Naar inhoud springen

Gebruiker:RoBes81/Kladblok: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox muziekfestival
{{Zie dp}}
| naam = Best Kept Secret 2022
{{Infobox muziekgenre
| naam = Rock 'n Roll
| afbeelding = BKS2014 01 - entrance.jpg
| onderschrift = Entree vanaf het campingterrein (2014)
| afbeelding = Elvis_Presley_promoting_Jailhouse_Rock.jpg
| datum = 10,11 en 12 juni
| onderschrift = Promotiefoto van [[Elvis Presley]] voor de film [[Jailhouse Rock (film)|Jailhouse Rock]] (1957)
| locatie = [[Hilvarenbeek (plaats)|Hilvarenbeek]], [[Nederland]]
| stilistische_oorsprong = [[Rhythm-and-blues]] <br />[[Swing (jazzmuziek)|Swing]] <br />[[Countrymuziek|Country]] <br />[[Bop|Beebop]]
| culturele_oorsprong = {{US}}
| duur = 3 dagen
| genre = Indie, rock, folk, hiphop, elektronica
| instrumenten = [[Zang]] <br />[[Basgitaar]] <br />[[Elektrische gitaar]] <br />[[Drumstel|Drum]]s <br />[[saxofoon]]
| namenpodia = One, Two, The Secret, The Floor, The Casbah, Coney Island
| populariteit = sinds 1950
| organisator = Friendly Fire
| varianten = [[Rockabilly]]
| bijzonderheden =
| subgenres = [[Jive]] <br />[[Twist (dans)|Twist]] <br />[[boogiewoogie (dans)|Boogiewoogie]]
| oprichter =
| fusiongenres = [[Surf]] <br />[[Ska (muziek)|ska]]
| portaal2 = Rock
| eersteeditie = 2013
| laatsteeditie = 2024
| aantaledities = 9
| website =
}}
}}
'''Best Kept Secret 2022''' is de achtste editie van het driedaags [[muziekfestival]] [[Best Kept Secret (muziekfestival) dat sinds 2013 jaarlijks in het [[Noord-Brabant]]se [[Hilvarenbeek (plaats)|Hilvarenbeek]] op het terrein van de [[Speelland Beekse Bergen|Beekse Bergen]] wordt gehouden.


== Geschiedenis ==
'''Rock-'n'-roll''' (ook wel '''rock & roll''', of voluit '''rock and roll''', de twee erren soms met hoofdletter) is een [[Lijst van muziekstijlen|muziek]]genre dat eind jaren [[1940-1949|1940]] tot begin jaren [[1960-1969|1960]] in de [[Verenigde Staten]] populair was. Het genre ontwikkelde zich uit de [[rhythm-and-blues]] en [[rockabilly]] en bereikte een massale populariteit in het midden van de jaren [[1950-1959|1950]]. Tegen het midden van de jaren 1960 had rock-'n-roll zich doorontwikkeld tot de meer omvattende stijl die bekend staat als [[rock]]muziek. De term rock & roll wordt nog steeds gebruikt als equivalent van rockmuziek, maar om verwarring te voorkomen gebruiken we in dit artikel de eerste definitie.<ref group="noot">[[The Rolling Stones]] staan bekend als 's werelds grootste rock & roll-band, maar wat zij spelen is rhythm-and-blues en rock.</ref> Belangrijke artiesten waren in de beginperiode [[Little Richard]], [[Chuck Berry]] en [[Fats Domino]], in de hoogtijdagen van de rock-'n'-roll [[Elvis Presley]], [[Jerry Lee Lewis]] en [[Bill Haley]], aan het eind [[Buddy Holly]].
Het festival wordt georganiseerd door boekingskantoor Friendly Fire en richt zich uitsluitend op muziek. In juni 2013 vond de eerste driedaagse editie plaats, dat met 15.000 bezoekers per dag was uitverkocht.<ref>[http://www.ad.nl/ad/nl/5602/Muziek/article/detail/3462314/2013/06/20/Uitverkocht-Best-Kept-Secret-kijkt-uit-naar-eerste-editie.dhtml AD.nl - Uitverkocht Best Kept Secret kijkt uit naar eerste editie] (23 december 2013)</ref> De programmering bestaat uit enkele grote namen en veel nieuwere acts, voornamelijk op het gebied van [[Indie (muziek)|indie]], [[folk]], [[hiphop]] en [[elektronische muziek]]. Het evenemententerrein waar Best Kept Secret plaatsvindt ligt aan het Victoriameer<ref>[https://web.archive.org/web/20110213021507/http://www.vvvhilvarenbeek.nl/toerisme/actief/sauna-en-zwemmen/overzicht.html VVV Hilvarenbeek]</ref> en bezoekers van het festival kunnen overnachten op de camping of in het naastgelegen bungalowpark van Beekse Bergen.<ref>[https://web.archive.org/web/20150402164020/http://www.libemavakantieparken.nl/bestkeptsecret-vakantiehuizen Libema vakantieparken]</ref>


Het festival was genomineerd voor twee [[European Festival Awards]]<ref>[http://www.omroepbrabant.nl/?news/200448862/Tweede+editie+Best+Kept+Secret+Festival+officieel+bevestigd.aspx Omroep Brabant - Tweede editie Best Kept Secret Festival officieel bevestigd] (23 december 2013)</ref> en werd door de Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals uitgeroepen tot beste festival van 2013.
Rock-'n'-roll is ook een dansstijl met acrobatische elementen, die voortkomt uit de [[Lindyhop]], een [[Swing (dans)|swingdans]] uit de jaren [[1930-1939|1930]] en [[1940-1949|1940]].{{Zie ook|Zie ook [[Acrobatische rock-'n-roll]]}}


