Wikipedia

Macedonisch Egypte en het Ptolemeïsche Rijk

Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Corriebert (overleg | bijdragen) op 23 dec 2011 om 12:56. (teruggedraaid: Br geeft geen reden)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Geschiedenis van Egypte

Dit artikel maakt deel uit van een serie over de geschiedenis van Egypte.
Egyptische piramiden

Prehistorisch Egypte pre–3100 v. Chr.
Oude Egypte
Proto-dynastieke periode 3200-3032 v.Chr.
Vroeg-dynastieke periode 3032–2686 v. Chr.
Oude Rijk 2686–2181 v. Chr.
Eerste tussenperiode 2181–2055 v. Chr.
Middenrijk 2055–1650 v. Chr.
Tweede tussenperiode 1650–1550 v. Chr.
Nieuwe Rijk 1550–1069 v. Chr.
Derde tussenperiode 1069–664 v. Chr.
Late periode 664–332 v. Chr.
Grieks Egypte 332–30 v. Chr.
Alexandrijnse Oorlog 48 v. Chr.
Romeins Egypte 30 v. Chr.–640 CE
Vroeg-islamitisch Egypte 640-1517
Kruisvaardersinvasie van Egypte 1154-1169
Ottomaans Egypte 1517–1867
Franse bezetting 1798–1801
Semi-autonome provincie 1801-1882
Kedivaat Egypte 1867–1914
Modern Egypte
Britse overheersing 1882–1953
Sultanaat Egypte 1914–1922
Egyptische Revolutie van 1919
Koninkrijk Egypte 1922–1953
Egyptische Revolutie van 1952
Republiek 1953–nu
Vrije Officieren en Nasser 1952-1970
Verenigde Arabische Republiek 1958–1961
Verenigde Arabische Staten 1958–1961
Egypte onder Sadat 1970-1981
Egypte onder Moebarak 1981-2011
Egyptische Revolutie van 2011
Protesten en staatsgreep in 2013
Portaal  Portaalicoon  Geschiedenis
Portaal  Portaalicoon  Egypte

De periode van Macedonisch Egypte en Ptolemeïsche rijk is in de geschiedenis van Egypte de periode van 332-30 v.Chr. en komt na de geschiedenis van het Oude Egypte. Het Ptolemeïsche rijk (323-30 v.C.) had als kerngebied Egypte, maar omvatte soms ook diverse aangrenzende gebieden.

Alexander de Grote

 
Alexander in gevecht tegen Darius III (333 v.Chr.). Detail van het Alexandermozaïek.

Alexander de Grote, koning van Macedonië, viel in 333 v.Chr. Egypte binnen en veroverde dit het volgende jaar op de Achaemenidische Perzen[1]. De Egyptenaren verwelkomden Alexander als bevrijder, en gaven hem de titels “Horus” en “Amon-Re”, om aan te geven dat hij de nieuwe farao was[1].

De Macedoniërs installeerden er militaire garnizoenen, onder andere in Memphis en Pelusium[2]. Het burgerlijk bestuur liet Alexander echter in handen van Egyptenaren; eerst waren er twee gouverneurs, later één[2]. De stad Alexandrië die Alexander stichtte aan de westrand van de Nijldelta zou de volgende eeuwen geen rivaal hebben[1].

Het Ptolemeïsche rijk

 
De verdeling van het rijk van Alexander de Grote onder de diadochen in 311 v.Chr.[3] Ptolemeus kreeg een gebied met Egypte als kernland.
 
Het Ptolemeïsche rijk beperkte zich niet tot Egypte, maar strekte zich soms uit tot Cyprus en de zuidwestkust van Anatolië.

Heerschappij

Na de dood van Alexander de Grote in 323 v.C. regeert een ex-generaal van Alexander, Perdiccas, over het Macedonische rijk, en hij stelt Ptolemeus, ook ex-veldheer van Alexander de Grote, aan als gouverneur van Egypte[4]. Reeds datzelfde jaar vestigt Ptolemeus echter zijn eigen macht in Egypte[5]. (Zie ook artikel Ptolemeus.) In 305 neemt Ptolemeus de titel ‘koning’ aan[4].

De dynastie van Ptolemeus, die tot 30 voor Chr. Egypte regeerde, beheerste op sommige momenten ook Cyprus, en delen van Syrië[6], Anatolië en de Egeïsche regio[7]. Ook Cyrenaica, het oostelijk deel van het huidige Libië, was in 331 door Alexander de Grote veroverd en viel vanaf 323 doorgaans onder het Ptolemeïsche rijk[8].

