Wereldbeeld

Wereldbeeld, wereldbeschouwing of maatschappijbeeld is het algemene idee dat de mensen hebben over de wereld. Het betreft het geheel aan op- en misvattingen omtrent het eigen bestaan van de mens en van de wereld, al dan niet gekaderd binnen religieuze of magische overtuigingen. In de omgangstaal wordt er ook opvattingen over hoe de wereld zou moeten zijn mee bedoeld.

Overzicht

Het begrip wereldbeeld stamt van het Duitse Weltbild, en is in het Nederlands verwant aan de termen levensbeschouwing en wereldbeschouwing (het Duitse Weltanschauung). Het wereldbeeld kan betrekking hebben op onze opvattingen over de aard van de werkelijkheid, en op onze opvattingen over de hele orde van het universum.

Het wereldbeeld van een mens is de voorstelling die een individu gedurende het leven heeft opgebouwd van de werkelijkheid, de samenhang, ofwel het wezenlijke van de wereld. Dit wereldbeeld is beïnvloed door onder meer de zintuiglijke ervaringen, de opvoeding en opleiding, de sociale, professionele en religieuze contacten, de belezenheid, de intelligentie en het voorstellingsvermogen.

Hoewel het wereldbeeld is beïnvloed door ervaringen, is het daar niet op gebaseerd. Het wereldbeeld gaat juist vooraf aan de waarneming. Het is het wereldbeeld dat enige sturing geeft aan de waarneming door deze van een duiding te voorzien. Daarom is het wereldbeeld zo sterk verwant aan religie, levensbeschouwing en moraal.

In instituties als de politiek, de religie en de wetenschap, met name in de filosofie, wordt het begrip wereldbeeld in allerlei aanverwante betekenissen gebruikt.

Enkele voorbeelden

Enige voorbeelden van type wereldbeelden waar in de vakliteratuur over wordt gesproken zijn:

• het platonische wereldbeeld
• een theologisch wereldbeeld
  • het Bijbels wereldbeeld
• het heroïsche mens- en wereldbeeld
• een persoonlijk of subjectieve wereldbeeld
• het mens- en wereldbeeld
• een statisch, dynamisch, veranderend of kantelend wereldbeeld
• een biologisch geografisch, linguïstisch, sterrenkundig wetenschappelijk wereldbeeld
• een cartesiaans, newtoniaans wereldbeeld

Zie ook

• De mechanisering van het wereldbeeld
• Geschiedenis van de geschiedschrijving
• Heliocentrische theorie
• Metafysica
• Paradigma (wetenschapsfilosofie)
• Sapir-Whorfhypothese (hypothese van linguïstische relativiteit)
• Wereldbeeld in de homerische epiek
• Wesensschau

Externe link

• De onderzoeksgroep WORLDVIEWS: Research Community Integrating World Views biedt een aantal researchpapers, deels in het Engels.

Bronnen, noten en/of referenties

Gemoedstoestanden