== Kenmerken ==
==Headliners==
Vrijdag : '''[[alt-J]]''' en ''''Jamie en [[The xx]]
Als muziekstijl is rock-'n'-roll ontstaan uit de [[rhythm-and-blues]], gebruik makend van het 12-maten akkoordenschema van de blues, maar met een strakker ritme. De zang is schreeuwerig, maar met teksten die jongeren aanspreken, de gitaren zijn elektrisch versterkt, vaak gebruik makend van vervorming ([[distortion]]). In de beginjaren werd in plaats van gitaren meer gebruik gemaakt van (scheurende) saxofoons en piano. De ritmesectie van bas en drums legt accenten op de tweede en vierde tel in een 4/4-maat (de backbeat, offbeat of afterbeat).<ref group="noot">In westerse muziek werd het accent op de 1e tel gelegd (downbeat), in jazz en r&b liggen de accenten op 2 en 4, op een drumstel slaat men dan de 1 op de hihat, de 2 op de snare-drum.</ref> Rock-'n'-roll combineert in de beginjaren naast [[rhythm-and-blues|r&b]] invloeden uit [[ragtime]], [[boogiewoogie (piano)|boogiewoogie]], jumpblues, [[gospel]] en [[swing (jazzmuziek)|swing]], later ook uit [[doowop]], [[Countrymuziek|country]], [[rockabilly]] en [[folk]].
Zaterdag : '''[[The Strokes]]'''
Zondag : '''[[Nick Cave and the Bad Seeds|Nick Cave & The Bad Seeds]]'''
== verige artiesten ==
[[Fontaines D.C.]], [[Jessie Ware]], [[Savages (band)|Savages]], [[King Gizzard & The Lizard Wizard]], [[Tramhaus]], [[Big Thief]], Kikagaku Moyo, Porridge Radio, Genesis Owusu, Sampa The Great, [[Amenra]], [[Metronomy]], [[Soulwax|2manydj's (live)]], Gustaf, [[Sigrid (zangeres)|Sigrid]], DIIV, black midi, [[Froukje Veenstra|Froukje]], St. Paul, [[Mura Masa]], [[Wolf Alice]], Sad Night Dynamite, [[Beach House]], [[dEUS]], L'Rain, [[Leon Bridges]], Beach Bunny, [[Joost Zweegers|Novastar]], [[Pip Blom]], 4B2M, Sky Ferreira, Automatic, [[Altın Gün]], Nilüfer Yanya, Spellling, Jenny Beth, Future Husband, [[Merol]], Just Mustard, [[Yin Yin]], [[Meskerem Mees]], Holly Humberstone, John Talabot, [[The Vices]], Unschooling, Talk Show, Cero Ismael, Giant Rooks, Nagasaki Swim, Luz, Jensen Mcrae, Boy Pablo, Keiyaa, Sef & het El Salvador Ensemble, [[Wies (band)|Wies]], [[Sophie Straat]], [[Mavis Staples]], Elias Mazian, Faye Webster, Iceage, Yasmin Williams, Carista, Cassandra Jenkins + dj's.


== Etymologie ==
De oorsprong van het woord rock-'n'-roll is waarschijnlijk het [[Stampen (scheepsbeweging)|stampen]]/slingeren en rollen van een schip op de oceaangolven. De rock (van schommelen) voor de voorwaartse beweging, de roll voor het midscheepse rollen om de lengte-as.<ref>{{Citeer web |url=https://books.google.nl/books?id=U_UbAQAAIAAJ&q=406&redir_esc=y#v=snippet&q=406&f=false |titel=Colburn's United Service Magazine and Naval and Military Journal |bezochtdatum=2023-10-12 |datum=1835-08-10 |uitgever=via google books}}</ref> Begin van de 20e eeuw werd de term gebruikt om zowel een spirituele hartstocht te beschrijven als als een seksuele analogie. In verschillende gospel-, blues- en swing-opnames uit de jaren 1930 en 1940 werd de term gebruikt, zowel in de opnames als in recensies van wat bekend werd als rhythm-and-blues muziek.
De term ''rock-'n'-roll'' als muziekgenre werd voor het eerst gebruikt door de Amerikaanse [[diskjockey]] [[Alan Freed]] in zijn radioprogramma ''The Moondog House Rock ’n Roll Party'', op het radiostation WJW (Lake Erie Radio Company na 1985 met call-letters WKNR) in [[Cleveland (Ohio)|Cleveland]], een stad aan het [[Eriemeer]] in het noorden van de VS.<ref>{{Citeer web |url=https://doclehman.wordpress.com/tag/moondog-house-rock-and-roll-party/ |titel=The One That Started It All |bezochtdatum=2024-02-26 |auteur=Doc Lehman |datum=2008-09-28}}</ref>

==Rock en roll in muziekteksten==
===Oudste teksten===
De tekst van de [[hymne]] "Rocked in the Cradle of the Deep" werd geschreven door Emma Willard toen zij in 1832 de Atlantische Oceaan overstak, de muziek werd geschreven door haar muziekleraar Joseph Philip Knight.<ref>{{Citeer web |url=https://ingeb.org/songs/rockdint.html |titel=Rocked in the Cradle of the Deep |bezochtdatum=2024-02-26}}</ref> De hymne werd rond het begin van de 20e eeuw door meerdere groepen opgenomen, rocken werd gebruikt in een religieuze context.
De oudst bekende geluidsopname met de tekst "rock and roll" is "Camp Meeting Jubilee" uit 1904 van het Edison Quartet met de tekst “rocking and rolling in your arms”.<ref>{{Citeer web |url=https://cylinders.library.ucsb.edu/detail.php?query_type=mms_id&query=990025752140203776&r=2&of=5 |titel=Camp meeting jubilee |bezochtdatum=2024-02-26 |werk= |uitgever=University of California, Santa Barbara}}</ref> Het is geen plaatopname maar het lied is vastgelegd op wasrol.

===Begin 20e eeuw===
In het begin van de 20e eeuw wordt "rocken en rollen" steeds vaker samen gebruikt in [[Afro-Amerikaans]] [[Slang (taal)|slang]] met een betekenis, zowel verwijzend naar dansen en feesten, als naar seks.<ref>{{Citeer web |url=http://allmusic.com/explore/essay/birth-of-rock--roll-t523 |titel=Birth of Rock & Roll |bezochtdatum=2024-02-26 |auteur=Richie Unterberger |werk=AllMusic |archiefurl=https://web.archive.org/web/20101209194624/http://allmusic.com/explore/essay/birth-of-rock--roll-t523 |archiefdatum=2010-12-09}}</ref> In 1922 nam blueszangeres [[Trixie Smith]] "My Man Rocks Me (with One Steady Roll)" op, de eerste opname waarin de twee woorden in een seksuele betekenis gezongen werden, het was echter een langzame blues en in geen geval "rock and roll" in de latere zin. Op ''country rock'' werd in 1927 gedanst bij bluesgitarist en zanger Blind Blake in het uptempo bluesnummer "West Coast Blues"<ref>{{Citeer web |url=https://www.youtube.com/watch?v=7GDMm5P48wo |titel=BLIND BLAKE - West Coast Blues [1926] |bezochtdatum=2024-02-26 |werk=YouTube}}</ref> met de tekst ''Now we going do the old country rock / First thing we do, swing your partner''. Het nummer vormde de basis voor het een jaar later opgenomen "Old Country Rock" van William. Moore. [[Duke Ellington]] nam met zijn Jungle Band rond 1930 een viertal versies op van het instrumentale "Rockin' in Rhythm" op.<ref>{{Citeer web |url=https://www.songfacts.com/facts/duke-ellington/rockin-in-rhythm |titel=Rockin' in Rhythm by Duke Ellington |bezochtdatum=2024-02-27}}</ref> [[Big Joe Turner]] zingt in 1941 "Rock Me Mama" met ''Rock me baby, Rock me soft and slow''. [[Cab Calloway]] nodigt in 1942 in "I Want To Rock" uit om te dansen (de [[jive]]).<ref>{{Citeer web |url=http://hoyhoy.com/dawn_of_rock.htm |titel=Morgan Wright's HoyHoy.com: The Dawn of Rock 'n Roll |bezochtdatum=2024-03-04 |datum=1954-04-02 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20110624013348/http://hoyhoy.com/dawn_of_rock.htm |archiefdatum=2011-06-24 |dodeurl=ja}}</ref>

