Donald Tusk
Donald Franciszek Tusk (Gdańsk, 22 april 1957) is een liberaal Pools politicus, een van de oprichters van de Poolse politieke partij Platforma Obywatelska (Burgerplatform), en tweemaal premier van Polen.
| Donald Franciszek Tusk | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Tusk in 2023
| ||||
| Geboren | 22 april 1957 Gdańsk | |||
| Politieke partij | Platforma Obywatelska (Burgerplatform) | |||
| Partner | Małgorzata Sochacka | |||
| Beroep | Historicus, politicus | |||
| Handtekening | 
| |||
 Voorzitter van de Europese Raad
| ||||
| Aangetreden | 1 december 2014 | |||
| Einde termijn | 30 november 2019 | |||
| Voorganger | Herman Van Rompuy | |||
| Opvolger | Charles Michel | |||
 Premier van Polen
| ||||
| Aangetreden | 21 oktober 2007 | |||
| Einde termijn | 22 september 2014 | |||
| Voorganger | Jarosław Kaczyński | |||
| Opvolger | Ewa Kopacz | |||
| Huidige functie | ||||
| Aangetreden | 11 december 2023 | |||
| Voorganger | Mateusz Morawiecki | |||
| ||||
Van 21 oktober 2007 tot 22 september 2014 was Tusk voor de eerste keer premier van Polen. Daarop aansluitend was hij van 1 december 2014 tot 30 november 2019 voorzitter van de Europese Raad. In december 2023 werd hij opnieuw gekozen tot premier van Polen.[1]
Politieke loopbaan
bewerkenLevensloop tot 2005
bewerkenTusk is altijd politiek zeer betrokken geweest. Na het neerslaan door Gomulka van de arbeidersopstand van 1970 werd hij actief in het verzet tegen de communistische partij, zowel in studentenorganisaties als in de vakbeweging. Na afsluiting van zijn studie geschiedenis in 1980 (met een onderzoek naar de legendevorming rondom Pilsudski) werd hij weekbladjournalist en lid van de nieuwe Poolse vakbond Solidarność, maar onder de staat van beleg uitgeroepen door generaal Jaruzelski (1981-83) werd hij ontslagen en kreeg hij een beroepsverbod. Gedurende enige jaren moest hij in zijn levensonderhoud voorzien als hoogwerker in het bedrijf van een mede-tegenstander van het regime. Na de ineenstorting van het Poolse communisme (1989) was Tusk vooraanstaand lid van liberale groeperingen als het Liberaal-Democratisch Congres (KLD) en de Vrijheidsunie (Unia Wolności), voordat hij in 2001 samen met twee anderen het Burgerplatform oprichtte. In de periode 2001-2005 was Tusk een van de ondervoorzitters van de Sejm -- de Poolse Landdag die samen met de Senaat het Poolse parlement vormt -- waarin hij het Noord-Poolse kiesdistrict Gdynia-Słupsk vertegenwoordigde.
Presidentsverkiezingen 2005
bewerkenIn 2005 benoemde het Burgerplatform hem tot kandidaat voor de Poolse presidentsverkiezingen van dat jaar. Hoewel Tusk in de eerste ronde daarvan de meeste stemmen kreeg, verloor hij de tweede ronde met een klein verschil van Lech Kaczyński. Dit was waarschijnlijk het gevolg van een gerucht dat verspreid werd door Jacek Kurski, een assistent van Lech Kaczyński, dat de grootvader van Tusk in de Tweede Wereldoorlog als vrijwilliger in het Duitse leger zou hebben gevochten. De werkelijkheid was echter dat Tusks grootvader, die tot de Kasjoebische minderheid in Gdańsk behoorde, toen als dienstplichtige in het Duitse leger was opgeroepen, nadat de stad door de Duitsers was geannexeerd. Józef Tusk is toen bovendien bij de eerste gelegenheid overgelopen, waarna hij in dienst is getreden bij de Poolse troepen aan geallieerde zijde. Het gerucht heeft echter in de verkiezingsstrijd zeker een voor Donald Tusk nadelige werking gehad.
Parlementsverkiezingen 2007 en 2011
bewerkenZijn partij behaalde bij de verkiezingen van 21 oktober 2007 ruim 41% van de stemmen. Nadat Burgerplatform de Poolse parlementsverkiezingen 2007 gewonnen had van Recht en Rechtvaardigheid werd het kabinet-Tusk I gevormd, een coalitie met de Poolse Volkspartij. Tusk werd op 9 november 2007 door president Lech Kaczyński tot premier benoemd. Bij de Poolse parlementsverkiezingen 2011 behield de coalitie de meerderheid en werd de samenwerking verder gezet in het kabinet-Tusk II.
