Wikipedia

Kawasan bandar


Kawasan bandar, kawasan urban, kawasan binaan atau aglomerasi bandar ialah petempatan manusia dengan kepadatan penduduk yang tinggi dan infrastruktur persekitaran binaan. Ini adalah teras kawasan statistik metropolitan di Amerika Syarikat, jika ia mengandungi populasi lebih daripada 50,000 orang.[1]

Kawasan bandar Taipei
Kawasan Tokyo Raya, Jepun, kawasan bandar paling ramai penduduk di dunia, dengan kira-kira 39 juta penduduk
São Paulo Raya pada waktu malam, seperti yang dilihat dari Stesen Angkasa Antarabangsa
Melbourne Raya pada waktu malam, seperti yang dilihat dari Stesen Angkasa Antarabangsa
Kawasan metropolitan Warsaw

Kawasan bandar berasal melalui pembandaran, dan penyelidik mengkategorikannya sebagai bandar, pekan, conurbation atau pinggir bandar. Dalam urbanisme, istilah "kawasan bandar" berbeza dengan kawasan luar bandar seperti kampung dan dusun; dalam sosiologi bandar atau antropologi bandar, ia berbeza dengan persekitaran semula jadi.

Perkembangan pendahulu terdahulu kawasan bandar moden semasa revolusi bandar alaf ke-4 SM[2] membawa kepada pembentukan tamadun manusia dan akhirnya kepada perancangan bandar moden, yang bersama-sama dengan aktiviti manusia lain seperti eksploitasi sumber semula jadi telah membawa kepada kesan manusia pada alam sekitar.

Pertumbuhan sejarah

sunting

Pada tahun 1950, di seluruh dunia, 764 juta orang tinggal di kawasan bandar. Menjelang 2014, ia mencecah 3.9 bilion. Perubahan itu didorong oleh gabungan peningkatan jumlah penduduk dan peningkatan peratus penduduk yang tinggal di kawasan bandar.[3] Pada tahun 2009, bilangan orang yang tinggal di kawasan bandar (3.42 bilion) mengatasi jumlah yang tinggal di kawasan luar bandar (3.41 bilion), dan sejak itu dunia menjadi lebih bandar daripada luar bandar.[4] Ini adalah kali pertama majoriti penduduk dunia tinggal di sebuah bandar.[5] Pada tahun 2014, terdapat 7.3 bilion orang yang tinggal di planet ini,[6] dan penduduk bandar global terdiri daripada 3.9 bilion. Bahagian Penduduk Jabatan Hal Ehwal Ekonomi dan Sosial Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu pada masa itu meramalkan penduduk bandar akan menduduki 68% daripada populasi dunia menjelang 2050, dengan 90% daripada pertumbuhan itu datang dari Afrika dan Asia.[7] Menjelang 2022, kini terdapat kira-kira 8 billion manusia hidup di planet Bumi.

Pembandaran

sunting
 
Kawasan tanah bandar (km2), 2010[8]
 
Kawasan bandar dengan sekurang-kurangnya satu juta penduduk pada tahun 2006

Kawasan bandar diwujudkan dan dikembangkan lagi melalui proses pembandaran. Ia diukur untuk pelbagai tujuan, termasuk menganalisis kepadatan penduduk dan rebakan bandar. Kawasan bandar juga kebanyakannya ditemui di Amerika Syarikat, Kanada, Brazil, Argentina, Jepun dan Australia dan banyak negara lain yang kadar pembandaran melebihi 80%.

Tidak seperti kawasan bandar, kawasan metropolitan merangkumi bukan sahaja kawasan bandar, tetapi juga bandar satelit serta tanah luar bandar campur yang dihubungkan secara sosio-ekonomi dengan bandar teras urban, biasanya melalui hubungan pekerjaan melalui perjalanan ulang-alik, dengan bandar teras urban menjadi pasaran buruh yang utama.

