Nonnetje (vogel): verschil tussen versies

Nonnetje; IUCN-status: Niet bedreigd (2016)
	Twee nonnetjes, een woerd (links) en een eend (rechts)
Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Aves (Vogels)
Orde:	Anseriformes (Eendvogels)
Familie:	Anatidae (Eendachtigen)
Geslacht:	Mergellus
Soort
	Mergellus albellus; (Linnaeus, 1758); Originele combinatie; Mergus albellus
	Verspreidingsgebied van het nonnetje ■ broedgebied (groen) ■ trekgebied (lichtblauw) ■ niet-broedgebied (donkerblauw)
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Nonnetje op Wikispecies
Portaal	Biologie ; Vogels

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 3 okt 2023 om 18:30

Het nonnetje (Mergellus albellus) is een vogel uit de familie van de eendachtigen (Anatidae). De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1758 als Mergus albellus gepubliceerd door Carl Linnaeus.^[2] Hij verwees naar beschrijvingen en afbeeldingen door eerdere auteurs, onder meer Francis Willughby (1676; p. 254 en t. 64),^[3] John Ray (1713; 135)^[4] en Eleazar Albin (1731; p. 85 en t. 89),^[5] waar steeds het mannetje is afgebeeld. Voor Linnaeus' volgende naam, Mergus minutus, verwees hij naar zijn eigen Fauna svecica,^[6] waarin referenties naar opnieuw Willughby (p. 261, t. 59)^[7] en Ray (p. 125)^[8] te vinden zijn, en hij voegt er nog een referentie naar Albin (p. 84, t. 88) aan toe. In alle gevallen betreft het het vrouwtje van dezelfde soort, maar onder een andere naam gepubliceerd.

Veldkenmerken

De woerd is grotendeels wit en heeft een witte kuif. Hij heeft een opvallende zwarte oogvlek, van waaruit een dunne zwarte streep naar een zwarte vlek op het achterhoofd loopt. De rug is zwart, en er lopen enkele dunne zwarte strepen over de zijborst en flanken. De eend heeft een kastanjebruine bovenkop en nek met een witte keel en wangen. De bovenkant van het lichaam is donkergrijs en de onderkant is witachtig. De snavel is bij beide geslachten smal, en de bovenkant is aan het einde haakvormig. De vogel wordt tussen de 38 en 44 cm lang.^[9]

Leefwijze

De vogel broedt in boomholten nabij zoet water.^[10]

Het voedsel bestaat voornamelijk uit waterdieren, die worden opgedoken. Dankzij hun getande snavel kunnen ze deze goed vastpakken.

Verspreiding en leefgebied

Deze soort komt voor in noordelijk Eurazië en leeft meer op zoetwater dan op zout water.^[9] In Nederland is het nonnetje een doortrekker en wintergast in vrij klein aantal, zowel in het binnenland als langs de kust.^[10] Naar schatting verblijven er elke winter enkele duizenden vogels in Nederland.^[11]

Status

De grootte van de populatie is in 2015 geschat op ten minste 130 duizend vogels. Op de Rode lijst van de IUCN heeft deze soort de status niet bedreigd.^[1]

Zie ook

Eenden
Merginae (Eiders, zee-eenden, zaagbekken, etc.)

Externe links

SoortenBank.nl^{[dode link]} beschrijving, afbeeldingen en geluid

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b (en) Nonnetje op de IUCN Red List of Threatened Species.
↑ Linnaeus, C. (1758). Systema naturae ed. 10: 129
↑ Willughby, F. (1676). Ornithologiae libri tres 1: 254, T. 64
↑ Ray, J. (1713). Synopsis methodica avium: 135
↑ Albin, E. (1731). A Natural History of Birds 1: 85, plaat 89
↑ Linnaeus, C. (1746). Fauna svecica: 41, n° 115
↑ Willughby, F. (1676). Ornithologiae libri tres 1: 261, T. 59
↑ Ray, J. (1713). Synopsis methodica avium: 125
↑ ^a ^b Postma, W.P., Kleijn, H. (1956). Vogels in kleuren. Meulenhoff, Amsterdam.
↑ ^a ^b Michael Chinery. Encyclopedie van de Natuur, Pag: 49.
↑ Nonnetje op Sovon.nl

[IUCN-1] (en) Nonnetje op de IUCN Red List of Threatened Species.

