Oosterend (Waadhoeke)
Oosterend (Fries: De Oasterein) is een plaats, (voormalige) buurtschap in de gemeente Waadhoeke, in de Nederlandse provincie Friesland. Het is gelegen ten noordnoordoosten van Welsrijp. De bewoning van de nederzetting ligt aan de Oasterein en de twee zijwegen met de naam Iestwei, direct na de bebouwde kom van het dorp Welsrijp. Een deel van de bewoning is alleen te bereiken via een onverharde landweg net buiten de kom. Door en langs Oosterend stroomt de Baijumeropvaart.
(Voormalige) Buurtschap in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| Gemeente | Waadhoeke | ||
| Coördinaten | 53° 10′ NB, 5° 37′ OL | ||
| Woonplaats (BAG) | Welsrijp | ||
| |||
De nederzetting is vernoemd naar het feit dat het oorspronkelijk (noord)oostelijk van de terp van Welsrijp is ontstaan, net als de buurtschap Westerend dat aan de westelijke kant van de terp is ontstaan. Zowel Westerend als Oosterend werden opgenomen in het dorpswapen van Welsrijp, de zilveren randen verwijzen naar de twee omdat het uit uitburen zijn van Welsrijp.
Geschiedenis
bewerkenMogelijk heeft er in het verleden een state gestaan in het gebied van Oosterend, in de Namen van Staten en Saten in Friesland, in de Fryske plaknammen, deel XIII uit 1962 wordt er gesproken van de state Haynga te Oosterend, die waarschijnlijk dezelfde was als Haengia die te Welsrijp te boek staat.[1]
De buurtschap is gelegen in een kleiterpenlandschap, Welsrijp en Westerend vormen halfopen landschap waarvan hun kern op een kwelderwal is gelegen. Als nederzetting werd Oosterend in 1851 als Oosterend aangeduid. In de twintigste eeuw werd het meestal op kaarten het aangehaald als een huisnaam. Op de kasterkaart werd het tot de jaren 30 van twintigste eeuw aangegeven als plaatsnaam.[2][3] Als huisnaam betreft het de verst gelegen boerderij aan de Iestwei.
Oosterend wordt lokaal in de 21e eeuw nog wel eens geduid als een eigen plaats.[4] In 2007 nam Karel F. Gildemacher de plaats op in zijn werk Friese Plaatsnamen: Alle steden, dorpen en gehuchten. Hij gaf hierbij aan dat de plaatsnaam toen recentelijk de hedendaags gangbare uitspraak heeft gekregen in het Fries; De Oasterein in plaats van klassieke Friese duiding Easterein. In 2016 werd het echter niet in de Nieuwe Encyclopedie van Fryslân geduid als een van de buurtschappen van Welsrijp.
Oosterend kent sinds 1971 een rijksmonument, gelegen aan de Oasterein 4. Het betreft een kop-hals-rompboerderij die als groot wordt omschreven in het register. De boerderij heeft een onderkelderde voorhuis, waaraan achteraan de topgevel de ankers 1676 draagt. De boerderij heeft verder een kleine lichtopening in de gesloten en het heeft op de begane grond vier negenruitsvensters. Aan de Oasterein 8 staat kop-hals-rompboerderij uit circa 1865 met een dwars voorhuis, die onderkelderd is.
- Planmer Buitengebied Littenseradiel, Hoofstuk 5.3.2. Huidige situatie en autonome ontwikkeling, 17 oktober 2013 Geraadpleegd op 18 november 2024.
- 'Friese Plaatsnamen: Alle steden, dorpen en gehuchten' (2007), Karel F. Gildemacher via etymologiebank.nl, pagina Oosterend Geraadpleegd op 17 november 2024.
- 'Nieuwe encyclopedie van Fryslân' 2016, Tresoar (kopje Wjelsryp — Welsrijp) Geraadpleegd op 17 november 2024.
- 'DORPSWAPEN EN -VLAG VAN WJELSRYP / WELSRIJP', Dorpswebite Wjelsryp via oudewebsite.wjelsryp.com Geraadpleegd op 17 november 2024.
- 'Oasterein 4, 8842 LM te Wjelsryp', Rijksmonumentenregister via monumentenregister.cultureelerfgoed.nl Geraadpleegd op 18 november 2024.
- ↑ 'Namen van Staten en Saten in Friesland', Internetuitgave: M.H.H. Engels, september 2019/maart 2022 via mpaginae.nl Geraadpleegd op 17 november 2024.
- ↑ De kadasterkaart uit 1931 die plaatsnaam Oosterend nog aangeeft via topotijdreis.nl Geraadpleegd op 17 november 2024.
- ↑ De kadasterkaart in 1932 die nog wel boerderijnaam Oosterend aangeeft via topotijdreis.nl Geraadpleegd op 17 november 2024.
- ↑ Uitslag verloting 2016 Stichting Gezamenlijke Verenigingen Wjelsryp 2 december 2016, dorpswebsite Wjelsryp via oudewebsite.wjelsryp.com Geraadpleegd op 17 november 2024.
