Nederland op het wereldkampioenschap voetbal 1994

NED
Thuistenue	Uittenue

Nederland was een van de deelnemende landen op het wereldkampioenschap voetbal 1994 in de Verenigde Staten. Het was de zesde keer dat Oranje aan het WK deelnam. Nederland werd in de kwartfinale uitgeschakeld door de latere wereldkampioen Brazilië.

Kwalificatie

Reeds voor het EK 1992 ging de KNVB op zoek naar de opvolger van bondscoach Rinus Michels. Johan Cruijff, die in 1990 de favoriet van de spelersgroep bleek te zijn, werd in januari 1992 benaderd door de KNVB. Hoewel de toenmalige trainer van FC Barcelona aanvankelijk bereid leek om Michels op te volgen, kwamen Cruijff en de KNVB niet tot een officieel akkoord.^[1] Uiteindelijk werd Dick Advocaat, de assistent van Michels, gepromoveerd tot bondscoach.

Nederland kwam voor de kwalificatiecampagne voor het WK 1994 terecht in groep 2, samen met Noorwegen, Engeland, Polen, Turkije en San Marino. Nederland kwalificeerde zich rechtstreeks door tweede te eindigen in de poule.

Kwalificatieduels


23 september 1992	Noorwegen	2 – 1	Nederland
14 oktober 1992	Nederland	2 – 2	Polen
16 december 1992	Turkije	1 – 3	Nederland
24 februari 1993	Nederland	3 – 1	Turkije
28 maart 1993	Nederland	6 – 0	San Marino
28 april 1993	Engeland	2 – 2	Nederland
9 juni 1993	Nederland	0 – 0	Noorwegen
22 september 1993	San Marino	0 – 7	Nederland
13 oktober 1993	Nederland	2 – 0	Engeland
17 november 1993	Polen	1 – 3	Nederland

Eindstand

Nr	Land	Wed	W	G	V	DV	DT	Ptn
1	Noorwegen	10	7	2	1	25	5	16
2	Nederland	10	6	3	1	29	9	15
3	Engeland	10	5	3	2	26	9	14
4	Polen	10	3	2	5	10	15	8
5	Turkije	10	3	1	6	11	19	7
6	San Marino	10	0	1	9	2	46	1

Gebruikte spelers

Bondscoach Dick Advocaat gebruikte in de tien kwalificatieduels voor het Wereldkampioenschap 23 verschillende spelers.

Naam	Wedstrijden	Minuten	Gem. per wedstrijd	Doelpunten	Gem. per wedstrijd
Jan Wouters	10	877	88	0	-	0	2
Frank de Boer	9	695	77	0	-	2	0
Ronald Koeman	8	720	90	2	0.25	0	0
Dennis Bergkamp	8	720	90	5	0.63	0	0
Ed de Goeij	8	720	90	0	-	0	0
Frank Rijkaard	7	620	89	0	-	0	1
Marc Overmars	7	615	88	1	0.14	0	1
Aron Winter	7	391	56	0	-	3	1
Rob Witschge	6	540	90	2	0.33	0	0
Peter van Vossen	6	312	52	6	0.83	3	1
Wim Jonk	5	430	86	2	0.40	0	1
Ronald de Boer	4	269	67	3	0.75	2	1
Sonny Silooy	3	270	90	0	-	0	0
Bryan Roy	3	270	90	0	-	0	0
Ruud Gullit	3	249	83	1	0.33	0	1
John de Wolf	3	225	75	2	0.67	1	0
John Bosman	3	180	60	3	1.00	0	2
Ulrich van Gobbel	3	172	57	0	-	1	1
Marco van Basten	2	180	90	0	-	0	0
Stanley Menzo	2	180	90	0	-	0	0
Danny Blind	2	180	90	0	-	0	0
Erwin Koeman	2	180	90	0	-	0	0
Regi Blinker	2	159	80	0	-	0	1
Wim Kieft	2	51	26	0	-	1	1
Arthur Numan	2	49	25	0	-	1	1
Berry van Aerle	1	90	90	0	-	0	0
Eric Viscaal	1	90	90	0	-	0	0
Johan de Kock	1	90	90	0	-	0	0
John van den Brom	1	90	90	1	1.00	0	0
Erik Meijer	1	90	90	0	-	0	0
John van 't Schip	1	80	80	0	-	0	1
Gerald Vanenburg	1	51	51	0	-	1	0
René Eijkelkamp	1	45	45	0	-	0	1
Henk Fraser	1	10	10	0	-	1	0
Gaston Taument	1	10	10	0	-	1	0

Het wereldkampioenschap

Groepsfase

In de aanloop naar het WK zorgde boegbeeld Ruud Gullit voor opschudding door afscheid te nemen als international. De 31-jarige speler van Sampdoria hekelde onder meer de aanvallende "zelfmoordtactiek" van bondscoach Advocaat en zijn rol als rechtsbuiten.^[2]^[3] Later gaf Gullit toe dat hij spijt had van zijn afscheid voor het WK 1994.^[4]

Nederland werd ondergebracht in groep F, samen met België, Marokko en Saoedi-Arabië. Advocaat startte het toernooi met een zeer aanvallende 3-3-4-formatie, waarbij schaduwspits Dennis Bergkamp in steun speelde van diepe spits Ronald de Boer en Marc Overmars en Bryan Roy de buitenspelers waren. Oranje won in zijn eerste duel met 2-1 van Saoedi-Arabië.

