I zonder punt

De İ en de ı zijn letters uit het Turks alfabet, een afgeleide van het Latijns alfabet. Het zijn varianten op de letter I, één met punt (zowel in kapitaal als onderkast), en één zonder.

Ongepunte en gepunte I, in kapitaal en onderkast.

I ı wordt gebruikt om de ongeronde gesloten achterklinker (/ɯ/, zoals de "e" in "me") mee aan te duiden.

İ i staat voor de ook in het Nederlandse gebruikte ongeronde gesloten voorklinker (/i/. zoals de "ie" in "niet").

Voorbeelden

• İstanbul, /isˈtambul/ wordt in het Turks met een punt op de hoofdletter İ geschreven.
• Diyarbakır /dijaɾˈbakɯɾ/ (De eerste en laatste klinkers worden verschillend gespeld en uitgesproken)

Gevolgen voor ligaturen

Fi-ligatuur

In vele lettertypen valt in de ligaturen voor "fi" en "ffi" de tittel op de i weg doordat het puntgelijkende uiteinde van de onderkast f met de punt van de i samensmelt, deze ligatuur kan dan ook niet voor Turkse teksten gebruikt worden.

Gebruik in de informatica

In Unicode heeft de onderkast puntloze i (ı) de code U+0131. De kapitale I met punt (İ) heeft de code U+0130. ISO-8859-9 kent ze de posities 0xDD en 0xFD toe. De Nederlandse Wikipediasoftware vertaalt ze automatisch naar respectievelijk i en I. Er was nogal wat software die problemen had met het gebruik van de puntloze letters; Windows heeft vanaf Vista ondersteuning hiervoor. Qua sortering komt in het Turkse alfabet de puntloze ı vóór de gepunte (i).

De puntloze ı in andere talen

Het Azerbeidzjaans is in 1991 overgegaan op een variant van het Latijns alfabet, en gebruikt eveneens de ı voor eenzelfde klank. Ook enkele andere Turkse talen maken gebruik van dezelfde letter, zoals het de latijnse versies van het Tataars, het Krim-Tataars en het Kazachs.

Externe link

• (en) dodelijke consequenties van verkeerd I gebruik^{[dode link]}

Latijns schrift