In 1934 zongen [[The Boswell Sisters]], zittend in een roeiboot, het nummer "Rock and Roll" in de film "Transatlantic Merry-Go-Round", waarin een vroeg gebruik klonk van de uitdrukking rock 'n' roll, verwijzend naar "het rollende rockende ritme van de zee".<ref>{{Citeer web |url=https://www.youtube.com/watch?v=6b5oWwFUhN0 |titel=Rock and Roll - the Boswell Sisters op You Tube |bezochtdatum=2023-11-07}}</ref> In 1935 nam swingtrompettist [[Red Allen (jazzmusicus)|Red Allen]] "Get Rhythm in Your Feet (and Music in Your Soul)" op<ref name="getrhythm">{{Citeer web |url=https://secondhandsongs.com/performance/693440/all |titel=Get Rhythm in Your Feet (And Music in Your Soul) by Henry Allen and His Orchestra |bezochtdatum=2024-02-27}}</ref>, met de tekst "Als Satan je begint te achtervolgen, begin dan te rocken en rollen / Krijg ritme in je voeten ...". Het nummer werd bekender in de cover van [[Benny Goodman]] met zangeres Helen Ward.<ref name="getrhythm"></ref>
In mei 1942, allang voordat rock-'n-roll als muziekterm was gedefinieerd, werd in een platenrecensie van [[Billboard (tijdschrift)|Billboard]] de zang van zuster [[Rosetta Tharpe]] op het vrolijke bluesnummer "Rock Me" met Lucky Millinder & His Orchestra beschreven als "spirituele rock-and-roll-zang". "Rock Me" was een bewerking van de gospel "Hide Me in Thy Bosom" van [[Thomas A. Dorsey]], opgenomen door onder anderen [[Blind Willie McTell]]. Rosetta Tharpe veranderd het gospelkarakter en zingt "Now won't you hear me swingin', Hear the words that I'm singin" in plaats van "Jesus hear me praying, hear the words I'm saying".<ref>{{Citeer web |url=https://www.youtube.com/watch?v=p9JezItjWIU |titel=Sister Rosetta Tharpe - Rock Me (1938) |bezochtdatum=2024-02-27 |werk=YouTube}}</ref>

==Rock-'n-roll als muziekstijl==
De term Rock-'n-roll als omschrijving van een muziekstijl wordt in platenrecensies in beginjaren 1940 als eerste gebruikt door Billboard-journalist en columnist Maurie Orodenker.<ref>{{Citeer tijdschrift |titel=Record Reviews |tijdschrift=Billboard |jaargang=1942 |datum=1942-05-30 |achternaam=Orodenker |voornaam=Maurie |url=https://books.google.com/books?id=MAwEAAAAMBAJ&q=Rosetta+tharpe&pg=PT101 |pagina's=25}}</ref> Naast de bovengenoemde recensie van Sister Rosetta Tharpe noemt hij in 1945 [[Erskine Hawkins]] version of "Caldonia" als "right rhythmic rock and roll music". "Caldonia" was een jumpbluesnummer van [[Louis Jordan]] eveneens uit 1945, dat een nummer 1-hit werd in de Billboard R&B-chart.<ref group="noot">Billboard begon de R&B-chart in 1949, daarvoorheet het race music.</ref> In 1947 had [[Roy Brown]] met "Good Rockin' Tonight", dat in 1948 gecoverd werd door [[Wynonie Harris]], succes in de hitparades.<ref group="noot">Het was in 1954 ook de tweede single van Elvis Presley.</ref> De wildere versie van Harris ging ogenschijnlijk over dansen, maar was in feite een nauwelijks verhulde toespeling op seks was. Meerdere r&b-artiesten gingen in die periode dergelijke titels gebruiken.

De Amerikaanse [[diskjockey]] [[Alan Freed]] begon in 1951 met zijn radioprogramma ''The Moondog House Rock ’n Roll Party'', op het radiostation WJW in in [[Cleveland (Ohio)|Cleveland]] in de noordelijke staat [[Ohio (staat)]]. Moondog was het pseudoniem van Freed en zijn luisteraars waren ''Moondoggers''. Moondog draaide - mede op verzoek van platenzaakeigenaar Leo Mintz - veel rhythm-and-blues, maar weigerde die aanduiding te gebruiken, omdat r&b geassocieerd werd met race music. Leo Mintz gaf hem de suggestie rock-'n'-roll te gebruiken.<ref group="noot">Als eigenaar van een platenzaak moet hij de aanduiding van rock en roll kennen van zijn platen en van de Billboardrecensies.</ref><ref group="noot">Volgens Marshall Lytle, de bassist van [[Bill Haley]]s Saddlemen, was "Rock the Joint" de inspiratiebron voor Freed.</ref> De r&b muziek werd al vaak gecoverd door blanke artiesten, maar Freed gaf in zijn programma de originele versies de voorkeur boven de blanke coverversies. Ter ere van zijn Moondoggers organiseerde Freed het concert ''The Moondog Coronation Ball'' op 21 maart 1952 in de plaatselijke Arena, de coronation was bedoeld voor hemzelf, maar het concert liep uit op een veldslag.<ref>{{Citeer web |url=https://fiftiesweb.com/music/moondog/ |titel=Moondog Coronation Ball |bezochtdatum=2024-02-26 |auteur=Candace Rich}}</ref> De coronation zou voorbehouden blijven aan de ''King van de rock-'n'-roll'' [[Elvis Presley]]. Freeds prominente rol in de popularisering van de rock-'n'-roll leverde hem een in 1991 een ster op in de de [[Hollywood Walk of Fame]].<ref>{{Citeer web |url=https://walkoffame.com/alan-freed/ |titel=Alan Freed |bezochtdatum=2024-02-27}}</ref> Bij de toekenning stond op de website van de organisatie het volgende commentaar: "Hij werd internationaal bekend door het promoten van Afrikaans-Amerikaanse ritme- en bluesmuziek op de radio in de Verenigde Staten en Europa onder de naam rock-'n-roll". Freeds carrière kwam ten einde als gevolg van de rechtszaken over wat bekend zou worden als [[payola]]. Hij werd de eerste diskjockey die veroordeeld werd.

