Equites

Voor de gelijknamige gladiatoren, zie Equites (gladiator).

Equites (d.i. het Latijnse woord voor “ruiters”, enkelvoud eques voor “ruiter”) is de naam voor de leden van de ridderstand in het Oude Rome.

Reconstructie van romeinse Equites (cavalerie)

Het Romeinse leger
..Romeins leger Het Romeinse leger Leger van het Romeinse Koninkrijk Leger van het Romeinse Keizerrijk Laat-Romeinse leger Leger van de Romeinse Republiek Legeronderdelen Legioen Cohort Manipel Centurie Contubernium Auxilia Equites Triarii Principes Hastati Velites Katafrakt Vexillatio Pretoriaanse garde Militaire termen SPQR Phalerae Aquila Signum legionum Donativum Acies triplex Decimatie Winterkamp Zomerkamp
..Legioenen Legio I Germanica Legio I Adiutrix Legio I Italica Legio I Macriana Liberatrix Legio I Minervia Legio I Parthica Legio II Augusta Legio II Adiutrix Legio II Italica Legio II Parthica Legio II Traiana Fortis Legio III Gallica Legio III Augusta Legio III Cyrenaica Legio III Italica Legio III Parthica Legio IIII Macedonica Legio IV Scythica Legio IV Flavia Felix Legio IV Parthica Legio V Alaudae Legio V Macedonica Legio VI Ferrata Legio VI Victrix Legio VII Claudia Legio VII Gemina Legio VIII Augusta Legio IX Hispana Legio X Gemina Legio X Fretensis Legio XI Claudia Legio XII Fulminata Legio XIII Gemina Legio XIIII Gemina Legio XV Primigenia Legio XV Apollinaris Legio XVI Gallica Legio XVI Flavia Firma Legio XVII Legio XVIII Legio XIX Legio XX Valeria Victrix Legio XXI Rapax Legio XXII Deiotariana Legio XXII Primigenia Legio XXX Ulpia Victrix
..Marine Classis Misenensis Classis Ravennatis Classis Syriaca Classis Alexandrina Classis Mauretania Classis Germanica Classis Britannica Classis Pannonica Classis Moesica Classis Pontica
..Rangen Tribunus Legatus Augusti pro praetore Legatus pro praetore Legatus legionis Praefectus Primus pilus Centurio Optio Decurio Aquilifer Tesserarius Cornicen Signifer Imaginifer Romeins legionair
..Wapens Handwapens Gladius (kort steekzwaard) Pugio (dolk) Spatha (langer zwaard) Semi-spatha (klein zwaard) Hasta (lans) Pilum (werpspeer) Slinger Zware wapens Stormram Belegeringstoren Katapult Ballista Scorpio Cheiroballistra Carroballista Onager Bescherming Subarmalis (leren vest) Lorica musculata (kuras) Lorica squamata (schubbenpantser) Lorica plumata (schubbenpantser) Lorica hamata (maliënkolder) Lorica segmentata (kuras van stroken metaal) Cassis (helm) Scutum (schild) Pluteus (schutscherm) Vinea (schutdak) Testudo (stormdak)

Deze bestond oorspronkelijk uit burgers van wie het financieel vermogen groot genoeg was om hun dienstplicht met eigen paard (inclusief verzorging en personeel) te kunnen vervullen. Als maatschappelijke groep vormden zij hiërarchisch de tweede stand, na de senatorenstand. Door de geleidelijke uitbreiding en de evolutie van de taak van het leger, trad hun militaire functie op de achtergrond, maar hun betekenis als stand van de burgerij nam evenredig toe. Het was namelijk aan senatoren verboden zich op actieve wijze in te laten met commerciële en financiële zaken, en daarom bleef deze door de expansie van Rome steeds winstgevender sector voorbehouden aan de equites. Geleidelijk aan vormden zij aldus een invloedrijke groep ondernemers en financiers, die onder meer de belastingpacht in handen hadden.

In zijn strijd tegen de senaat probeerde Gaius Gracchus de equites als politieke machtsgroep aan zijn zijde te krijgen, door een wet die bepaalde dat de rechtspraak over afpersingen in de provincies uitsluitend door ridders zou worden uitgeoefend, in plaats van door senatoren (lex iudiciaria). Dit hield in dat stadhouders eventueel zouden terechtstaan voor bankiers met grote financiële belangen in de ambtsgebieden der beklaagden, terwijl de praktijken der belastingpachters slechts door collega's berecht zouden kunnen worden.

Bijzonder typerend voor de politieke invloed van de equites was ook het terugroepen van Lucullus. In de keizertijd werden de voornaamste posten in de bestuursdienst door leden van de ridderstand bekleed. De belangrijkste posten die een Romeinse ridder kon bekleden waren prefect van Aegyptus, de provincie Egypte, en commandant van de praetoriaanse wacht.

Verder lezen

• (en) Eques in 'Livius' - artikelen over de oudheid
• (en) L. Adkins - R.A. Adkins, art. equites, in L. Adkins - R.A. Adkins, Handbook to Life in Ancient Rome, New York, 1994.
• (en) M. Bunson, art. equites, in M. Bunson, Encyclopedia of the Roman Empire, New York, 1994.
• (fr) R. Cagnat, art. equites, in C. Daremberg - E. Saglio (edd.), Le Dictionnaire des Antiquités Grecques et Romaines, II.1, Parijs, 1892, pp. 771-791.
• (en) W. Smith, art. equites, in W. Smith (ed.), A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, I, Boston, 1875, pp. 471‑475.