Voor de tweede wedstrijd, tegen België, kwam Stan Valckx in de plaats van rechtsachter Ulrich van Gobbel en Gaston Taument in de plaats van rechtsbuiten Marc Overmars. Maar desondanks werd het ook nu een moeilijke wedstrijd voor het elftal van Advocaat. Tijdens de rust schakelde de bondscoach over op een 3-4-3-formatie. Ronald de Boer bleef in de kleedkamer, waardoor Bergkamp de enige spits van Oranje werd en het middenveld versterkt werd door Rob Witschge.^[5] Hoewel Bergkamp door de tactische omschakeling beter tot zijn recht kwam, was het België dat scoorde. Philippe Albert maakte na 65 minuten het enige doelpunt van de wedstrijd.

In de derde groepswedstrijd moest Oranje het opnemen tegen Marokko. Advocaat koos net als in de tweede helft tegen België voor een 3-4-3-systeem. Rechts op het middenveld maakte Frank Rijkaard plaats voor Aron Winter.^[6] In de aanval keerde Overmars terug en werd linksbuiten Bryan Roy vervangen door Peter van Vossen. Witschge behield zijn positie als linkermiddenvelder. Nederland won het duel met 2-1 en werd dankzij de verrassende nederlaag van België tegen Saoedi-Arabië onverhoopt groepswinnaar.

Land	Wed	Win	Ver	DV	DT	+/−	Pnt
Nederland	3	2	1	4	3	1	6
Saoedi-Arabië	3	2	1	4	3	1	6
België¹	3	2	1	2	1	1	6
Marokko	3	0	3	2	5	-3	0

Achtste finale

In de achtste finale trof Nederland het Ierland van de Engelse bondscoach Jack Charlton. Beide landen stonden ook op het vorige WK tegenover elkaar.

In de aanloop naar het duel tegen Ierland experimenteerde Advocaat tijdens een trainingssessie met een 4-4-2-formatie, maar toen dat experiment mislukte - het A-team verloor met 0-3 van een B-team dat bestond uit onder meer fysiotherapeut Rob Ouderland en reservedoelman Edwin van der Sar als libero - koos Advocaat voor een 4-3-3-formatie.^[7] De bondscoach greep terug naar vier verdedigers omdat aanvoerder Ronald Koeman en linksachter Frank de Boer zich niet in hun sas voelden in een driekoppige defensie.^[6]^[8] Door het veranderen van de tactiek belandde Winter op de positie van rechtsachter en keerde Rijkaard terug in het elftal in de plaats van de geschorste Wouters. Oranje won het duel tegen de Ieren met 2-0 dankzij doelpunten van Bergkamp en Wim Jonk.

Kwartfinale

Advocaat voerde ook voor de kwartfinale tegen Brazilië een tactische wissel door. Linksachter Frank de Boer maakte verrassend plaats voor Jan Wouters, die de opdracht kreeg om mandekking te spelen op de Braziliaanse aanvaller Bebeto.^[9] Stan Valckx moest dan weer zijn vroegere PSV-ploegmaat Romário uit de wedstrijd houden.

De kwartfinale kende een zinderend slot; in minder dan een half uur tijd vielen er vijf doelpunten. Na de rust opende Romário de score voor Brazilië. Tien minuten later bezorgde Bebeto de Seleção een 0-2 voorsprong, maar Bergkamp scoorde vrijwel meteen de 2-1. Opnieuw tien minuten later verlengde Winter een hoekschop in doel: 2-2. Maar Brazilië trok alsnog aan het langste eind via een late treffer van linksachter Branco. De verdediger joeg een vrije schop van op zo'n 25 m rechtstreeks in doel. In de slotminuten werd Romário in het strafschopgebied tegen de grond gewerkt, maar de Braziliaanse spits kreeg geen penalty.