Konsep "kawasan bandar" seperti yang digunakan dalam perangkaan ekonomi tidak boleh dikelirukan dengan konsep "kawasan bandar" yang digunakan dalam perangkaan keselamatan jalan raya. Istilah ini pertama kali dicipta oleh Ahli Geografi Brian Manning. Konsep kedua itu juga dikenali sebagai "kawasan terbina dalam keselamatan jalan raya". Mengikut takrifan oleh Pejabat Perangkaan Kebangsaan, "Kawasan binaan ditakrifkan sebagai tanah yang 'bersifat bandar yang tidak dapat dipulihkan', yang bermaksud bahawa ia adalah ciri bandar. Ia termasuk kawasan tanah binaan dengan sekurang-kurangnya 20 hektar (200,000 m2; 49 ekar). Mana-mana kawasan [yang dipisahkan oleh ruang bukan bandar] kurang daripada 200 meter adalah dihubungkan untuk menjadi satu kawasan binaan.[9]

Argentina dan Jepun ialah negara yang kadar pembandaran melebihi 90% manakala Australia, Brazil, Kanada, Mexico dan Amerika Syarikat ialah negara kadar pembandarannya antara 80% dan 90%.

Kawasan bandar terbesar

sunting

Terdapat dua ukuran tahap pembandaran penduduk. Yang pertama, penduduk bandar, menerangkan peratusan jumlah penduduk yang tinggal di kawasan bandar, seperti yang ditakrifkan oleh negara tersebut. Ukuran kedua, kadar pembandaran, menerangkan unjuran kadar purata perubahan saiz penduduk bandar dalam tempoh masa tertentu. Menurut Pembandaran mengikut negara berdaulat, dunia secara keseluruhan adalah 56.2% berbandar, dengan kira-kira suku daripada negara-negara tersebut dilaporkan lebih daripada 80% berbandar. Data diambil daripada anggaran Buku Fakta Dunia Agensi Perisikan Pusat AS dari 2020.[10]

Kawasan bandar terbesar di dunia

sunting

Menurut The World Factbook:[11]

  1.   Tokyo (Japan) - 37,274,000
  2.   Delhi (India) - 32,066,000
  3.   Shanghai (China) - 28,517,000
  4.   Manila (Philippines) - 28,250,517
  5.   Dhaka (Bangladesh) - 22,478,000
  6.   São Paulo (Brazil) - 22,430,000
  7.   Bandar Raya Mexico (Mexico) - 22,085,000
  8.   Kaherah (Mesir) - 21,750,000
  9.   Beijing (China) - 21,333,000
  10.   Mumbai (India) - 20,961,000

Negara yang sangat pembandaran

sunting

Ini senarai negara yang kadar pembandaran adalah sekurang-kurangnya 80%.

Definisi

sunting

PBB menerbitkan data mengenai bandar, kawasan bandar dan kawasan luar bandar, tetapi bergantung hampir sepenuhnya pada definisi nasional bagi kawasan ini. Prinsip dan syor PBB menyatakan bahawa disebabkan oleh ciri-ciri berbeza kawasan bandar dan luar bandar di seluruh dunia, takrifan global tidak mungkin dilakukan.[12]

Negara-negara Eropah menakrifkan kawasan perbandaran berdasarkan penggunaan tanah jenis bandar, tidak membenarkan sebarang jurang yang biasanya melebihi 200 meter (220 yd), dan menggunakan imej satelit dan bukannya blok banci untuk menentukan sempadan kawasan bandar. Di negara kurang maju, sebagai tambahan kepada keperluan guna tanah dan kepadatan, keperluan bahawa majoriti besar penduduk, biasanya 75%, tidak terlibat dalam pertanian dan/atau perikanan kadangkala digunakan.

Mengikut wilayah

sunting

Asia Timur

sunting

China

sunting

Sejak tahun 2000, bandar-bandar China telah berkembang pada kadar purata 10% setiap tahun. Dianggarkan bahawa penduduk bandar China akan meningkat sebanyak 292 juta orang menjelang 2050,[3] apabila bandar-bandarnya akan menempatkan populasi gabungan lebih satu bilion.[13] Kadar pembandaran negara itu meningkat daripada 17.4% kepada 46.6% antara tahun 1978 dan 2009.[14] Antara 150 dan 200 juta pekerja asing bekerja sambilan di bandar-bandar utama, pulang ke luar bandar secara berkala dengan pendapatan mereka.[15][16]

