Naar inhoud springen

Calcitonine: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerking
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Geen bewerkingssamenvatting
 
(17 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
⚫
[[Bestand:CALC1 2GLH.png|thumb|3D-structuur van zalm calcitonine]]
'''Calcitonine''' is een [[hormoon]] met een lineaire polypeptidestructuur met 32 aminozuren en een molmassa van circa 3700 D, ontdekt in 1962 door D.H.Copp en B.Cheney.
'''Calcitonine''' is een [[hormoon]] met een lineaire polypeptidestructuur met 32 [[Aminozuur|aminozuren]] en een molmassa van circa 3700 D, ontdekt in 1962 door [[Harold Copp|D.H. Copp]] en [[B. Cheney]].
⚫
[[File:CALC1 2GLH.png|thumb|3D-structuur van zalm calcitonine]]


Dit hormoon komt voor bij vissen, reptielen, vogels en zoogdieren. Aanvankelijk werd verondersteld dat het door de [[bijschildklier]] werd geproduceerd, maar later bleek de [[schildklier]] de bron te zijn. Bij zoogdieren wordt het geproduceerd in de parafolliculaire cellen (ook bekend als de C-cellen) in de follikelwand van de schildklier; bij de andere gewervelde dieren in het [[ultimobranchiaal lichaam]] ''(Glandula ultimobranchialis''), een klein [[Endocrien systeem|endocrien]] orgaan in de nek..
Dit hormoon komt voor bij vissen, [[reptielen]], vogels en [[zoogdieren]]. Aanvankelijk werd verondersteld dat het door de [[bijschildklier]] werd geproduceerd, maar later bleek de [[schildklier]] de bron te zijn. Bij zoogdieren wordt het geproduceerd in de [[parafolliculaire cel]]len (ook bekend als de [[C-cel]]len) in het stroma rondom de follikels van de schildklier; bij de andere [[Gewervelden|gewervelde dieren]] in het [[corpus ultimobranchiale]] ''(Glandula ultimobranchialis)'', een klein [[Endocrien systeem|endocrien]] orgaan in de nek..


==Werking ==
==Werking ==
Calcitonine remt de afbraak van [[botweefsel]]. De productie en uitstorting van calcitonine wordt bevorderd door hoge calciumconcentraties in het bloed, die onder meer het gevolg kunnen zijn van botnecrose door [[osteoporose]]. Door zijn afscheiding reduceert het de calciumionen (Ca<supW2+</sup>) in het bloed als tegenhanger van de effecten van het [[parathormoon]] (PTH) en verlaagt aldus de calciumspiegel van het bloed. Calcitonine wordt eveneens gestimuleerd door [[gastrine]], een hormoon dat de maagzuurproductie bevordert, en door [[pentagastrine]], een synthetische polypeptide. Ook remt calcitonine de [[Borstvoeding|lactatie]].
Calcitonine remt de afbraak van [[botweefsel]]. De productie en uitstorting van calcitonine wordt bevorderd door hoge calciumconcentraties in het [[bloed]], die onder meer het gevolg kunnen zijn van botnecrose door [[osteoporose]]. Door zijn afscheiding reduceert het de calciumionen (Ca<sup>2+</sup>) in het bloed als tegenhanger van de effecten van het [[parathormoon]] (PTH) en verlaagt aldus de [[calciumspiegel]] van het bloed. Calcitonine wordt eveneens gestimuleerd door [[gastrine]], een hormoon dat de maagzuurproductie bevordert, en door [[pentagastrine]], een synthetische [[Peptide|polypeptide]]. Ook remt calcitonine de [[Borstvoeding|lactatie]].


Calcitonine werkt op volgende specifieke wijze in op de bloedspiegel :
Calcitonine werkt op volgende specifieke wijze in op de bloedspiegel :
*remt de Ca<sup>2+</sup> absorptie door de ingewanden
*remt de Ca<sup>2+</sup> absorptie door de ingewanden
*remt de activiteit van [[osteoclast]]en in het beendergestel.
*remt de activiteit van [[osteoclast]]en in het beendergestel.
*remt de reabsorptie van fosfaten in de nierbuisjes
*remt de reabsorptie van [[Fosfaat|fosfaten]] in de nierbuisjes
*remt de reabsorptie van Ca<sup>2+</sup> en Mg<sup>2+</sup> in de nierbuisjes.
*remt de reabsorptie van Ca<sup>2+</sup> en Mg<sup>2+</sup> in de nierbuisjes.


