978-3-525-35887-0 (Zugleich: Würzburg, Univ., Habil.-Schr., 2005).
- Dieter Hägermann: Karl der Große. Herrscher des Abendlandes. Biographie (= List-Taschenbuch 60275). 3. Auflage. List, München 2006, ISBN 3-548-60275-4.
- Verena Hellenthal: Widukind. Der Widersacher in Sagen und Legenden. Sutton Verlag, Erfurt 2009, ISBN 978-3-86680-504-0.
- Matthias Springer: Die Sachsen (= Urban-Taschenbücher 598). W. Kohlhammer, Stuttgart 2004, ISBN 3-17-016588-7.
Colegamèncc esterni
[Modifega | modifica 'l sorgent]