Hoofdpersoon Kasper Bentheim vertelt het verhaal. De lezer krijgt het vermoeden dat hij ooit een beroemd concertpianist was, die een geestelijke inzinking heeft ondergaan. Voor die aandoening werd hij verpleegd.
Aan de rand van de mistige Schelde duikt het café het Palinghuis op, alwaar Kasper een liefdevol onthaal vindt. Hij mag in een afgedankte wat lekke kolenschuit overnachten en eet mee met het gezin van de kastelein Jonathan, moeder Annastasia en dochter Heleen.(Leentje).
In het hele verhaal speelt de gespannen sfeer tussen stakende havenarbeiders en havenwerkgevers een rol, waarbij de arbeiders het café frequenteren. Voor Kasper is zijn mondharmonica belangrijk, waarmee hij mens maar vooral dier een weldadige rust kan schenken. Overdag zoekt Kasper in de stad Antwerpen dag in dag uit naar zijn verleden. Hij vindt interessante bekende en onbekende personen. De hem uit zijn jeugd bekende twee jaar oudere museumdirecteur Alix dringt zich fysiek aan hem op en is aan het eind van het verhaal verbitterd dat hij haar blijft afwijzen. Zelf vindt Kasper zijn eigen grote doodgewaande geliefde bij toeval terug als stripteasedanseres. Hij geeft haar de naam Eurydice, waarbij hij zelf ook niet meer weet in welke van de twee werelden hij leeft. Zijn mondharmonicaspel aan het hoofd van de grote groep protesterende havenarbeiders, wordt wreed gesmoord in een laatste mitrailleursalvo.
Het werk is zeker schatplichtig aan de mythe van Orpheus en Eurydice. De verteller Kasper leeft in twee werelden. Zijn geestelijke gesteldheid door zijn onjuiste perceptie dat hij zijn overspelige geliefde heeft gewurgd, draagt bij aan dit leven in twee werelden. Dit beklijft te meer als hij zijn geliefde levend terugvindt als stripteasedanseres.
Omdat dit de eerste keer is dat een Vlaming het Boekenweekgeschenk schreef, krijgt de in hoofdzaak Nederlandse lezer wat achtergrondinformatie mee op deze laatste bladzijde van het boek. De plaats Geel is al eeuwenlang bekend als oord voor de huisverpleging van geesteszieken. Het werk van de auteur is evenals dit verhaal doortrokken van het magisch realisme. Daarmee is het beter verklaarbaar dat Kasper meent in twee werelden te kunnen leven.
- Het boek beleefde een integrale herdruk onder de gewijzigde titel: ‘Kasper in de onderwereld’ in 1975 bij uitgeverij Meulenhoff.[2]
- De BRT verzorgde onder de titel: ‘Kasper in de Onderwereld’ een hoorspel van 99 minuten in 1989.
- De film met als titel ‘Kasper in de Onderwereld’ kwam uit in 1979.[3]
Bronnen, noten en/of referenties
| 1930-1939: | 1930: De uitgever en zijn bedrijf (Johan Tersteeg) · 1931 · 1932: Bijdragen van Nederlandsche schrijvers en schrijfsters (A.M.E. van Dishoeck, C. Veth, C.J. Kelk ) · 1933: Herinneringen aan Nederlandsche Schrijvers (C.J. Kelk) · 1934: 12 portretten van Nederlandsche auteurs (C.J. Kelk) · 1935: Rondom het Boek 1935 (Roel Houwink) · 1936: Rondom het Boek 1936 (Roel Houwink) · 1937: Rondom het Boek 1937 (Eduard Elias) · 1938: Huis te Huur, Het Friesche goud - Anno 1656, De Koningsweg (F. Bordewijk, Marie Koenen, Marianne Philips) · 1939: Huwelijk, Liefde en geweld langs den Barito, Afgesloten balans (Antoon Coolen, Augusta de Wit, Johan van der Woude) |
| 1940-1949: | 1940: De Getuige, Deez' kleine Hand, Onweer (Egbert Eewijck, Jan Campert, M. Vasalis) · 1941: Novellen en gedichten (Emmy van Lokhorst, Victor E. van Vriesland) · 1942 · 1943 ·1944 · 1945 · 1946: Het Kleine Geschenk (René Radermacher Schorer, Dick Binnendijk, Dirk van Gelder, G.H. 's-Gravesande) · 1947: De ontmoeting (Antoon Coolen) · 1948: Oeroeg (Hella S. Haasse) · 1949: Twee Negerpopjes (Clare Lennart) |