[2] Linnaeus, C. (1758). Systema naturae ed. 10: 129

[3] Willughby, F. (1676). Ornithologiae libri tres 1: 254, T. 64

[4] Ray, J. (1713). Synopsis methodica avium: 135

[5] Albin, E. (1731). A Natural History of Birds 1: 85, plaat 89

[6] Linnaeus, C. (1746). Fauna svecica: 41, n° 115

[7] Willughby, F. (1676). Ornithologiae libri tres 1: 261, T. 59

[8] Ray, J. (1713). Synopsis methodica avium: 125

[Vik-9] Postma, W.P., Kleijn, H. (1956). Vogels in kleuren. Meulenhoff, Amsterdam.

[Enc-10] Michael Chinery. Encyclopedie van de Natuur, Pag: 49.

[11] Nonnetje op Sovon.nl

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

@@ Regel 2: / Regel 2: @@
 | naam              = Nonnetje
 | status            = LC
-| statusbron        = 2009
+| statusbron        = 2016
-| rl-id             = 100600497
+| rl-id             = 22680465
-| afbeelding        = Smew.both.arp.600pix.jpg
+| afbeelding        = Mergellus albellus Oulu Finland 2020-05-08.jpg
+| afbeeldingtekst   = Twee nonnetjes, een woerd (links) en een eend (rechts)
 | orde              = [[Eendvogels|Anseriformes]] (Eendvogels)
-| familie           = [[Eendachtigen|Anatidae]] (Eendachtigen)
+| familie           = [[Anatidae]] (Eendachtigen)
 | geslacht          = ''[[Mergellus]]''
 | w-naam            = ''Mergellus albellus''
-| auteur            = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]]
+| auteur            = [[Carl Linnaeus|Linnaeus]]
 | datum             = 1758
 | haakjes           = ja
+| origineel         = ''Mergus albellus''
+| afbeeldingII      = MergellusAlbellusIUCNver2018 2.png
+| afbeeldingIItekst =
+<div style="display:inline-block; text-align:initial; width:auto;">
+Verspreidingsgebied van het nonnetje
+{{legenda|#00FF00|broedgebied (groen)}}
+{{legenda|#00FFFF|trekgebied (lichtblauw)}}
+{{legenda|#007FFF|niet-broedgebied (donkerblauw)}}
+</div>
 }}
-Het '''nonnetje''' (''Mergellus albellus'') is een [[eenden|eend]] uit de familie [[Anatidae]] (Zwanen, ganzen en eenden), behorende tot de [[zaagbekken]]. Het zijn zeer actieve eenden die graag duiken. Veel mensen houden ze als huisdier.{{feit||2009|12|27}}
+Het '''nonnetje''' (''Mergellus albellus'') is een [[Vogels|vogel]] uit de familie van de [[Anatidae|eendachtigen]] (Anatidae). De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1758 als ''Mergus albellus'' gepubliceerd door [[Carl Linnaeus]].<ref>{{aut|Linnaeus, C.}} (1758). [https://www.biodiversitylibrary.org/page/727034 ''Systema naturae'' ed. 10: 129]</ref> Hij verwees naar beschrijvingen en afbeeldingen door eerdere auteurs, onder meer [[Francis Willughby]] (1676; p. 254 en t. 64),<ref>{{aut|Willughby, F.}} (1676). [https://www.biodiversitylibrary.org/page/56923634 ''Ornithologiae libri tres'' '''1''': 254], [https://www.biodiversitylibrary.org/page/56923819 T. 64]</ref> [[John Ray]] (1713; 135)<ref>{{aut|Ray, J.}} (1713). [https://www.biodiversitylibrary.org/page/6355401 ''Synopsis methodica avium'': 135]</ref> en [[Eleazar Albin]] (1731; p. 85 en t. 89),<ref>{{aut|Albin, E.}} (1731). [https://www.biodiversitylibrary.org/page/41130497 ''A Natural History of Birds'' '''1''': 85], [https://www.biodiversitylibrary.org/page/41130496 plaat 89]</ref> waar steeds het mannetje is afgebeeld. Voor Linnaeus' volgende naam, ''Mergus minutus'', verwees hij naar zijn eigen ''Fauna svecica'',<ref>{{aut|Linnaeus, C.}} (1746). [https://www.biodiversitylibrary.org/page/41545396 ''Fauna svecica'': 41, n° 115]</ref> waarin referenties naar opnieuw Willughby (p. 261, t. 59)<ref>{{aut|Willughby, F.}} (1676). [https://www.biodiversitylibrary.org/page/56923641 ''Ornithologiae libri tres'' '''1''': 261], [https://www.biodiversitylibrary.org/page/56923809 T. 59]</ref> en Ray (p. 125)<ref>{{aut|Ray, J.}} (1713). [https://www.biodiversitylibrary.org/page/6355391 ''Synopsis methodica avium'': 125]</ref> te vinden zijn, en hij voegt er nog een referentie naar Albin (p. 84, t. 88) aan toe. In alle gevallen betreft het het vrouwtje van dezelfde soort, maar onder een andere naam gepubliceerd.