Rock-'n-roll was in de beginjaren gewoon rhythm-and-blues, maar r&b was meeromvattend, ook bluesballads en jumpblues vielen eronder, daarentegen waren covers van r&b door blanke artiesten gewoon popnummers. "Ain't That a Shame" van [[Fats Domino]] werd uitgebracht in 1955 en bereikte een 1e plaats op de R&B-hitlijsten en een 10e positie op de Billboard Hot 100, de poplijst, terwijl de cover van [[Pat Boone]] de nummer 1-positie van de poplijst bereikte. Het nummer werd opgenomen op het album ''Rock and Rollin' with Fats Domino'', dat zijn hits uit de periode vanaf 1949 bevatte. Toen Domino zijn eerste plaat maakte, werd deze geclassificeerd als R&B, maar in juni 56, toen ''I'm in Love Again'' in de pop Billboard op nummer 3 kwam, noemde iedereen hem een rock-'n-roll-zanger. Op de vraag of er enig verschil was zie Domino: ''No, the same thing I started off and I'm still playing it''.<ref>{{Citeer web |url=https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc19752/m1/#track/3 |titel=Show 6 - Hail, Hail, Rock 'n' Roll: The rock revolution gets underway. [Part 2] |bezochtdatum=2024-02-28 |werk=University Libraries UNT Digital Library}}</ref> Fats Domino werd de eerste r&b-artiest, die bekend werd als rock&roller. Een voor de rock-'n-rollstijl belangrijke en populaire R&B-hit was "Rock the Joint", voor het eerst opgenomen door [[Jimmy Preston]] in mei 1949, en dat jaar een R&B top 10-hit. Prestons versie wordt vaak beschouwd als een prototype van een rock-'n-roll-nummer, [[Bill Haley]] coverde het nummer in 1952.

==Rock-'n-roll als rage==
Voor 1950 was er een sterke raciale scheiding in de muziekcultuur. Billboard had zijn pop-chart, een chart met race music en een country-chart. Platenzaakeigenaar Leo Mintz merkte rond 1950 een toename op van het aantal blanke tieners dat zijn rekken doorzocht, luisterend en dansend op r&bplaten, zoals die van [[Ruth Brown]], [[Wynonie Harris]] en Fats Domino, platen die op de markt waren gebracht voor Afro-Amerikanen. Hij verzocht Alan Freed die muziek in zijn radioshow te promoten. Op een concert ter ere van zijn luisteraars prijkten The Dominoes bekend geworden met het expliciet seksuele "Sixty Minute Man" als headliner bovenaan de posters.
In 1955 verscheen in de bioscopen de film ''[[Blackboard Jungle]]'', een socio-drama over een leraar Engels op een interraciale school in de binnenstad, geregisseerd door Richard Brooks en gebaseerd op de roman "The Blackboard Jungle" uit 1954 van Evan Hunter, waarin zijn ervaringen op een dergelijke school in [[The Bronx]] verwerkt zijn. In de film gooien de leerlingen van de school hun jazzplaten uit het raam en schreeuwen om rock-'n-roll. Het nummer [[Rock Around the Clock (nummer)|Rock Around the Clock]] van [[Bill Haley]] & His Comets klinkt meerdere malen, en werd voor opstandige jongeren uit de jaren 1950 hun lijflied. Het stond twee maanden op nummer 1 in de pop-hitlijsten en bereikte nummer 3 op de R&B-hitlijst. Het succes van ''Blackboard Jungle'' had een vervolg in de film [[Rock Around the Clock (film)|Rock Around the Clock]] waarin het tanende enthousiasme voor de oude crooners en de opkomst van de teenagermuziek wordt verbeeld.

==Vroege rock-'n-roll==
[[Bestand:Fats Domino in Amsterdam 1962 (crop).jpg|thumb|Fats Domino in Amsterdam 1962]]
De eerste rock-'n-rollnummers werden opgenomen door Afro-Amerikaanse [[rhythm-and-blues]]artiesten zoals [[Fats Domino]] en [[Chuck Berry]] en de meer als bluesartiesten bekende [[John Lee Hooker]] en [[Muddy Waters]]. Een echt eerste rock-'n-rollnummer aanwijzen, blijft betwistbaar, in hun boek "What was the first rock 'n' roll record?" komen Jim Dawson en Steve Propes tot 50 kandidaten, beginnend bij "Blues, part 2" door Norman Granz' Jazz At The Philharmonic uit 1944, "The Honeydripper" van Joe Liggins uit 1945, " Be-Baba-Leba" van Helen Humes eveneens uit 1945 tot [[Heartbreak Hotel]] van [[Elvis Presley]] uit 1956.<ref>{{Citeer boek |titel=What was the first rock 'n' roll record? |taal=en |voornaam=John |achternaam=Dawson |uitgever=Boston : Faber and Faber |url=https://archive.org/details/whatwasfirstrock0000daws/page/n7/mode/2up |pagina=VII en VIII}}</ref>