Regel 16: Regel 16:


==Bepaling==
==Bepaling==
Calcitonine kan bepaald worden in een [[klinisch chemisch laboratorium]]. Het wordt vooral bepaald bij een verdenking op [[schildklierkanker]]. Calcitonine kan namelijk verhoogd zijn bij een medullair schildkliercarcinoom. Calcitonine wordt ook gebruikt als tumormarker om mensen met een medullair schildkliercarcinoom te vervolgen. Tevens wordt het aangevraagd in verband met vroegtijdige opsporing van MTC bij patiënten met familiaire belasting (MEN type 2A en 2B).
Calcitonine kan bepaald worden in een [[klinisch chemisch laboratorium]]. Het wordt vooral bepaald bij een verdenking op [[schildklierkanker]]. Calcitonine kan namelijk verhoogd zijn bij een [[medullair schildkliercarcinoom]]. Calcitonine wordt ook gebruikt als [[tumormarker]] om kanker bij mensen met een medullair schildkliercarcinoom op te sporen. Tevens wordt het aangevraagd in verband met vroegtijdige opsporing van MTC bij patiënten met familiaire belasting (MEN type 2A en 2B).
Er wordt vaker een stimuleringstest verricht:
Er wordt vaker een stimuleringstest verricht:
*[[pentagastrinetest]]
* [[pentagastrinetest]]
*[[calciumtest]]
* [[calciumtest]]
Sommige andere vormen van kanker, buiten de schildklier, kunnen ook calcitonine produceren (ectopisch productie). Voorbeelden hiervan zijn [[longkanker]], carcinoid, [[melanoom]], [[feochromocytoom]], pancreas, borst- en prostaatkanker.
Sommige andere vormen van kanker, buiten de schildklier, kunnen ook calcitonine produceren (ectopisch productie). Voorbeelden hiervan zijn [[longkanker]], [[carcinoïd]], [[melanoom]], [[feochromocytoom]], [[pancreaskanker|pancreas-]], [[borstkanker|borst-]] en [[prostaatkanker]].


==Verhoogd risico op kanker==
==Verhoogd risico op kanker==
⚫
Op 23 augustus 2012 publiceerde het Nederlandse [[College ter Beoordeling van Geneesmiddelen]] een waarschuwing. Langdurig gebruik liet een dosisafhankelijk risico zien op het ontstaan van kanker.<ref>{{Citeer web |url=http://www.cbg-meb.nl/CBG/nl/humane-geneesmiddelen/actueel/Verhoogd_risico_op_kanker_bij_langdurig_gebruik_van_calcitonine/default.htm |titel=Verhoogd risico op kanker bij langdurig gebruik van calcitonine |uitgever=www.cbg-med.nl |datum=23 augustus 2012 |archiefurl=https://archive.today/20130703122316/http://www.cbg-meb.nl/CBG/nl/humane-geneesmiddelen/actueel/Verhoogd_risico_op_kanker_bij_langdurig_gebruik_van_calcitonine/default.htm |archiefdatum=3 juli 2013 |dodeurl=ja }}</ref>


⚫
==Externe links==
⚫
Op 23 augustus 2012 publiceerde het Nederlandse [[College ter Beoordeling van Geneesmiddelen]] een waarschuwing. Langdurig gebruik liet een dosisafhankelijk risico zien op het ontstaan van kanker. <ref>http://www.cbg-meb.nl/CBG/nl/humane-geneesmiddelen/actueel/Verhoogd_risico_op_kanker_bij_langdurig_gebruik_van_calcitonine/default.htm</ref>
* {{Citeer web |url=http://www.kiesbeter.nl/medische-informatie/laboratoriumonderzoek/calcitonine/ |titel=Medische informatie over calcitonine |archiefurl=https://archive.today/20130703122932/http://www.kiesbeter.nl/ziekte-en-gezondheid/laboratoriumonderzoek/calcitonine/default.aspx |archiefdatum=3 juli 2013 |dodeurl=ja }}


{{Appendix|2=
== Voetnoot ==
⚫
* Copp DH, Cheney B. ''Calcitonin-a hormone from the parathyroid which lowers the calcium-level of the blood.'' Nature 1962;193:381-2. {{PMID|13881213}}
{{references|90%}}

==Referentie==
⚫
* Copp DH, Cheney B. ''Calcitonin-a hormone from the parathyroid which lowers the calcium-level of the blood.'' Nature 1962;193:381-2. PMID 13881213
* Handboek medische laboratoriumdiagnostiek. Pekelharing et al 2009.
* Handboek medische laboratoriumdiagnostiek. Pekelharing et al 2009.
----
⚫
==Externe links==
{{References}}
* [http://www.kiesbeter.nl/medische-informatie/laboratoriumonderzoek/calcitonine/ Medische informatie over CALCITONINE]
}}