Voorzitter van de Europese Raad
bewerkenOp 30 augustus 2014 werd Tusk tot voorzitter van de Europese Raad gekozen voor de periode van 1 december 2014 tot 1 juni 2017.[2] Zijn mandaat begon op 1 december 2014 en duurde 2,5 jaar. Op 9 maart 2017 werd Donald Tusk herkozen ondanks fel verzet vanuit zijn eigen land door de regeringspartij PiS.[3] Tusk kreeg als Voorzitter van de Raad op 29 maart 2017 het schrijven van Theresa May waarmee zij Artikel 50 van het EU-verdrag activeerde. Hiermee startte het Verenigd Koninkrijk de procedure tot de Britse uittreding uit de Europese Unie, die uiteindelijk begin 2020 plaatsvond.
Eind 2019 eindigde Tusks voorzitterschap van de Europese Raad, waarna hij vanaf 1 december voorzitter werd van de Europese Volkspartij.[4]
Terugkeer naar Warschau
bewerkenIn oktober 2021 werd Tusk met een grote meerderheid van stemmen opnieuw verkozen tot leider van Platforma Obywatelska.[5]
Direct na het begin van de Russische invasie van Oekraïne had Tusk felle kritiek op de Duitse regering (het kabinet-Scholz), omdat die de Russische sancties volgens Tusk te veel blokkeerde.[6]
Parlementsverkiezingen 2023
bewerkenOp 11 december 2023 wees het Poolse parlement Tusk opnieuw aan als premier. De partij van Mateusz Morawiecki, PiS, was tijdens de laatste verkiezingen de grootste gebleven, maar Morawiecki verloor hierna een vertrouwensstemming.[7] Een maand eerder had Tusks partij, hierop vooruitlopend, al met twee andere oppositiepartijen een coalitieakkoord gesloten.[8]
Privé
bewerkenDonald Tusk is sinds 1978 getrouwd met Małgorzata Sochacka.[9][10] Het echtpaar heeft een zoon (1982) en een dochter (1987). Vóór de benoeming van Donald Tusk tot premier woonde de familie te Sopot, niet ver van Gdańsk.
Tusks grote passie voor voetbal is voor sommigen aanleiding geweest voor grapjes in populaire Poolse satirische programma's.[bron?]
Prijzen en eerbetoon
bewerkenAl sinds de jaren 80 van de twintigste eeuw maakt hij zich sterk voor de toenadering tussen oost en west. Om die reden kreeg Tusk in 2010 de Karelsprijs toegekend.[11]
Eredoctoraten
bewerkenTusk is doctor honoris causa van de Universiteit van Pécs (2017), van de Technische Universiteit Dortmund (2018) en van de Ivan Franko Nationale Universiteit van Lviv (2019).
Zie ook
bewerken- ↑ Donald Tusk gekozen als nieuwe premier van Polen. NOS Nieuws (11 december 2023). Geraadpleegd op 12 december 2023.
- ↑ BBC News Italy's Mogherini and Poland's Tusk get top EU jobs
- ↑ Volkskrant - Tusk herbenoemd tot EU-president ondanks fel Pools verzet 9 maart 2017. Gearchiveerd op 22 oktober 2017.
- ↑ (de) Donald Tusk übernimmt Vorsitz der Europäischen Volkspartei. Der Standard (2019-20-11). Geraadpleegd op 12 december 2023.
- ↑ (pl) ONETWIADOMOŚCIKRAJ Donald Tusk wybrany na przewodniczącego PO. Onet.pl (24 oktober 2021). Geraadpleegd op 12 december 2023.
- ↑ (de) Früherer EU-Ratspräsident Tusk nennt deutsche Sanktionspolitik »Schande«. Der Spiegel (25 februari 2022). Geraadpleegd op 12 december 2023.
- ↑ Pools parlement wijst Tusk aan als toekomstige premier. Trouw (11 december 2023). Geraadpleegd op 12 december 2023.
- ↑ Poolse oppositie sluit coalitieakkoord en wil 'terug naar Europa'. NOS Nieuws (10 november 2023). Geraadpleegd op 12 december 2023.
- ↑ Wie is Donald Tusk?[dode link] NRC 30 oktober 2007
- ↑ (pl) Sensacyjne, ciche, tradycyjne - polityczne śluby ostatnich lat. Polityka (22 september 2012). Geraadpleegd op 12 december 2023.
- ↑ Prijswinnaars, karlspreis.de
| Voorganger: Jarosław Kaczyński |
Premier van Polen 2007-2014 |
Opvolger: Ewa Kopacz |
| Voorganger: Herman Van Rompuy |
Voorzitter van de Europese Raad 2014-2019 |
Opvolger: Charles Michel |
| Voorganger: Mateusz Morawiecki |
Premier van Polen 2023-heden |