De meest wijdverbreide opvatting is dat ''Rocket 88'' (een type auto van het merk Oldsmobile) van Jackie Brenston and his Delta Cats, opgenomen op 3 maart 1951 door [[Sam Phillips (producent)|Sam Phillips]] in [[Memphis (Tennessee)|Memphis]] de eerste echte rock-'n-rollplaat is.<ref>{{Citeer web |url=https://www.theguardian.com/music/2004/apr/16/popandrock |titel=Will the creator of modern music please stand up? |bezochtdatum=2023-11-09 |auteur=Alexis Petridis |datum=2004-04-16 |werk=The Guardian |uitgever= |taal=en}}</ref><ref group="noot">Het nummer werd uitgebracht door [[Chess Records]] en was een nummer 1-hit op de Billboard R&B chart.</ref> Het nummer is geschreven door [[Ike Turner]], Jackie Brenston, de saxofonist van Ike Turners band The Kings of Rhythm zong het en zij waren de werkelijk uitvoerenden. Brenston gaf later toe dat er niets origineels aan het nummer was, en dat het gebaseerd was op een andere [[jumpblues]] over een auto, "Cadillac Boogie" van Jimmy Liggins.<ref>{{Citeer web |url=https://blues.org/blues_hof_inductee/rocket-88-jackie-brenston-and-his-delta-cats-chess-1951/ |titel=Rocket ’88’ — Jackie Brenston and His Delta Cats (Chess, 1951) |bezochtdatum=2023-11-09 |auteur=Jim O’Neal |datum=2016-11-10 |taal=en}}</ref>

Andere kandidaten voor de eerste rock-'n-roll plaat waren "Good Rockin' Tonight" van Wynonie Harris uit 1948, "Rock the Joint" van Jimmy Preston uit 1949 en "Rollin' and Tumblin'" van [[Muddy Waters]] uit 1950.<ref>Heatley blz 36</ref> Ook wordt [[Johnnie Ray]] genoemd met zijn versie van "Cry" uit 1951.<ref>{{Citeer web |url=https://www.opb.org/article/2022/10/11/oregon-experience-before-elvis-there-was-johnnie-ray/ |titel=Before Elvis, there was Johnnie Ray. Meet Oregon’s ‘father of rock & roll’ |bezochtdatum=2024-02-29 |auteur=Kami Horton |datum=2022-10-11 |werk=Oregon experience}}</ref><ref group="noot">Het nummer werd gecoverd door Andre van Duin als "Als je huilt".</ref>

De succesvolste rock-'n-roll-artiest uit die periode is Fats Domino. Zijn "Fat Man", opgenomen in december 1949, medegeschreven door [[Dave Bartholomew]], is de eerste millionseller in de rock-'n-roll. Volgens Rick Coleman, schrijver van "Fats Domino and the Lost Dawn of Rock ‘n’ Roll" waren het de rollende pianotriolen, gecombineerd met een stevige backbeat wat het tot een rock-'n-roller maakte.<ref>{{Citeer web |url=https://www.theguardian.com/music/musicblog/2007/may/14/fatshowdominoinventedrockn |titel=How Fats Domino invented rock'n'roll |bezochtdatum=2024-02-29 |auteur=Owen Adams |datum=2007-05-14 |werk=The Guardian}}</ref> De opnames van Domino werden uitgebracht op het label [[Imperial Records]], een indielabel net als Sam Phillips' [[Sun Records (Phillips)|Sun Records]] dat in die periode ook pioneerde in verschillende muziekstijlen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rockhall.com/inductees/sam-phillips |titel=Sam Phillips inducted in the Rock&Roll Hall of Fame |bezochtdatum=2024-02-29}}</ref> Sun maakte naam in die periode naam met [[Johnny Cash]], [[Jerry Lee Lewis]] en [[Carl Perkins]], Imperial met [[Little Richard]], en een ander beginnend label was [[Chess Records]] dat met [[Maybellene]] van [[Chuck Berry]] een nummer 1-hit had in de r&b-chart en de 5e positie bereikte op de Bilboard Hot 100.

==Rock-'n-roll en Rockabilly==
[[Bestand:BillHaley.JPG|thumb|Bill Haley]]
[[Bill Haley]] begon begin jaren 1950 met zijn [[hillbilly]]band de Saddleman r&b-platen te coveren, zoals "Rocket 88" en "Rock the Joint", waar hij plaatselijk succes mee had. De combinatie van rock-'n-roll en hillbilly werd [[rockabilly]] geneoemd. In 1953 schreef Haley samen met bassist Marshall Lytle het nummer "Crazy Man, Crazy", dat een cross-over hit werd. In de zomer van 1953 werd "Crazy Man, Crazy" het eerste rock-'n-roll-nummer dat op de nationale televisie in de Verenigde Staten te horen was toen het werd gebruikt op de soundtrack van "Glory in the Flower", een aflevering van de CBS-anthologiereeks Omnibus. Bill Haley and the Comets zongen het nummer in de korte musicalfilm ''Roundup of Rhythm'' uit 1954, geregisseerd door Will Cowan. In 1954 nam Haley "Rock Around the Clock" op, dat aanvankelijk slechts een matig succes had. Het nummer werd echter gebruikt in de film ''Blackboard Jungle'' (1955), over ruige tieners die hun school in een New Yorkse achterbuurt op stelten zetten, totdat een idealistische leraar hen weer wat zelfrespect bijbrengt door op hun pluspunten in te spelen. Door de film bereikte "Rock Around the Clock" de nummer 1-positie op de Billboard popchart en stond daar 8 weken. Het was echter niet Haley's doorbraak, eind 1954 had hij al succes met de cover van [[Big Joe Turner]]s [[Shake, Rattle and Roll (nummer)|Shake, Rattle and Roll]]. De vervolgfilm ''[[Rock Around the Clock (film)|Rock Around the Clock]]'' uit [[1956]] maakte deze muziek ook buiten de VS wereldberoemd.
==Hoogtijdagen van de rock-'n-roll==
Met de film ''Blackboard Jungle'' en de song "Rock Around the Clock" begon de rock-'n-roll als rage onder de jeugd.<ref group="noot">In Nederland deed ''Blackboard Jungle'' weinig en begon de rage pas met de film ''Rock Around the Clock''.</ref> Bil Haley was wel te horen in die film, maar niet te zien. Haley was al een dertiger, en niet de artiest waarin de jeugd zich herkende. Dit werd wel de 10 jaar jongere [[Elvis Presley]], een liefhebber van country, die na zijn debuut met het bluesnummer "That's All Right" van Arthur Crudup, in 1954 de hitparade bereikte met een cover van "Good Rockin' Tonight". De opnames vonden plaats in de [[Sun Studio]] van producent [[Sam Phillips (producent)|Sam Phillips]] in [[Memphis (Tennessee)|Memphis]], die een vijftal singles van Presley uitbracht. De opnames hadden weinig succes, maar Presley maakte wel naam met zijn wilde live-optredens (o.a. in het voorprogramma van Bill Haley). [[RCA Records]] nam het contract van Sun met Presley over en bracht begin 1956 [[Heartbreak Hotel]] uit, dat zijn eerste nummer 1-hit werd, zowel in de Billboard Top 100 als de country-charts, en ook in de r&b-charts de top 5 haalde. Een half jaar later volgden de onvervalste (ongekuist en ongepolijst) rock-'n-roll hits "Hound Dog" gekoppeld aan "Don't Be Cruel", een single met twee A-kanten. "Heartbreak Hotel" was niet het eerste nummer, dat alle drie de hitlijsten van Billboard haalde. De eerste was [[Blue suede shoes]], geschreven en opgenomen in december 1955 door [[Carl Perkins]]. Elvis Presley coverde het nummer en bracht het op single uit gekoppeld aan "[[Tutti Frutti]]", een cover van het [[Little Richard]]-nummer.