Selectie en technische staf

Selectie

Nr.	Naam	Geboortedatum	GW					Club	Positie(s)
1	Ed de Goeij	20-12-1966	5	0	0	0	0	Feyenoord	GK
2	Frank de Boer	15-05-1970	4	0	1	0	0	Ajax	LB, CB
3	Frank Rijkaard	30-09-1962	4	0	1	0	1	Ajax	CB, CM, RM
4	Ronald Koeman	21-03-1963	5	0	1	0	0	FC Barcelona	CB
5	Rob Witschge	21-08-1966	4	0	1	1	1	Feyenoord	LM, LW
6	Jan Wouters	17-07-1960	4	0	3	0	0	PSV	DM
7	Marc Overmars	29-03-1973	5	0	0	1	2	Ajax	LW, RW
8	Wim Jonk	12-10-1966	5	2	1	0	0	Internazionale	CM, DM
9	Ronald de Boer	15-05-1970	3	0	0	1	1	Ajax	CF, RM, AM
10	Dennis Bergkamp	10-05-1969	5	3	1	0	0	Internazionale	AM, CF
11	Bryan Roy	12-02-1970	5	1	0	3	1	Foggia	LW
12	John Bosman	01-02-1965	0	0	0	0	0	Anderlecht	CF
13	Edwin van der Sar	29-10-1970	0	0	0	0	0	Ajax	GK
14	Ulrich van Gobbel	16-01-1971	1	0	1	0	0	Feyenoord	RB
15	Danny Blind	01-08-1961	0	0	0	0	0	Ajax	CB, RB
16	Arthur Numan	14-12-1969	1	0	0	1	0	PSV	LM, LB
17	Gaston Taument	01-10-1970	3	1	0	2	1	Feyenoord	RW
18	Stan Valckx	20-10-1963	4	0	1	0	0	Sporting Lissabon	CB
19	Peter van Vossen	21-04-1968	4	0	0	1	3	Ajax	LW, CF
20	Aron Winter	01-03-1967	3	1	1	0	0	Lazio Roma	CM, RM, RB
21	John de Wolf	10-12-1962	0	0	0	0	0	Feyenoord	CB
22	Theo Snelders	07-12-1963	0	0	0	0	0	Aberdeen	GK

Technische staf

Naam	Functie
Technische staf
Dick Advocaat	Bondscoach
Rinus Israël	Assistent
Bert van Lingen	Assistent
Pim Doesburg	Keeperstrainer
Medische staf
Frits Kessel	Teamarts
Rob Ouderland	Fysiotherapeut

Wedstrijden

Groepsfase


20 juni 1994 19:30 EST	Nederland	2 – 1	Saoedi-Arabië	RFK Stadium, Washington Toeschouwers: 50.535 Scheidsrechter: Manuel Díaz Vega (Spanje)
	Jonk 50' Taument 86'	Verslag	18' Amin

Nederland

Saoedi-Arabië


Nederland:
GK	1	Ed de Goeij
RB	14	Ulrich van Gobbel	36'
CB	4	Ronald Koeman
LB	2	Frank de Boer	75'
RM	3	Frank Rijkaard
CM	8	Wim Jonk
LM	6	Jan Wouters
RW	7	Marc Overmars	58'
CF	9	Ronald de Boer
AM	10	Dennis Bergkamp
LW	11	Bryan Roy	81'
Wisselspelers:
MF	17	Gaston Taument	58'
FW	19	Peter van Vossen	81'
Coach:
Dick Advocaat


Saoedi-Arabië:
GK	1	Mohamed Al-Deayea
RB	2	Abdullah Al-Dosari	28'
CB	3	Mohammed Al-Khilaiwi
CB	5	Ahmad Jamil Madani
LB	13	Mohamed Al-Jawad	31'
DM	6	Fuad Amin	61'
CM	16	Talal Jebreen
CM	14	Khalid Al-Muwallid
AM	8	Fahad Al-Bishi
CF	10	Saeed Al-Owairan	69'
CF	9	Majed Abdullah
Invallers:
MF	19	Hamzah Saleh	69'
Coach:
Jorge Solari


25 juni 1994 12:30 EST	België	1 – 0	Nederland	Citrus Bowl, Orlando Toeschouwers: 62.387 Scheidsrechter: Renato Marsiglia (Brazilië)
	Albert 65'	Verslag

België

Nederland


België:
GK	1	Michel Preud'homme
RWB	15	Marc Emmers	78'
CB	13	Georges Grün
CB	14	Michel De Wolf
CB	4	Philippe Albert
LWB	3	Vital Borkelmans	20' 61'
CM	6	Lorenzo Staelens
CM	7	Franky Van der Elst
CM	10	Enzo Scifo
CF	9	Marc Degryse
CF	17	Josip Weber	85'
Invallers:
DF	5	Rudi Smidts	61'
DF	2	Dirk Medved	78'
Coach:
Paul Van Himst