Hari ini, China mempunyai lebih banyak bandar dengan satu juta atau lebih penduduk jangka panjang berbanding negara lain, termasuk tiga bandar global Beijing, Hong Kong dan Shanghai; menjelang 2025, negara ini akan menjadi rumah kepada 221 bandar dengan lebih sejuta penduduk.[13] Angka dalam jadual di bawah adalah daripada banci 2008, dan hanya anggaran populasi bandar dalam had bandar pentadbiran; kedudukan berbeza wujud apabila mempertimbangkan jumlah penduduk perbandaran (yang termasuk penduduk pinggir bandar dan luar bandar). "Populasi terapung" pekerja migran yang besar menyukarkan bancian di kawasan bandar;[17] angka di bawah termasuk hanya penduduk jangka panjang.

 
Pemandangan panorama latar langit Pudong dari the Bund di Shanghai.

 

Jepun

sunting

Di Jepun, kawasan perbandaran ditakrifkan sebagai kawasan bersebelahan bagi daerah berpenghuni padat menggunakan daerah penghitungan banci sebagai unit dengan keperluan kepadatan 4,000 inhabitants per kilometer persegi (10,000/sq mi).

Korea Selatan

sunting

Seoul ialah kawasan bandar terbesar di Korea Selatan.

Asia Selatan

sunting

India

sunting

Bagi Banci India 2011, takrifan kawasan bandar ialah tempat yang mempunyai penduduk minimum 5,000 kepadatan 400 persons per kilometer persegi (1,000/sq mi) atau lebih tinggi, dan 75% campur daripada populasi pekerja lelaki yang bekerja dalam aktiviti bukan pertanian. Tempat yang ditadbir oleh perbadanan perbandaran, lembaga kantonmen atau jawatankuasa kawasan bandar yang diberitahu secara automatik dianggap sebagai kawasan bandar.[18]

Banci India 2011 juga mentakrifkan istilah "aglomerasi bandar" sebagai kawasan bandar bersepadu yang terdiri daripada sebuah bandar teras bersama-sama dengan "hasil perkembangan"nya (subbandar bersebelahan).[19]

Pakistan

sunting

Di Pakistan, sesuatu kawasan adalah bandar dan perbandaran utama jika ia mempunyai lebih daripada 100,000 penduduk mengikut keputusan banci. Bandar-bandar termasuk kantonmen bersebelahan. Pembandaran di Pakistan telah meningkat sejak zaman kemerdekaan dan mempunyai beberapa punca yang berbeza. Majoriti penduduk selatan Pakistan tinggal di sepanjang Sungai Indus. Karachi ialah bandar paling ramai penduduknya.[20] Di bahagian utara negara itu, kebanyakan penduduk tinggal dalam lengkungan yang dibentuk oleh bandar Lahore, Faisalabad, Rawalpindi, Islamabad, Gujranwala, Sialkot, Gujrat, Jhelum, Sargodha, Sheikhupura, Nowshera, Mardan dan Peshawar. Sepanjang 1990–2008, penduduk bandar membentuk 36% daripada penduduk Pakistan, menjadikannya negara paling urbanisasi di Asia Selatan. Tambahan pula, 50% rakyat Pakistan tinggal di bandar dengan 5,000 orang atau lebih.[21] Karachi ialah bandar paling ramai penduduk di Pakistan diikuti dengan Lahore mengikut Banci 2017.

Bangladesh

sunting

Di Bangladesh, terdapat sejumlah 532 buah kawasan bandar, yang dibahagikan kepada tiga kategori iaitu Perbadanan Bandar, Perbadanan Perbandaran (Pourasova) dan bandar Upazila. Di antara kawasan bandar tersebut, Dhaka adalah bandar terbesar mengikut populasi dan keluasan, dengan populasi 19.10 juta.[22] Di Bangladesh, terdapat sejumlah 11 Perbadanan Bandar dan 329 Perbadanan Perbandaran dan 203 Pekan Kecil, yang berfungsi sebagai pusat bagi Upazila. Menurut bancian penduduk 2011, Bangladesh mempunyai penduduk bandar sebanyak 28%, dengan kadar pertumbuhan 2.8%.[23] Pada kadar pertumbuhan ini, dianggarkan penduduk bandar Bangladesh akan mencapai 79 juta atau 42% daripada jumlah penduduk menjelang 2035.