Naast Presley werd [[Chuck Berry]] in 1955 een van de belangrijkste rock-'n-roll-artiesten met zijn debuutsingle "[[Maybellene]]", vaak gespeld als Maybelline, een nummer over een autorace, met een kenmerkende gitaarsolo, uitgebracht op het [[Chess Records|Chesslabel]]. [[Roll Over Beethoven]]", "School Days (Ring! Ring! Goes the Bell)", "Rock and Roll Music", "Sweet Little Sixteen", "Johnny B. Goode" en "Carol" wqren zijn volgende successen. Het gitaarspel van Chuck berry zou toonaangevend worden voor latere gitaristen in de [[popmuziek]], net als dat van [[Bo Diddley]] met "Not Fade Away" en "Bo Diddley".

Rockabilly-artiesten uit die periode waren naast Presley en Haley de vroege [[Johnny Cash]], [[Eddie Cochran]] ("Summertime Blues"), [[Gene Vincent]] ("Be-Bop-a-Lula") en de vroege [[Roy Orbison]], die in zijn Sun-tijd uptempo nummers opnam, maar overstapte naar [[ballad]]s. R&B-achtige rock-'n-roll was er van [[Little Richard]], die net als Chuck berry zijn rock-'n-rollnummers zelf schreef. Hits van hem waren "Tutti Frutti", "Long Tall Sally", "Rip It Up", "Lucille" en "Good Golly, Miss Molly". Otis Blackwell was een succesvolle rock-'n-roll-componist met hits als "Fever", "Great Balls of Fire" en "Breathless" (opgenomen door Jerry Lee Lewis), "Don't Be Cruel", "All Shook Up" and "Return to Sender". Naast Sam Philips en [[Leonard Chess]] waren producers, die belangrijk waren voor het genre, [[Jerry Wexler]] met zijn werk voor [[Ray Charles]] en [[Norman Petty]] met zijn werk voor [[Buddy Holly]] en The Crickets.

== Vrouwen ==
In tegenstelling tot de rhythm-and-blues zijn er weinig vrouwelijke rock-'n-roll-artiesten die de hitparades bereikten, terwijl in de beginperiode wel dames als [[Patti Page]] bovenaan in de Billboard-hitlijsten stond. Een uitzondering was Sister Rosetta Tharpe, die haar carrière begon in de jaren 1920. Haar nummer ''Rock Me'' was baanbrekend voor de vermenging van blues, gospel en New Orleans jazz wat later uitgroeide tot de rock 'n roll. Sister Rosetta Tharpe kreeg de bijnaam ''godmother of rock 'n roll'', en zij vormde een inspiratiebron voor onder andere Little Richard en [[Keith Richards]]. Sommigen historici omschrijven haar nummer ''Strange Things Happening Everyday'' (1944) als het eerste rock 'n roll nummer dat ooit is opgenomen.

Andere vrouwelijke rock 'n roll pionieren zijn: [[Big Mama Thornton]], Laura Lee Perkins, Big Maybelle, Ruth Brown, [[LaVern Baker]], [[Wanda Jackson]], Sparkle Moore, Barbara Pittman, Lillian Briggs, [[Etta James]] en Janis Martin.<ref>{{Citeer web|url=https://www.udiscovermusic.com/stories/pioneering-women-in-early-rock-n-roll/|titel=Pioneering Women In Early Rock ‘N’ Roll|bezochtdatum=2022-04-19|auteur=Liz Barker|datum=2022-03-23|werk=uDiscover Music|taal=en}}</ref>

[[Brenda Lee]] bereikte eind jaren 1950 tot halverwege de jaren 1960 wel de hitlijsten met nummers in rockabilly- en rock-'n-roll-stijl. Haar grootste hits waren onder meer "Jambalaya", "Sweet Nothin's" (nr. 4, geschreven door countrymuzikant Ronnie Self), "I Want to Be Wanted" (nr. 1), "All Alone Am I" (nr. 3) en "Fool # 1" (nr. 3).
​
Hoewel er door de jaren heen nog talloze vrouwelijke rockers zijn geweest, werd de ''rockscene'' uiteindelijk toch een door mannen gedomineerde wereld. Zangeressen die compromisloos op de rock-'n-rolltrein sprongen, hadden niet dezelfde successen als hun mannelijke collegae. De bravere mengvormen van de vrouwelijke rockers, zoals die van [[Sunny Gale]], wonnen wel nog populariteit. Dit kwam er doorgaans op neer dat de rockende saxofoon en contrabas behouden werden, maar de snijdende gitaren wat meer op de achtergrond verdwenen of zelfs werden weggelaten.

== Commercie ==
Heel de consumptie-industrie speelde behendig op de rockrage in. Niet alleen de muziekindustrie, ook producenten van haarcosmetica, kledij, flashy auto's als de Thunderbird, films ([[Rebel Without a Cause]] enz.), sigaretten, frisdranken, platenspelers enz. wisten allemaal een graantje mee te pikken. Rock-'n-roll was dus meer dan louter een muziekstroming, maar een manier van zijn, van leven, een complete jongerensubcultuur. Voor het eerst in de geschiedenis konden jongeren (vooral dan in het welvarende Amerika van de jaren 50) gezien worden als een aparte groep consumenten die met eigen financiële middelen een eigen uitgavenpatroon hadden.