+== Veldkenmerken ==
+De woerd is grotendeels wit en heeft een witte kuif. Hij heeft een opvallende zwarte oogvlek, van waaruit een dunne zwarte streep naar een zwarte vlek op het achterhoofd loopt. De rug is zwart, en er lopen enkele dunne zwarte strepen over de zijborst en flanken. De eend heeft een kastanjebruine bovenkop en nek met een witte keel en wangen. De bovenkant van het lichaam is donkergrijs en de onderkant is witachtig. De snavel is bij beide geslachten smal, en de bovenkant is aan het einde haakvormig. De vogel wordt tussen de 38 en 44&nbsp;cm lang.<ref name="Vik">{{Citeer boek| achternaam=Postma | voornaam=W.P. | medeauteurs=Kleijn, H. | datum=1956 | titel=Vogels in kleuren | uitgever=Meulenhoff | plaats=Amsterdam | ISBN = | pagina's = }}</ref>
+== Leefwijze ==
+De vogel broedt in boomholten nabij zoet water.<ref name="Enc">{{Citeer boek|titel=Encyclopedie van de Natuur|auteur=Michael Chinery|pagina's=Pag: 49}}</ref>
+Het voedsel bestaat voornamelijk uit waterdieren, die worden opgedoken. Dankzij hun getande snavel kunnen ze deze goed vastpakken.
+== Verspreiding en leefgebied ==
+Deze soort komt voor in noordelijk [[Eurazië]] en leeft meer op [[zoetwater]] dan op [[zout water]].<ref name="Vik" /> In Nederland is het nonnetje een doortrekker en wintergast in vrij klein aantal, zowel in het binnenland als langs de kust.<ref name="Enc" /> Naar schatting verblijven er elke winter enkele duizenden vogels in Nederland.<ref>[https://stats.sovon.nl/stats/soort/2200 Nonnetje op Sovon.nl]</ref>
+== Status ==
+De grootte van de populatie is in 2015 geschat op ten minste 130 duizend vogels. Op de [[Rode lijst van de IUCN]] heeft deze soort de status ''niet bedreigd''.<ref name="IUCN" />
 == Zie ook ==
@@ Regel 20: / Regel 45: @@
 ==Externe links==
-* [http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&record=Mergellus+albellus SoortenBank.nl] beschrijving, afbeeldingen en geluid
+* [http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&record=Mergellus+albellus SoortenBank.nl]{{Dode link}} beschrijving, afbeeldingen en geluid
+{{Appendix}}
-{{bronnen|bronvermelding=
-{{references}}
-}}
-{{commonscat|Mergellus albellus}}
 [[Categorie:Anatidae]]
 [[Categorie:IUCN-status niet bedreigd]]
+[[Categorie:Dier uit het Palearctisch gebied]]
-[[az:Nazik pazdimdik]]
-[[ba:Аҡсабан]]
-[[bg:Малък нирец]]
-[[br:Heskenneg bihan]]
-[[ca:Bec de serra petit]]
-[[cs:Morčák malý]]
-[[cy:Lleian Wen]]
-[[de:Zwergsäger]]
-[[en:Smew]]
-[[eo:Blanka merĝo]]
-[[es:Mergellus albellus]]
-[[et:Väikekoskel]]
-[[eu:Mergellus albellus]]
-[[fi:Uivelo]]
-[[fr:Harle piette]]
-[[fy:Lytse Seachbek]]
-[[ga:Síolta gheal]]
-[[hu:Kis bukó]]
-[[it:Mergellus albellus]]
-[[ja:ミコアイサ]]
-[[lt:Mažasis dančiasnapis]]
-[[lv:Mazā gaura]]
-[[mn:Цахиур бохио]]
-[[nn:Lappfiskand]]
-[[no:Lappfiskand]]
-[[pcd:Mutérlète (Oizo)]]
-[[pl:Bielaczek]]
-[[pms:Mergus albellus]]
-[[pnb:سمیو]]
-[[ru:Луток]]
-[[rue:Малый крохаль]]
-[[sah:Билгинэх]]
-[[se:Gárggogoalsi]]
-[[sv:Salskrake]]
-[[tr:Sütlabi]]
-[[uk:Крех малий]]
-[[vi:Vịt mào]]
-[[zh:白秋沙鸭]]