Asia Tenggara

sunting

Filipina

sunting

Dengan anggaran penduduk 16.3 juta orang, Metro Manila ialah kawasan metropolitan paling ramai penduduk di Filipina dan yang ke-11 di dunia. Walau bagaimanapun, kawasan bandar raya lebih besar adalah yang ke-5 terbesar di dunia dengan populasi 20,654,307 orang (anggaran 2010).[24]

Singapura

sunting

Sebagai sebuah negara kota pulau, kira-kira 5.6 juta orang tinggal dan bekerja dalam 700 kilometer persegi (270 bt2). Dengan 64 buah pulau dan pulau kecil, Pulau Singapura membentuk kawasan bandar terbesar di negara ini. Menurut Suruhanjaya Ekonomi dan Sosial Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu untuk Asia dan Pasifik, negara ini mempunyai penduduk terbandar tertinggi di Asia Tenggara, dengan 100 peratus penduduknya tinggal di kawasan bandar.[25] Pihak Berkuasa Pembangunan Semula Bandar (URA) bertanggungjawab ke atas perancangan guna tanah bandar, yang menetapkan penggunaan tanah dan kepadatan bandar di negara itu.[26] Negara ini dibahagikan kepada 5 wilayah untuk tujuan perancangan oleh URA, walaupun sebagai sebuah negara kota, Singapura ditakrifkan sebagai satu kawasan bandar bersambungan. Ia dibahagikan lagi kepada 55 kawasan perancangan bandar, yang bertindak sebagai sempadan bandar terancang dalam negara itu.[27]

Vietnam

sunting

Di Vietnam, terdapat 6 jenis kawasan bandar:

Thailand

sunting

Bangkok merupakan kawasan bandar terbesar di Thailand.

Eropah

sunting

Finland

sunting
 
Papan tanda jalan di Vimpeli menunjukkan permulaan kawasan bandar di Finland

Seperti di negara Nordik yang lain, kawasan bandar (taajama dalam bahasa Finland) di Finland mesti mempunyai bangunan sekurang-kurangnya setiap 200 m (660 ka) dan sekurang-kurangnya 200 orang. Untuk dianggap sebagai bandar atau bandar raya (kaupunki) untuk tujuan statistik, kawasan bandar mesti mempunyai sekurang-kurangnya 15,000 orang. Ini tidak boleh dikelirukan dengan sebutan bandar raya/bandar yang digunakan oleh majlis perbandaran.[28][29]

Perancis

sunting

Di Perancis, kawasan bandar (Fr: aire d'attraction d'une ville) ialah zon yang merangkumi kawasan pertumbuhan terbina (dipanggil "unit bandar" (unité urbaine)[30] – dekat dengan takrifan kawasan bandar Amerika Utara) dan jalur komuternya (couronne). Orang Amerika akan mendapati takrifan INSEE bagi kawasan bandar[31] adalah serupa dengan kawasan metropolitan mereka.

Bandar terbesar di Perancis, dari segi populasi kawasan bandar (2017), ialah Paris (12,628,266), Lyon (2,323,221), Marseille (1,760,653), Toulouse (1,360,829), Bordeaux (1,247,977), Lille (1,10,691), Nice (1,006,201), Nantes (972,828), Strasbourg (790,087) dan Rennes (733,320).[32]

 
Panorama Paris seperti yang dilihat dari Menara Eiffel sebagai pemandangan penuh 360 darjah (sungai yang mengalir dari timur laut ke barat daya, kanan ke kiri)

Jerman

sunting

Jerman mempunyai beberapa bandar besar. Konurbasi terbesar ialah wilayah Rhine-Ruhr (11 juta Setakat 2008), termasuk Düsseldorf (ibu kota Rhine-Westphalia Utara), Cologne, Bonn, Dortmund, Essen, Duisburg dan Bochum.[33]

Belanda

sunting

Belanda ialah negara ke-30 paling padat penduduk di dunia, dengan 404.6 inhabitants per kilometer persegi (1,048/sq mi) —atau 497 inhabitants per kilometer persegi (1,287/sq mi) jika hanya keluasan tanah dikira. Randstad ialah konurbasi terbesar di negara ini yang terletak di barat negara dan mengandungi empat bandar terbesar: Amsterdam, Rotterdam, The Hague, dan Utrecht. Randstad mempunyai populasi seramai 7  juta penduduk dan merupakan kawasan metropolitan ke-6 terbesar di Eropah.

