Santi XII Apostoli
De Santi XII Apostoli (Italiaans: Basilica dei Santi XII Apostoli) is een basiliek in Rome, aanvankelijk gewijd aan apostelen Jakobus (zoon van Alfeüs) en Filippus (van wie de relieken in deze kerk worden bewaard) en tegenwoordig aan alle twaalf apostelen, aan het Piazza Santi Apostoli in de rione Trevi.
De kerk werd gesticht door de Zwarte Franciscanen en is ook tegenwoordig nog onder het beheer van deze orde, waarvan het Romeinse hoofdkwartier zich naast de basiliek bevindt. De meest oorspronkelijke kerk op deze plaats werd gebouwd door paus Pelagius I als dank voor de verdrijving van de Goten uit Rome. De kerk werd in 1384 door een aardbeving verwoest. In 1417 werd de kerk op last van paus Martinus V, die het naastgelegen Palazzo Colonna bezat, herbouwd. De Florentijner architect Baccio Pontelli tekende voor de bouw. De kerk werd voorzien van fresco's van Melozzo da Forlì, die bij een latere restauratie werden verwijderd om te worden overgebracht naar de Vaticaanse Musea.
In de kerk verbleef enige tijd de tombe van Michelangelo alvorens deze werd overgebracht naar de Santa Croce in Florence. In de basiliek is ook het hart begraven van Maria Clementina Sobieska, de echtgenote van Jacobus Frans Eduard Stuart, de Old Pretender.
Aan het begin van de achttiende eeuw vond op last van paus Clemens XI een grondige renovatie van de kerk plaats, die het interieur van de kerk een barok aanzien gaf. De renovatie volgde het ontwerp van Carlo Fontana. Het plafond kreeg een schildering, getiteld, De Triomf van de Franciscaner Orde, vervaardigd door Il Baciccia. De huidige façade van de kerk dateert uit de vroege negentiende eeuw.
Titelkerk
bewerkenDe kerk is al sinds de zesde eeuw een titelkerk. Houders van de Titel Santi XII Apostoli waren onder andere: Hendrik Benedictus Stuart, Giovanni Vincenzo Antonio Ganganelli, de latere paus Clemens XIV die ook in deze kerk begraven ligt, Pietro La Fontaine, Giorgio Corner, Erba-Odescalchi, Agostino Casaroli en Giovanni Battista Re. De huidige kardinaal-priester van de XII Apostoli is Angelo Scola.