== Nadagen van de rock-'n-roll ==
De rock-'n-rollperiode eindigde in Amerika omstreeks [[1959]]. [[Buddy Holly]] vond de dood bij een vliegtuigongeluk in februari van dat jaar (samen met [[Ritchie Valens]] en [[The Big Bopper]]), Elvis Presley werd opgeroepen voor [[militaire dienst]], Jerry Lee Lewis raakte verwikkeld in een schandaal vanwege zijn huwelijk met zijn 14-jarige nicht) en Chuck Berry raakte verwikkeld in rechtszaken inzake sex met een minderjarige, resulterend in 1,5 jaar gevangenisstraf. Het puriteinse Amerika veroordeelde de te ruige optredens van diverse bands en noemde rock-'n-roll muziek van de satan. Men vond bijvoorbeeld het optreden van Elvis Presley (bijnaam "Elvis the Pelvis") te aanstootgevend. Hij draaide te veel met zijn heupen en dat was ongekend in die tijd. In sommige staten van Amerika werd zijn optreden zelfs verboden en stonden politieagenten te kijken of het optreden van de artiesten niet te ruig werd. Bij televisieopnamen werd soms alleen de bovenkant van zijn lichaam gefilmd. Little Richard zwoer de satansmuziek af en ging preken.

De voor die tijd ruige rock-'n-roll verdween in de [[Verenigde Staten|VS]] en er was onder andere door de invloed van de tv ([[American Bandstand]]) behoefte aan nette, goed ogende en liefst blanke zangers, zoals [[Pat Boone]] en [[Tab Hunter]]. De muziekindustrie speelde in op deze vraag met artiesten als [[Ricky Nelson]] (reeds populair dankzij de tv-reeks van zijn ouders, Ozzie and Harriet), [[Bobby Goldsboro]], [[Bobby Rydell]], [[Bobby Vee]] en [[Bobby Vinton]]. In Californië braken de surfbands door, zoals [[Jan and Dean]], en natuurlijk de [[Beach Boys]], die vaak Chuck Berry-gitaarintro's in hun liedjes binnensmokkelden. Onder druk van de commercie werd de rock-'n-roll braver en aangepast voor een breder publiek: niet alleen de ''teenagers'', ook hun ouders waren immers potentiële platenkopers.

== Rock-'n-roll buiten de Verenigde Staten ==
In die tijd kwam er relatief weinig rock-'n-rollmuziek naar Europa toe. De verbindingen waren niet zo goed als tegenwoordig. Singles uit de VS werden in pakjes overgestuurd. Radio-uitzendingen uit de VS waren niet te ontvangen in Europa en er werd ook maar weinig rock-'n-roll uitgezonden op de publieke radiozenders (er waren toen nog geen tienerprogramma's en radiopiraten verschenen pas midden jaren zestig). Mondjesmaat werd de Europese jeugd bediend door het commerciële [[Radio Luxembourg]], dat Engelstalige uitzendingen verzorgde, en door de Amerikaanse legerzender [[AFN]].

In [[Groot-Brittannië (eiland)|Groot-Brittannië]] was [[Tommy Steele]] de eerste succesvolle rock-'n-roller met in 1957 zijn nummer 1-hit "Singing the Blues". [[Cliff Richard]] and the Drifters hadden in 1958 met "Move It" hun eerste rock-'n-roll-hit. "Shakin' All Over" was een nummer 1-hit van [[Johnny Kidd and the Pirates]].

In [[Frankrijk]] bouwde [[Johnny Hallyday]] een reputatie op als wilde rock-'n-rollzanger en werd razend popuplair.
In de jaren 50 werd de rock-'n-rollmuziek door [[Indische Nederlanders|Indo's]] in Nederland geïntroduceerd. De [[indorock]] verspreidde zich als een lopend vuurtje. Bekende namen zijn [[The Blue Diamonds]] en [[The Tielman Brothers]]. [[Peter Koelewijn]] heeft met zijn Rockets de hit "[[Kom van dat dak af]]". Andy Tielman wordt in Nederland "The Godfather van de Nederlandse Rock genoemd. De indorock is nog altijd een onderdeel van de rockmuziek in Nederland, met eigen herkenbare kenmerken.

Men was en bleef nieuwsgierig en de jeugd ging zelf aan het experimenteren met de muziekvorm. Terwijl in de VS de trend naar andere, populaire muziek kwam, vertolkt door knappe [[tieneridool|tieneridolen]], en er nieuwe dansen ontstonden zoals de [[twist (dans)|twist]], shake, [[fly (dans)|fly]], [[hully gully]], [[pony (dans)|pony]], [[calypso (muziek)|calypso]] en [[limbo (dans)|limbo]], kwamen er in het [[Verenigd Koninkrijk]], en later ook in Nederland, onder invloed van de [[rhythm-and-blues]], nieuwe muziekgroepen tevoorschijn zoals [[The Rolling Stones]], [[Moody Blues]], [[The Animals]] en natuurlijk ook [[The Beatles]]. Deze bandjes hadden een andere sound dan die uit de VS. The Beatles waren een typische exponent van de [[merseybeat]]. Vooral de leden van de Rolling Stones hadden een ruig uiterlijk, lang haar, hun optredens gingen gepaard met vechtpartijen in het publiek en hun liedjes bevatten choquerende teksten.

Deze bands maakten in de [[1960-1969|jaren zestig]] van [[Londen]] de ''rock capital of the world''. De combinatie van [[rock]] en [[blues]] was een groot succes. Deze periode staat bekend als de '[[Britse invasie (popmuziek)|Britse invasie]]', waarvan [[The Jeff Beck Group]] met hun zanger [[Rod Stewart]], gitarist [[Ron Wood]] en drummer [[Aynsley Dunbar]] het belangrijkste bleek in de late jaren 1960. De doorbraak van deze groepen maakte toen weer een nieuwe generatie rock-'n-rollfans die doorliep tot in de [[1970-1979|jaren zeventig]].

Toch werd er ook in de VS nog steeds rock-'n-roll gemaakt. In [[1968]] kwam onder andere [[Creedence Clearwater Revival]] met diverse onvervalste rock-'n-rollnummers in de hitlijsten, zoals ''[[Proud Mary]]'' en ''[[Bad Moon Rising (lied)|Bad moon rising]]''. In de zuidelijke staten waren er dan weer southern rockgroepen als [[Lynyrd Skynyrd]] actief.
== Afgeleide versies ==
[[Doowop]], een vocale muziekstijl, [[skiffle]], een Britse variant op goedkope instrumenten, [[Ska (muziek)|ska]], [[Jamaica]]anse r&b, chicano rock, een [[Mexico (land)|Mexicaanse variant (o.a. [[Ritchie Valens]]), [[surf]] en hot rod (een [[oldtimer]]) worden beschouwd als van de rock-'n-roll of zijn voorgangers afgeleide muziekstijlen.
== Huidige rock-'n-roll ==
Ondanks het feit dat rock-'n-rollmuziek zijn ups en downs heeft, is er in Nederland en België nog steevast een stroming mensen die de muziek nog steeds "beleven". In dansscholen leert men de [[jive]], [[Twist (dans)|twist]] en [[boogiewoogie (dans)|boogiewoogie]]. Van het meubilair van fastfoodketens tot interieurontwerp wordt de rock-'n-rollstijl nog steeds op vernieuwende wijze doorgevoerd.