Norway

sunting

Statistik Norway menakrifkan kawasan bandar ("tettsteder") sama seperti negara Nordik yang lain. Tidak seperti di Denmark dan Sweden, jarak antara setiap bangunan mestilah kurang daripada 50 m, walaupun pengecualian dibuat kerana taman, kawasan perindustrian, sungai, dan seumpamanya. Kumpulan rumah kurang daripada 400 m dari badan utama sesebuah kawasan bandar adalah termasuk dalam kawasan bandar tersebut.[34]

Poland

sunting

In Poland, official "urban" population figures simply refer to those localities which have the status of towns (miasta). The "rural" population is that of all areas outside the boundaries of these towns. This distinction may give a misleading impression in some cases, since some localities with only village status may have acquired larger and denser populations than many many smaller towns[35] with most excessive example of Poznań, most spread urban area of the country with population of the city app. 534 thousand and urban area above 1,100 thousand inhabitants. On the other hand, the Upper Silesian Industrial Region conurbation with numerous large and medium cities covers 3,200 km and has approximately 3 million people. The metropolitan areas in Poland are the biggest urban zones (e.g. Upper Silesian metropolitan area, Łódź metropolitan area and Szczecin metropolitan area) and have great impact on the rural surroundings, as it is around Lublin, Radom, Kielce, Tarnów and Białystok.

Rusia

sunting
 
Moscow, ibu kota dan bandar terbesar di Rusia

Moscow, ibu kota dan bandar terbesar di Rusia, mempunyai penduduk dianggarkan 12.4 juta penduduk dalam had bandar,[36] manakala lebih 17 juta penduduk di kawasan bandar,[37] dan lebih 20 juta penduduk di Kawasan Metropolitan Moscow.[38] Ia adalah antara bandar terbesar di dunia, menjadi bandar paling ramai penduduk sepenuhnya di Eropah, kawasan bandar paling ramai penduduk di Eropah,[37] kawasan metropolitan paling ramai penduduk di Eropah,[38] dan juga bandar terbesar mengikut kawasan darat di Eropah benua.[39] Saint Petersburg, ibu kota kebudayaan, ialah bandar kedua terbesar, dengan populasi kira-kira 5.4 juta penduduk.[40] Kawasan bandar utama lain ialah Yekaterinburg, Novosibirsk, Kazan, Nizhny Novgorod dan Chelyabinsk.

Sepanyol

sunting

Sepanyol adalah sebuah negara yang sangat urban. Madrid ialah kawasan bandar terbesarnya. Pantai Selatan dan Timur dengan Barcelona, Valencia dan Málaga lebih urbanisasi berbanding di Utara dan Barat.

Sweden

sunting

Kawasan bandar di Sweden (tätorter) ialah lokaliti yang ditakrifkan secara statistik, sepenuhnya bebas daripada subbahagian pentadbiran negara. Terdapat 1,956 lokaliti sedemikian di Sweden, dengan populasi antara 200 hingga 1,372,000 penduduk.[41]

United Kingdom

sunting

Pada tahun 2013, Pejabat Perangkaan Kebangsaan (ONS) United Kingdom menerbitkan 2011 Kawasan Binaan - Metodologi dan Panduan yang menetapkan takrifnya kawasan binaan sebagai kawasan tanah binaan sekurang-kurangnya 20 hektar (0.077 bt2), dipisahkan daripada penempatan lain sekurang-kurangnya 200 meter (660 ka). Untuk data banci 2011 terdapat 5,493 kawasan binaan, yang 501 daripadanya dibahagikan kepada sub-bahagian kawasan binaan yang datanya juga tersedia. Setiap kawasan terbina dinamakan mengikut algoritma, menggunakan data nama tempat Tinjauan Ordnans.[42]

