Duutslaand
| Bundesrepublik Deutschland | ||
 |
 | |
 Ligging van Duutslaand
| ||
| Basisgegeavens | ||
| Officiele språke | Duuts | |
| Höyvdstad | Berlien | |
| Regeringsform | Federale rippebliek | |
| Godsdeenst | Protestans, Katteliek | |
| Geografy en bevolking | ||
| Uppervlakde - Water |
357.050 km² 2,3 [1]% | |
| Inwoanertal - Dichtheid |
82,4 miljoen [2] 231 inw./km² | |
| Koordinaten | 51° 0′ N, 10° 0′ O
| |
| Oaverige | ||
| Volksleed | Das Lied der Deutschen | |
| Münteynheid | euro (EUR)
| |
| Tydzone | +1 | |
| Nationale feystdag | 3 oktober (Eenheidsdag) | |
| Web | Kode | Tel. | .de | DEU | 49 | |
Duutslaand, officieel: Bondsrippebliek Duutslaand (Duuts: Bundesrepublik Deutschland) is een West-Europees laand en wonnen evormd deur een federasie van 16 deelstaoten, in 't Duuts Bundesländer of Länder eneumd.
Duutslaand lig in Midden-Europa, en grens in 't noorden an de Oostzee, de Noordzee en Denemarken, in 't osen an Polen en Tsjechië, in 't zujen an Oostenriek en Zwitserlaand en in 't wessen an Frankriek, 't Groothertogdom Luxemburg, België en Nederlaand.
Duutsland hef mit ongeveer 82,4 miljoen inwoeners nao Ruslaand de grootste bevolking van alle Europese lanen. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de ekenomische, poletieke en militaire organisasies in Europa.
Geschiedenis
[bewark | bronkode bewarken]'t Heilige Roomse Riek was 't eerste Reich (of koninkriek). 't Begun mit Karel de Grote, hij was de eerste Heilige Roomse Keizer rond 't jaor 800, 't riek bleef bestaon tot de tied van Napoleon Bonaparte in 1806.
't Tweede Reich begun mit een verdrag in 1871 in Versailles. 't Duutse Riek kwam tot stand, en Prusen vormen de baosis van dit riek. Oostenriek maken gien deel uut van 't Duutse Riek. Duutslaand bleef een riek mit verschillende volken veur nog zo'n vuuftig jaor.
Duutslaand wun de Frankisch-Prusische Oorlog van Frankriek in 1871, en in de Eerste Wereldoorlog dung Duutslaand opniej een inval in Frankriek. De oorlog eindigen mit 't gevech in de loopgraven, dit wanen lange gruppen dee egreuven wanen veur de veiligheid van de soldaoten. An alletweje de kaanten bin der to een kwak soldaoten estörven. De oorlog eindigen in 1918, en de Duutse keizer vluchen naor Nederlaand. Nao de revolusie einigen oek de Tweede Reich en dit was 't begin van de democratische Weimarrippebliek.
Nao de oorlog wanen der grote ekenomische preblemen in Duutslaand deur 't Verdrag van Versailles en de Grote Depressie dee over de hele wereld veulbaor was.
't "Darde Riek" was Nazi-Duutslaand; van 1933 tot en mit 1945. Adolf Hitler was de leier van de regering, en mit de goedkeuring van 't parlement kreeg e op 23 meert 1933 de volle mach over 't laand, de striedkrachen en de regering.
Hitler annexeren Oostenriek en Tsjechië, mar nao de annexering van Polen breuk op 1 september 1939 de Tweede Wereldoorlog uut. An 't begin was de oorlog een groot succes veur Duutslaand, Nazi-Duutslaand veroveren een groot deel van Europa en de Sovjet-Unie. Nao de Slag bie Stalingrad was 't min esteld mit 't Duutse oostfront, en staorigan trökken de Duutsers zich striejend weerumme uut 't osen. Nao de inval bie Normandië is der op dreje fronten oorlog evoerd mit Duutslaand (west, zuud en oost). Op 30 april 1945 maken Hitler humzelf van kaant en de Duutse kappetulasie is 8 mei 1945 etekend. 't Einde van de oorlog betekenen een verlies van grondgebied veur Duutslaand, en in de 45 jaoren dee daornao kwammen was Duutslaand op-edeeld in twee parten, West-Duutslaand en Oost-Duutslaand.