== Boogiewoogie ==
Op deze muziek wordt nog steeds de [[boogiewoogie (dans)|boogiewoogie]] gedanst. Het moderne [[acrobatische rock-'n-roll]] is afgeleid van een vroegere versie van deze dans.
== Overig ==
* De [[Rock and Roll Hall]] of Fame is opgericht door [[Atlantic Records]]-oprichter [[Ahmet Ertegün]], [[Jann Wenner]] en [[Suzan Evans]]. Op de eerste bijeenkomst van 23 januari 1986 werden [[Elvis Presley]], [[Buddy Holly]], [[Little Richard]], [[Jerry Lee Lewis]], [[The Everly Brothers]], [[Chuck Berry]] en [[Fats Domino]] opgenomen.
* [[John Lennon]] nam in 1974-1975 een coveralbum op onder de titel ''Rock 'n' Roll''. Het album bevat nummers, die hij zich beter kon herinneren, dan zijn eigen werk.<ref>{{Citeer web |url=https://faroutmagazine.co.uk/the-classic-buddy-holly-song-john-lennon-knew-backwards/ |titel=The classic Buddy Holly song John Lennon “knew backwards” |bezochtdatum=2024-03-04 |auteur=Joe Taysom |datum=2023-04-29}}</ref>
{{Appendix|2=
{{Appendix|2=
==Externe links en bronnen==
==Externe links en bronnen==
* {{Bronvermelding Nederlandstalige Wikipedia|titel=Best Kept Secret (festival)|oldid=67165815|datum=2024-04-08}}
* {{Citeer boek |titel=Rock & Pop Een halve eeuw geschiedenis |taal=nl |voornaam=Michael |achternaam=Heatley |uitgever=Atrium |isbn=90 5947 162 8}}
*[https://www.bestkeptsecret.nl/ Officiële website]
* {{Citeer web |url=https://www.elvisnederland.com/ |titel=De Geschiedenis Van De Rock & Roll |bezochtdatum=2024-02-26 |auteur=Remo Schorel}}
* [https://festileaks.com/2024/02/alle-best-kept-secret-line-up-posters-sinds-2013/ Alle line-up posters sinds 2013]
* {{Citeer web |url=https://teachrock.org/book/birth-of-rock/ |titel=BOOK 1: BIRTH OF ROCK |bezochtdatum=2024-02-26 |werk=Teachrock}}
* {{Citeer web |url=https://ugp.rug.nl/sogi/article/download/22588/20058/0#:~:text=Het%20ontstaan%20van%20een%20autonome,rock%2D'n%2Droll. |titel=Rock-’n-roll De sociale constructie van een muziekstijl |bezochtdatum=2024-02-28 |auteur=LEO D’ANJOU |uitgever=RUG}}
==Referenties==
==Referenties==
{{References}}
{{References}}

==Noten==
{{References|group=noot}}
}}
}}
[[:Categorie:Muziek in 2023]]
{{Commonscat|Rock and roll}}
{{Navigatie muziekgenre rock}}
{{Navigatie dans}}


[[:Categorie:Rock-'n-roll| ]]

Versie van 8 mrt 2024 17:12

Best Kept Secret 2022
Entree vanaf het campingterrein (2014)
Entree vanaf het campingterrein (2014)
Algemene informatie
Datum 10,11 en 12 juni
Locatie Hilvarenbeek, Nederland
Duur 3 dagen
Genre(s) Indie, rock, folk, hiphop, elektronica
Podia One, Two, The Secret, The Floor, The Casbah, Coney Island
Organisator Friendly Fire
Edities
Aantal edities 9
Eerste editie 2013
Laatste editie 2024
Portaal  Portaalicoon   Muziek

Best Kept Secret 2022 is de achtste editie van het driedaags muziekfestival [[Best Kept Secret (muziekfestival) dat sinds 2013 jaarlijks in het Noord-Brabantse Hilvarenbeek op het terrein van de Beekse Bergen wordt gehouden.

Geschiedenis

Het festival wordt georganiseerd door boekingskantoor Friendly Fire en richt zich uitsluitend op muziek. In juni 2013 vond de eerste driedaagse editie plaats, dat met 15.000 bezoekers per dag was uitverkocht.[1] De programmering bestaat uit enkele grote namen en veel nieuwere acts, voornamelijk op het gebied van indie, folk, hiphop en elektronische muziek. Het evenemententerrein waar Best Kept Secret plaatsvindt ligt aan het Victoriameer[2] en bezoekers van het festival kunnen overnachten op de camping of in het naastgelegen bungalowpark van Beekse Bergen.[3]

Het festival was genomineerd voor twee European Festival Awards[4] en werd door de Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals uitgeroepen tot beste festival van 2013.

Headliners

Vrijdag : alt-J en 'Jamie en The xx Zaterdag : The Strokes Zondag : Nick Cave & The Bad Seeds

verige artiesten

Fontaines D.C., Jessie Ware, Savages, King Gizzard & The Lizard Wizard, Tramhaus, Big Thief, Kikagaku Moyo, Porridge Radio, Genesis Owusu, Sampa The Great, Amenra, Metronomy, 2manydj's (live), Gustaf, Sigrid, DIIV, black midi, Froukje, St. Paul, Mura Masa, Wolf Alice, Sad Night Dynamite, Beach House, dEUS, L'Rain, Leon Bridges, Beach Bunny, Novastar, Pip Blom, 4B2M, Sky Ferreira, Automatic, Altın Gün, Nilüfer Yanya, Spellling, Jenny Beth, Future Husband, Merol, Just Mustard, Yin Yin, Meskerem Mees, Holly Humberstone, John Talabot, The Vices, Unschooling, Talk Show, Cero Ismael, Giant Rooks, Nagasaki Swim, Luz, Jensen Mcrae, Boy Pablo, Keiyaa, Sef & het El Salvador Ensemble, Wies, Sophie Straat, Mavis Staples, Elias Mazian, Faye Webster, Iceage, Yasmin Williams, Carista, Cassandra Jenkins + dj's.

Categorie:Muziek in 2023

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruiker:RoBes81/Kladblok&oldid=67168203"