ONS telah menghasilkan hasil banci dari kawasan bandar sejak 1951, sejak 1981 berdasarkan tahap pembangunan bandar yang tidak dapat dipulihkan yang ditunjukkan pada peta Ukur Ordnans. Takrifannya ialah seluas sekurang-kurangnya 20 ha dan sekurang-kurangnya 1,500 penduduk bancian. Kawasan berasingan disambungkan jika jaraknya kurang daripada 200 m (220 ela). Termasuk adalah ciri pengangkutan.[43] UK mempunyai lima Kawasan Bandar dengan populasi lebih sejuta dan enam puluh sembilan lagi dengan populasi lebih seratus ribu orang.

Oseania

sunting

Australia

sunting

Biro Perangkaan Australia merujuk kepada kawasan bandar sebagai Pusat Bandar, yang secara amnya ditakrifkan sebagai kelompok populasi 1,000 atau lebih orang.[44] Australia adalah salah satu negara yang paling terurbanisasi di dunia, dengan lebih daripada 50% penduduk tinggal di tiga pusat bandar terbesar di Australia.[44]

 
Sydney ialah bandar terbesar di Australia, menempatkan 5.3 juta penduduk.[45]

Amerika Utara

sunting

Kanada

sunting

Menurut Statistik Kanada, kawasan bandar di Kanada ialah kawasan dengan populasi sekurang-kurangnya 1,000 orang dengan kepadatan tidak kurang daripada 400 orang setiap kilometer persegi (1,000/bt2).[46] Jika dua atau lebih kawasan bandar berada dalam jarak 2 km (1.2 bt) antara satu sama lain melalui jalan raya, kawasan tersebut digabungkan menjadi satu kawasan bandar, dengan syarat mereka tidak melepasi kawasan metropolitan banci atau sempadan aglomerasi banci.[47]

Mexico

sunting

Mexico adalah salah satu daripada banyak negara yang kadar pembandarannya adalah sekurang-kurangnya 80%. Bandar Raya Mexico, ibu kotanya, ialah kawasan bandar terbesar di negara ini.

Amerika Syarikat

sunting

Di Amerika Syarikat, Biro Bancian menakrifkan kawasan bandar dan menggariskan sempadan kawasan bandar selepas setiap banci. Biro mentakrifkan kawasan bandar sebagai "sebuah entiti geografi statistik yang terdiri daripada teras padat yang diwujudkan daripada blok bancian dan wilayah kelayakan bersebelahan yang bersama-sama mempunyai sekurang-kurangnya 2,000 unit rumah atau 5,000 orang."[48] Terdapat 2,646 kawasan bandar yang dikenal pasti oleh Biro Banci untuk 2020. 511 daripadanya mempunyai populasi 50,000 orang atau lebih.[49]

Amerika Selatan

sunting

Argentina

sunting

Argentina sangat terurbanisasi.[50] Sepuluh kawasan metropolitan terbesar merangkumi separuh daripada penduduk, dan kurang daripada satu daripada sepuluh tinggal di kawasan luar bandar. Kira-kira 3 juta orang tinggal di Bandar Buenos Aires dan kawasan metropolitan Buenos Aires Raya berjumlah sekitar 15 juta, menjadikannya salah satu kawasan bandar terbesar di dunia, dengan populasi 18 juta kesemuanya.[51]

Córdoba mempunyai kira-kira 1.5 juta orang yang tinggal di kawasan bandar, manakala Rosario, Mendoza dan Tucumán mempunyai kira-kira 1.2 juta penduduk setiap satu[51] dan La Plata, Mar del Plata, Salta dan Santa Fe[51][52] mempunyai sekurang-kurangnya 500,000 orang setiap satu.

Brazil

sunting

Di Brazil, istilah kawasan metropolitan (Bahasa Portugis: região metropolitana) dan aglomerasi bandar (aglomeração urbana) mempunyai makna khusus. Mereka ditakrifkan oleh perundangan persekutuan dan negeri sebagai koleksi majlis perbandaran yang tertumpu pada "mengintegrasikan organisasi, perancangan dan pelaksanaan fungsi awam kepentingan bersama". Kawasan pembangunan bersepadu (região integrada de desenvolvimento) ialah salah satu daripada dua struktur di atas yang merentasi sempadan negeri (atau Daerah Persekutuan).