Alexandrië

Alexandrië groeide uit tot de belangrijkste stad van de hellenistische wereld, een wereld waarin volop ideeën werden uitgewisseld en goederen verhandeld[7]. Alexandrië was het knooppunt voor handel op Afrika, op de Mediterrane wereld, en op de regio van de Rode Zee, en trok immigranten uit alle delen van die hellenistische wereld[7]. Het was ook de hellenistische culturele hoofdstad, met Griekse gymnasia en theaters, een beroemd museum en een bibliotheek met 700.000 boekrollen[7]. Tijdens het Ptolemeïsche regime groeide de stad tot 300.000 inwoners[7].

 
Gouden stater-munt met olifanten-vierspan, met inscriptie: …ΛΕΜΑΙ… ΒΑΣΙΛΕ… (= Ptolemaios koning)

Bestuur

Behalve de Helleense steden zoals Alexandrië, het kleine Naucritis en het nieuwe Ptolemaïs, werd het hele Ptolemeïsche rijk rechtstreeks bestuurd door koninklijke ambtenaren, als één grote plantage ter verrijking van de koning[7]. De boeren kregen een vaste jaarlijkse belasting in natura – met name tarwe – opgelegd, waardoor zij in slechte jaren nauwelijks het hoofd boven water konden houden[7]. Mijnbouw en papyrusproductie waren koninklijke monopolies; voor veel andere bedrijfstakken moesten de onderdanen elk jaar opnieuw een vergunning aanvragen[7].

Religie

Geleerden stellen dat de Grieken de oude Egyptische religie ongemoeid lieten[9] of zelfs koesterden[7]. Door koninklijke of privé-schenkingen konden de Egyptische tempels hun bestaande heiligdommen uitbreiden of nieuwe oprichten[9]. Toch zijn er hieromtrent nog onduidelijkheden: hetzij de Egyptische tempels behielden hun landerijen en priesterschap[9], hetzij de tempellanderijen werden koninklijk bezit tot spijt van de priesters[7]. Hetzij de Ptolemeïsche heersers noemden zichzelf de zonen van de Egyptische god Amon-Re[7]; hetzij de Egyptenaren gaven de nieuwe heersers religieus gefundeerde legitimatie, ze beeldden overleden Ptolemeïsche koningen af op tempelreliëfs naast vroegere inheemse Egyptische koningen[9]. Beelden van levende Ptolemeïsche koningen stonden in de tempels om vereerd te worden[9].

Buiten Alexandrië bleven de Egyptenaren gebonden aan hun oude religie[10]. In het kosmopolitische Alexandrië echter bestonden Egyptische godsdienst, Griekse religie en Joodse levenswijze naast elkaar[10].

Oorlogen en opstanden

 
Het uitgebreidere gebied van Ptolemeus na de slag bij Ipsus (301 v.Chr.).

De Ptolemeeën waren regelmatig in oorlog met de Seleuciden die doorgaans Syrië[6] beheersten[7]. Vanaf 216 voor Chr. waren er in Egypte ook grootschalige opstanden van boeren[7]. In 168 v.Chr. was de Seleucidische koning Antiochus IV Egypte binnengevallen en hij belegerde Alexandrië[7]. Een gezant van Rome – de opkomende macht, die bezig was de heersers in het oostelijke Middellandse Zeegebied tegen elkaar uit te spelen – dwong Antiochus zich terug te trekken[7].

Het Ptolemeïsche rijk verzwakte, door oorlogen, door de binnenlandse oppositie, en door moorddadige conflicten binnen de koninklijke familie[7]. Ptolemeïsche gebieden buiten Egypte gingen geleidelijk verloren[7] – Cyrenaica bijvoorbeeld in 74 v.C.[8] – en het was aan Rome te danken dat de Ptolemeeërs nog enige tijd de controle over hun kerngebied Egypte wisten te behouden[7]. In 85 v.Chr. leidde een opstand tot vrijwel totale verwoesting van Thebe[7].

Annexatie door het Romeinse Rijk

Cleopatra VII, Ptolemeïsche koningsdochter, was in 48 voor Chr. door de Romein Julius Caesar aan de macht in Egypte geholpen[11], en ging na 44 v.C.[12] een verhouding[10] of huwelijk[7] aan met de Romeinse machtspretendent Marcus Antonius. Een concurrent van Marcus Antonius, Octavianus, versloeg in 31 v.Chr. Cleopatra en Antonius bij Actium[7], was daarmee Romeins alleenheerser geworden[13], en lijfde in 30 v.C. Egypte bij het Romeinse Rijk in[5].

De hierop volgende periode in de geschiedenis van Egypte is die van Romeins en Byzantijns Egypte (30 voor Chr. – 640 na C.)

Zie ook

Zie de categorie Ancient Egypt van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Macedonisch_Egypte_en_het_Ptolemeïsche_Rijk&oldid=28772216"