Nederland:
GK	1	Ed de Goey
RB	18	Stan Valckx
CB	3	Frank Rijkaard	81'
CB	4	Ronald Koeman
LB	2	Frank de Boer
CM	6	Jan Wouters	19'
CM	8	Wim Jonk	39'
AM	10	Dennis Bergkamp	88'
RW	17	Gaston Taument	64'
CF	9	Ronald de Boer	46'
LW	11	Bryan Roy
Invallers:
MF	5	Rob Witschge	46' 49'
FW	7	Marc Overmars	64'
Coach:
Dick Advocaat


29 juni 1994 12:30 EST	Marokko	1 – 2	Nederland	Citrus Bowl, Orlando Toeschouwers: 60.578 Scheidsrechter: Alberto Tejada Noriega (Peru)
	Nader 47'	Verslag	43' Bergkamp 77' Roy

Marokko

Nederland


Marokko:
GK	22	Zakaria Alaoui
RB	21	Mohammed Samadi	41'
CB	5	Smahi Triki
CB	18	Rachid Neqrouz
LB	3	Abdelkrim El Hadrioui
RM	8	Rachid Azzouzi	61'
DM	4	Tahar El Khalej	14'
LM	15	El Arbi Hababi	28'
RW	19	Abdelmajid Bouyboud	25' 46'
CF	16	Hassan Nader	12'
LW	13	Ahmed Bahja
Wisselspelers:
MF	7	Mustapha Hadji	46'
MF	11	Rachid Daoudi	61'
Coach:
Abdellah Blinda


Nederland:
GK	1	Ed de Goey
RB	18	Stan Valckx	79'
CB	4	Ronald Koeman
LB	2	Frank de Boer
RM	20	Aron Winter
CM	8	Wim Jonk
CM	6	Jan Wouters	75'
LM	5	Rob Witschge
RW	7	Marc Overmars	56'
CF	10	Dennis Bergkamp
LW	19	Peter van Vossen	67'
Invallers:
MF	11	Bryan Roy	67'
MF	17	Gaston Taument	56'
Coach:
Dick Advocaat

Achtste finale


4 juli 1994 12:05 EST	Nederland	2 – 0	Ierland	Citrus Bowl, Orlando Toeschouwers: 61.355 Scheidsrechter: Peter Mikkelsen (Denemarken)
	Bergkamp 11' Jonk 41'	Verslag

Nederland

Ierland


Nederland:
GK	1	Ed de Goeij
RB	20	Aron Winter
CB	18	Stan Valckx
CB	4	Ronald Koeman	72'
LB	2	Frank de Boer
RM	3	Frank Rijkaard
CM	8	Wim Jonk
LM	5	Rob Witschge	79'
RW	7	Marc Overmars
CF	10	Dennis Bergkamp
LW	19	Peter van Vossen	70'
Wisselspelers:
MF	11	Bryan Roy	70'
MF	16	Arthur Numan	79'
Coach:
Dick Advocaat


Ierland:
GK	1	Packie Bonner
RB	12	Gary Kelly
CB	5	Paul McGrath
CB	14	Phil Babb
LB	3	Terry Phelan
RW	8	Ray Houghton
CM	6	Roy Keane
CM	7	Andy Townsend
CM	10	John Sheridan
LW	11	Steve Staunton	63'
CF	15	Tommy Coyne	74'
Wisselspelers:
MF	21	Jason McAteer	63'
FW	16	Tony Cascarino	74'
Coach:
Jack Charlton

Kwartfinale


9 juli 1994 14:35 EST	Nederland	2 – 3	Brazilië	Cotton Bowl, Dallas Toeschouwers: 63.500 Scheidsrechter: Rodrigo Badilla (Costa Rica)
	Bergkamp 64' Winter 76'	Verslag	53' Romário 63' Bebeto 81' Branco

Nederland

Brazilië


Nederland:
GK	1	Ed de Goeij
RB	20	Aron Winter	40'
CB	18	Stan Valckx
CB	4	Ronald Koeman
LB	6	Jan Wouters	89'
RM	3	Frank Rijkaard	65'
CM	8	Wim Jonk
LM	5	Rob Witschge
RW	7	Marc Overmars
CF	10	Dennis Bergkamp
LW	19	Peter van Vossen	54'
Wisselspelers:
MF	11	Bryan Roy	54'
FW	9	Ronald de Boer	65'
Coach:
Dick Advocaat


Brazilië:
GK	1	Cláudio Taffarel
RB	2	Jorginho
CB	13	Aldair
CB	15	Márcio Santos
LB	6	Branco	90'
RM	17	Mazinho	81'
DM	5	Mauro Silva
DM	8	Dunga	74'
LM	9	Zinho
CF	11	Romário
CF	7	Bebeto
Wisselspelers:
MF	10	Raí	81'
DF	14	Cafú	90'
Coach:
Carlos Alberto Parreira