 
Latar langit São Paulo, bandar terbesar di Brazil

Chile

sunting

Chile sangat terurbanisasi, sama seperti Argentina. Kawasan bandar terbesar di negara ini ialah ibu kotanya, Santiago.

Lihat juga

sunting

 

Rujukan

sunting
  1. ^ "Federal Register/Vol. 75, No. 123/Monday, June 28, 2010/Notices" (PDF). US Census Bureau. Dicapai pada July 22, 2023.
  2. ^ Morris, A.E.J. (2 December 2013). "The Early Cities". History of Urban Form Before the Industrial Revolution (ed. 3). London: Routledge. m/s. 1. ISBN 9781317885146. [...] the Bronze Age, starting between 3500 and 3000 BC [...]. During this [...] period the first urban civilizations were firmly established.
  3. ^ a b "City population to reach 6.4bn by 2050". Herald Globe. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-07-14. Dicapai pada 11 July 2014. Ralat petik: Tag <ref> tidak sah, nama "UrbanPopulation" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza
  4. ^ "United Nations Population Division – Department of Economic and Social Affairs".
  5. ^ "Urban population growth". World Health Organization. Diarkibkan daripada yang asal pada March 8, 2012.
  6. ^ "Current world population". United Nations, Department of Economic and Social Affairs. Diarkibkan daripada yang asal pada 2 July 2014. Dicapai pada 11 July 2014.
  7. ^ "Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change". www.ipcc.ch (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-04-04.
  8. ^ "Urban land area (km²)". Our World in Data. Dicapai pada 6 March 2020.
  9. ^ "2011 Census: Characteristics of Built-Up Areas (4. Introduction)". Office for National Statistics. 28 June 2013. Dicapai pada 20 October 2019.
  10. ^ "World Factbook Urbanization". Central Intelligence Agency. Dicapai pada 26 August 2018.
  11. ^ "CIA The World Factbook - Major urban areas: population".
  12. ^ Dijkstra, Lewis; Poelman, Hugo (2014). "A harmonised definition of cities and rural areas: the new degree of urbanisation" (PDF). Regional Working Paper. Europa Commission. Dicapai pada 16 August 2021.
  13. ^ a b "Preparing for China's urban billion". McKinsey Global Institute. February 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 24 December 2012. Dicapai pada 12 December 2012. Ralat petik: Tag <ref> tidak sah, nama "McKinseyUrbanBillion" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza
  14. ^ "China urbanization (PDF)" (PDF). World Bank Institute. 2011. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 15 January 2013. Dicapai pada 12 December 2012.
  15. ^ Harney, Alexandra (3 February 2008). "Migrants are China's 'factories without smoke'". CNN. Dicapai pada 27 March 2009.
  16. ^ Tschang, Chi-Chu (4 February 2009). "A Tough New Year for China's Migrant Workers". Business Week. Diarkibkan daripada yang asal pada February 8, 2009. Dicapai pada 27 March 2009.
  17. ^ Francesco Sisci. "China's floating population a headache for census". The Straits Times. 22 September 2000.
  18. ^ "Provisional Population Totals Urban Agglomerations and Cities, Data Highlights" (PDF). Census of India 2011. 13 February 2012.
  19. ^ "Urban Agglomeration". Arthapedia (dalam bahasa Inggeris). India Economic Service. 10 April 2015.
  20. ^ "The Urban Frontier—Karachi". NPR. National Public Radio. 2 June 2008. Dicapai pada 2 July 2008.
  21. ^ Jason Burke (17 August 2008). "Pakistan looks to life without the general". The Guardian. London. Dicapai pada 20 May 2010.
  22. ^ "Bangladesh Population & Housing Census-2011" (PDF). Bangladesh Bureau of Statistics. March 2014. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 8 December 2015.
  23. ^ Population and Housing Census 2011 - Volume 3: Urban Area Report (PDF), Bangladesh Bureau of Statistics, Aug 2014
  24. ^ "World: metropolitan areas". World Gazetteer. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-09-30. Dicapai pada 2010-01-22.