| 1950-1959: | 1950: De zaak Beukenoot (Marianne Philips) · 1951: De porseleintafel (Olaf J. de Landell) · 1952: Insecten in plastic (Manuel van Loggem) · 1953: Tien verhalen (Anthonie Donker) · 1954: Goed geboekt (Jacques den Haan, Adriaan Morriën, Charles Boost) · 1955: Op schrijversvoeten door Nederland (Clare Lennart) · 1956: Ontmoetingen met schrijvers (P.H. Ritter jr.) · 1957: De nacht der Girondijnen (Jacques Presser) · 1958: Het gehucht (August Defresne) · 1959: Dat weet ik zelf niet (Hella S. Haasse) |
| 1960-1969: | 1960: De zalenman (Elisabeth Keesing) · 1961: De onbekende uren (Agaath van Ree) · 1962: Een schot in de lucht (Anton Koolhaas) · 1963: Europa in een boek (Jacques Presser) · 1964: Vier vingers (Robert van Gulik) · 1965: De geuzen (Harry Paape) · 1966: Het zwaard, de zee en het valse hart (Theun de Vries) · 1967: Herinneringen van een bramzijgertje (Jan de Hartog) · 1968: Kom eens om een keizer (Max Dendermonde) · 1969: De goden moeten hun getal hebben (Hubert Lampo) |
| 1970-1979: | 1970: Kasteel in Ierland (Jan Gerhard Toonder) · 1971: Protest per prent (D.H. Couvée) · 1972: Poësie (Peter van Lindonk) · 1973: Een lampion voor een blinde (Bertus Aafjes) · 1974: Als ik, bijvoorbeeld de geest van mijn moeder op den rand van mijn bed... (Louis Couperus) · 1975: Een bericht aan de reizigers (Cees Buddingh') · 1976: Snikken en smartlapjes (Hermine Heijermans) · 1977: Even geduld AUB (Mies Bouhuys, Herman van Run, Nico Scheepmaker) · 1978: Overkomst dringend gewenst (Marnix Gijsen) · 1979: Mooi kado (Simon Carmiggelt, Peter van Straaten) |
| 1980-1989: | 1980: De verdachte Verheugt (Janwillem van de Wetering) · 1981: De ronde van '43 (Henri Knap) · 1982: De Andere Wereld (Marten Toonder) · 1983: Soms denk ik wel eens bij mezelf... (Wim Kan) · 1984: De ortolaan (Maarten 't Hart) · 1985: Somberman's actie (Remco Campert) · 1986: De glazen brug (Marga Minco) · 1987: Het rookoffer (Tessa de Loo) · 1988: Een overtollig mens (Maarten Biesheuvel) · 1989: De zwaardvis (Hugo Claus) |
| 1990-1999: | 1990: Sterremeer (F. Springer) · 1991: Het volgende verhaal (Cees Nooteboom) · 1992: Weerborstels (A.F.Th. van der Heijden) · 1993: In de mist van het schimmenrijk (Willem Frederik Hermans) · 1994: Transit (Hella S. Haasse) · 1995: Serenade (Leon de Winter) · 1996: Palmwijn (Adriaan van Dis) · 1997: Want dit is mijn lichaam (Renate Dorrestein) · 1998: De heilige Antonio (Arnon Grunberg) · 1999: De erfenis (Connie Palmen) |
| 2000-2009: | 2000: Het theater, de brief en de waarheid (Harry Mulisch) · 2001: Woede (Salman Rushdie) · 2002: De ijsdragers (Anna Enquist) · 2003: Gala (Ronald Giphart) · 2004: Spitzen (Thomas Rosenboom) · 2005: Zomerhitte (Jan Wolkers) · 2006: De grote wereld (Arthur Japin) · 2007: De brug (Geert Mak) · 2008: De pianoman (J. Bernlef) · 2009: Een tafel vol vlinders (Tim Krabbé) |
| 2010-2019: | 2010: Duel (Joost Zwagerman) · 2011: De kraai (Kader Abdolah) · 2012: Heldere hemel (Tom Lanoye) · 2013: De verrekijker (Kees van Kooten) · 2014: Een mooie jonge vrouw (Tommy Wieringa) · 2015: De zomer hou je ook niet tegen (Dimitri Verhulst) · 2016: Broer (Esther Gerritsen) · 2017: Makkelijk leven (Herman Koch) · 2018: Gezien de feiten (Griet Op de Beeck) · 2019: Jas van belofte (Jan Siebelink) |