{{Navigatie hormonen}}


[[Categorie:Peptidehormoon]]
[[Categorie:Peptidehormoon]]
[[Categorie:Tumormarker]]
[[Categorie:Tumormarker]]
[[Categorie:Schildklier]]
[[Categorie:Schildklier]]

[[ar:كالسيتونين]]
[[bg:Калцитонин]]
[[ca:Calcitonina]]
[[cs:Kalcitonin]]
[[de:Calcitonin]]
[[dv:ކެލްސިޓޯނިން]]
[[en:Calcitonin]]
[[es:Calcitonina]]
[[eu:Kaltzitonina]]
[[fa:کلسی تونین]]
[[fi:Kalsitoniini]]
[[fr:Calcitonine]]
[[gl:Calcitonina]]
[[he:קלציטונין]]
[[hr:Kalcitonin]]
[[id:Kalsitonin]]
[[it:Calcitonina]]
[[ja:カルシトニン]]
[[kk:Тирокальцитонин]]
[[no:Kalsitonin]]
[[pl:Kalcytonina]]
[[pt:Calcitonina]]
[[ro:Calcitonină]]
[[ru:Тиреокальцитонин]]
[[sk:Kalcitonín]]
[[sl:Kalcitonin]]
[[sr:Калцитонин]]
[[sv:Kalcitonin]]
[[ta:கால்சிடோனின்]]
[[tr:Kalsitonin]]
[[uk:Кальцитонін]]
[[zh:降鈣素]]

Huidige versie van 2 sep 2024 om 22:51

3D-structuur van zalm calcitonine

Calcitonine is een hormoon met een lineaire polypeptidestructuur met 32 aminozuren en een molmassa van circa 3700 D, ontdekt in 1962 door D.H. Copp en B. Cheney.

Dit hormoon komt voor bij vissen, reptielen, vogels en zoogdieren. Aanvankelijk werd verondersteld dat het door de bijschildklier werd geproduceerd, maar later bleek de schildklier de bron te zijn. Bij zoogdieren wordt het geproduceerd in de parafolliculaire cellen (ook bekend als de C-cellen) in het stroma rondom de follikels van de schildklier; bij de andere gewervelde dieren in het corpus ultimobranchiale (Glandula ultimobranchialis), een klein endocrien orgaan in de nek..

Werking

[bewerken | brontekst bewerken]

Calcitonine remt de afbraak van botweefsel. De productie en uitstorting van calcitonine wordt bevorderd door hoge calciumconcentraties in het bloed, die onder meer het gevolg kunnen zijn van botnecrose door osteoporose. Door zijn afscheiding reduceert het de calciumionen (Ca2+) in het bloed als tegenhanger van de effecten van het parathormoon (PTH) en verlaagt aldus de calciumspiegel van het bloed. Calcitonine wordt eveneens gestimuleerd door gastrine, een hormoon dat de maagzuurproductie bevordert, en door pentagastrine, een synthetische polypeptide. Ook remt calcitonine de lactatie.

Calcitonine werkt op volgende specifieke wijze in op de bloedspiegel :

  • remt de Ca2+ absorptie door de ingewanden
  • remt de activiteit van osteoclasten in het beendergestel.
  • remt de reabsorptie van fosfaten in de nierbuisjes
  • remt de reabsorptie van Ca2+ en Mg2+ in de nierbuisjes.

Dit zijn vooral effecten die gezien worden bij dierexperimenten. In de mens lijkt calcitonine echter een kleine rol te spelen in de calciumhomeostase.

Bepaling

[bewerken | brontekst bewerken]

Calcitonine kan bepaald worden in een klinisch chemisch laboratorium. Het wordt vooral bepaald bij een verdenking op schildklierkanker. Calcitonine kan namelijk verhoogd zijn bij een medullair schildkliercarcinoom. Calcitonine wordt ook gebruikt als tumormarker om kanker bij mensen met een medullair schildkliercarcinoom op te sporen. Tevens wordt het aangevraagd in verband met vroegtijdige opsporing van MTC bij patiënten met familiaire belasting (MEN type 2A en 2B). Er wordt vaker een stimuleringstest verricht:

Sommige andere vormen van kanker, buiten de schildklier, kunnen ook calcitonine produceren (ectopisch productie). Voorbeelden hiervan zijn longkanker, carcinoïd, melanoom, feochromocytoom, pancreas-, borst- en prostaatkanker.

Verhoogd risico op kanker

[bewerken | brontekst bewerken]

Op 23 augustus 2012 publiceerde het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen een waarschuwing. Langdurig gebruik liet een dosisafhankelijk risico zien op het ontstaan van kanker.[1]

[bewerken | brontekst bewerken]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Calcitonine&oldid=68059653"