  25. ^ "The State of Asian and Pacific Cities 2015" (PDF). United Nations ESCAP. 2015. Dicapai pada August 18, 2021.
  26. ^ "Singapore Urban Redevelopment Authority". URA (Singapore). Dicapai pada August 18, 2021.
  27. ^ "Urban Redevelopment Authourity". Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-06-12. Dicapai pada 2007-06-02.
  28. ^ "Locality – Concepts". Statistics Finland.
  29. ^ "Alueluokkien kuvaukset". Ymparisto.
  30. ^ "Urban unit". Definitions, methods and quality (dalam bahasa Inggeris). INSEE. October 31, 2016. Dicapai pada 2019-01-18.
  31. ^ "Urban area". Definitions, methods and quality (dalam bahasa Inggeris). INSEE. October 31, 2016. Dicapai pada 2019-01-18.
  32. ^ "Tableaux de l'économie française, Édition 2020, Villes et communes de France". INSEE. Dicapai pada 11 December 2020.
  33. ^ "Verdichtungsräume nach Fläche, Bevölkerung und Bevölkerungsdichte am 31.12.2017, im November 2018 wegen korrigierter Bevölkerung revidiert" (dalam bahasa Jerman). Statistisches Bundesamt. 2017. m/s. 10. Dicapai pada 24 March 2019.
  34. ^ "Population statistics. Population and land area in urban settlements, 1 January 2008". Statistics Norway. June 20, 2008. Dicapai pada 2009-04-17.
  35. ^ "Polish official population figures".
  36. ^ "RUSSIA: Central'nyj Federal'nyj Okrug – Central Federal District". City Population.de. August 8, 2020. Dicapai pada September 1, 2020.
  37. ^ a b "Demographia World Urban Areas" (PDF). Demographia. Dicapai pada July 22, 2020.
  38. ^ a b Alexander Akishin (August 17, 2017). "A 3-Hour Commute: A Close Look At Moscow The Megapolis". Strelka Mag. Dicapai pada May 23, 2020.
  39. ^ "Moscow, a City Undergoing Transformation". Planète Énergies. September 11, 2017. Dicapai pada May 27, 2020.
  40. ^ "RUSSIA: Severo-Zapadnyj Federal'nyj Okrug: Northwestern Federal District". City Population.de. 8 August 2020. Dicapai pada October 24, 2020.
  41. ^ "Fortsatt stor ökning av befolkning i tätorter". Statistics Sweden. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-01-12. Dicapai pada 2011-06-24.
  42. ^ ONS Geography (August 2015). "2011 Built-up Areas - Methodology and Guidance". Office for National Statistics.
  43. ^ KS01 Usual resident population: Census 2001, Key Statistics for urban areas
    For the OS definition of an Urban Area, see the notes tab on the Excel version.
  44. ^ a b "Australian Statistical Geography Standard (ASGS)". 23 May 2011. Dicapai pada 21 October 2021.
  45. ^ "3218.0 – Regional Population Growth, Australia, 2019–20". Australian Bureau of Statistics. 30 March 2021. Diarkibkan daripada yang asal pada 30 March 2021. Dicapai pada 30 March 2021.
  46. ^ "Urban area (UA)". Statistics Canada. 2009-11-20. Dicapai pada 2011-01-21.
  47. ^ "More information on Urban area (UA)". Statistics Canada. 2009-11-20. Dicapai pada 2011-01-21.
  48. ^ United States Census Bureau (March 24, 2022). "Urban Area Criteria for the 2020 Census-Final Criteria". Federal Register.
  49. ^ "List of 2020 Census Urban Areas". United States Census Bureau. Dicapai pada December 30, 2022.
  50. ^ "Field listing – Urbanization". The World Factbook. CIA. Diarkibkan daripada yang asal pada July 25, 2009.
  51. ^ a b c "Major Cities". Government of Argentina. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 September 2009. Ralat petik: Tag <ref> tidak sah, nama "majorcities" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza
  52. ^ "Ubicación de la ciudad de salta" (dalam bahasa Sepanyol). Directorate-General of Tourism, Municipality of the City of Salta. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-01-17.

Pautan luar

sunting

Templat:Cities

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Kawasan_bandar&oldid=5938487"