Nao 't einde van 't communisme in Europa in 1990, is Duutslaand herenig; 't nieje Duutslaand en Frankriek vormen noen een groot part van de Europese Unie, dee deur middel van betere samenwarking op 't gebied van poletiek, milieu en ekenomie naor een beter ekenomisch Europa toe willen warken.
Deelstaoten
[bewark | bronkode bewarken]Duutslaand besteet uut 16 deelstaoten:
| In 't Nedersaksisch | In 't Duuts | |||
|---|---|---|---|---|
| Deelstaoten | Heufstad | Land | Hauptstadt | |
| 1 | Baden-Württemberg | Stuttgart | Baden-Württemberg | Stuttgart |
| 2 | Beieren | Munich | Bayern | München |
| 3 | Berlien | Berlien | Berlin | Berlin |
| 4 | Brandenburg | Potsdam | Brandenburg | Potsdam |
| 5 | Bremen | Bremen | Bremen | Bremen |
| 6 | Hambörg | Hambörg | Hamburg | Hamburg |
| 7 | Hessen | Wiesbaden | Hessen | Wiesbaden |
| 8 | Mecklenburg-Veur-Pommeren | Schwerin | Mecklenburg-Vorpommern | Schwerin |
| 9 | Nedersaksen | Hanover | Niedersachsen | Hannover |
| 10 | Noordrien-Westfalen | Dusseldarp | Nordrhein-Westfalen | Düsseldorf |
| 11 | Rienlaand-Palts | Mainz | Rheinland-Pfalz | Mainz |
| 12 | Saarlaand | Saarbrücken | Saarland | Saarbrücken |
| 13 | Saksen | Dresden | Sachsen | Dresden |
| 14 | Saksen-Anhalt | Magdeburg | Sachsen-Anhalt | Magdeburg |
| 15 | Sleeswiek-Holstein | Kiel | Schleswig-Holstein | Kiel |
| 16 | Thüringen | Erfurt | Thüringen | Erfurt |
Taal
[bewark | bronkode bewarken]In Duutslaand praoten de meeste luui Hoogduuts. 't Nederduuts en 't Oostfries wonnen in 't noorden van Duutslaand oek wel epraot. In de aandere delen van Duutslaand bin veerder iezig veul Duutse dialekken, van Ripuarisch en Beiers tot an de oostkaante van Duutslaand mit de Poolse grens an toe.
Benaoming
[bewark | bronkode bewarken]Veur Duutslaand hef men in verschillende taolen 'n hele boel verschillende benaomings:
- Germanië (gair = Oud-Keltisch voor buurman):
- Duutslaand (diutisc = volk):
- Deutschland (Duuts)
- Duitsland (Nederlaands)
- Dútslân, Düütsklound, Dütsklönj (Fries)
- Duutslaand (Nedersaksisch)
- Tyskland (Deens, Zweeds)
- Doitsu (ドイツ) (Japans)
- Dé Guó (德国) (Chinees)
- Allemannië (de ouwe stam de Allemannen):
- Saksen (de ouwe stam de Saksen):
- Saksa (Fins)
- Saksamaa (Estisch)
- Prusen (t ouwe gebied Prusen):
- Nemo ('t stomme volk):
- Njemačka (Krowatisch)
- Německo (Tsjechisch)
- Niemcy (Pools)
- Beieren (t gebied Beieren):
- Bawory (Neder-Sorbisch)
- Volk
- Vācija (Lets)
- Vokietija (Litouws)
- Zuudwegen (tegenhanger van Noordwegen (Noorwegen)) :
- Suðrvegr (Oud Noors/Oud Deens)
Bronnen / wellen
[bewark | bronkode bewarken]
|
Commons: Duutslaand - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden. |