Amadeu Vives i Roig
(Doorverwezen vanaf Amadeo Vives)
Amadeu Vives i Roig (Collbató, Catalonië, 18 november 1871 – Madrid, 1 december 1932) was een Spaans componist, muziekpedagoog en dirigent.
Levensloop
[bewerken | brontekst bewerken]Al vroeg werd zijn muzikaal talent ontdekt als hij gedurende 4 jaren op het internaat Sant Joan de Déus, in Barcelona was en hij bijzonder muzikaal en religieus gevormd werd. In 1887 werd hij koorleider in de parochiekerk Jesús de Gracia in Barcelona en was leraar in verschillende kloosters. Ook was hij dirigent van het koor en orkest van het prestigieuze klooster Nuestra Señora de Loreto. Hij dirigeerde een banda in Málaga.
Hij was een vroege leerling van Felipe Pedrell, studeerde verder piano, harmonie, compositie, contrapunt, en orkestdirectie onder andere bij de componist José Rivera y Miró in Barcelona en was samen met Luis Millet betrokken bij de oprichting van het invloedrijke Orféo Catalá in 1891, dat een sleutelrol vervulde in de muzikale opleving van Catalonië. Uiteindelijk vestigde hij zich definitief in Madrid.
Aan het Real Conservatorio Superior de Música de Madrid was hij afdelingshoofd voor compositie en professor voor harmonie.
Werken
[bewerken | brontekst bewerken]Hij begon zijn muzikale loopbaan met het componeren van orkestwerken en koorliederen, maar zijn muzikale voorkeur ging al snel uit naar het componeren van zarzuela's. Zijn eerste zarzuela was La primera del barrio, een eenakter, (Teatro de la Zarzuela in Madrid, 1898), zijn eerste succes behaalde hij met Bohemios, 1 akte, in 1904, gebaseerd op dezelfde literaire bron als Puccini's meesterwerk La Boheme. Zijn bekendste werk is de zarzuela Doña Francisquita, 3 aktes (1923). Zijn totale oeuvre van theaterwerken ligt ruim boven de honderd en bestaat uit zowel ambitieuze opera's met 4 akten, als zarzuela's met een of meer akten. Zijn tijdgenoot Isaac Albéniz zei eens over hem: "Jammer dat hij de ambitie niet heeft, met zijn gave voor muziek zou hij de wereld kunnen veroveren."
Composities (selectie)
[bewerken | brontekst bewerken]Muziektheater
[bewerken | brontekst bewerken]Opera's
[bewerken | brontekst bewerken]| Voltooid in | titel | aktes | première | libretto |
|---|---|---|---|---|
| 1897 | Artús | 4 aktes | 19 mei 1897, Barcelona, Teatro Novedades | Sebastià Trullol i Plana, gebaseerd op een verhaal van Sir Walter Scott |
| 1914 | Maruxa (omgewerkt in een opera 1915) | 2 aktes | 28 mei 1914, Madrid, Teatro de la Zarzuela | Luis Pascual Frutos |
| 1919 | Balada de Carnaval | 1 akte | 1919, Madrid | Luis Fernández Ardavín en Joaquín Montero |
| 1932 | Talismán | 2 december 1932, Madrid |
Zarzuela's
[bewerken | brontekst bewerken]| Voltooid in | titel | aktes | première | libretto |
|---|---|---|---|---|
| 1898 | La primera del barrio | 1 akte | 10 juni 1898, Madrid, Teatro de la Zarzuela | Salvador María Granés, Antonio García Rufino |
| 1899 | Don Lucas del Cigarral | 3 aktes | 18 februari 1899, Madrid, Circo Parish | Tomás Luceño en Carlos Fernández Shaw |
| 1899 | Entre bobos anda el juego | Carlos Fernández Shaw en Tomás Luceño | ||
| 1900 | La Balada de la Luz | 12 juni 1900, Madrid, Teatro de la Zarzuela | Eugenio Sellés | |
| 1900 | El escalo | 1 akte | 1900, Madrid, Teatro Eslava | Carlos Arniches en Celso Lucio |
| 1901 | Doloretes; (samen met: Manuel Quislant) |
1 akte | 28 juni 1901, Madrid, Teatro Apolo | Carlos Arniches |
| 1902 | La caprichosa | 1 akte | 1902, Madrid, Teatro de la Zarzuela | Luis Pascual Frutos en Antonio López Monís |
| 1904 | Bohemios | 1 akte | 24 maart 1904, Madrid, Teatro de la Zarzuela | Guillermo Perrín en Miguel de Palacios Brugada |
| 1904 | El húsar de la guardia; (samen met: Jerónimo Giménez y Bellido) |
1 akte | 1 oktober 1904, Madrid, Teatro de la Zarzuela | Guillermo Perrín en Miguel de Palacios Brugada |
| 1905 | La gatita blanca; (samen met: Jerónimo Giménez y Bellido) |
1 akte | 23 december 1905, Madrid, Teatro Cómico | José Jackson Veyán en Jacinto Capella |
| 1905 | El arte de ser bonita; (samen met: Jesús Guridi Bidaola) |
1 akte | 1905, Madrid, Teatro Cómico | Anonio Paso en Diego Jiménez-Prieto |
| 1905 | Las granadinas; (samen met: Jerónimo Giménez y Bellido) |
1 akte | 29 september 1905, Madrid, Teatro Cómico | Guillermo Perrín en Miguel de Palacios Brugada |
| 1905 | ¡Libertad!, (samen met: Jerónimo Giménez y Bellido) |
1 akte | Guillermo Perrín en Miguel de Palacios Brugada | |
| 1905 | La libertad; (samen met: Jerónimo Giménez y Bellido) |
3 aktes | 25 mei 1905, Barcelona, Teatro Tívoli | Guillermo Perrín en Miguel de Palacios Brugada |
| 1906 | El guante amarillo; (samen met: Jesús Guridi Bidaola) |
1 akte | 8 oktober 1906, Madrid, Teatro Cómico | José Jackson Veyán en Jacinto Capella |
| 1906 | La Machaquito; (samen met: Jerónimo Giménez y Bellido) |
1 akte | 1906, Madrid, Teatro Eslava | Luis de Larra en Jacinto Capella |
| 1906 | Sangre torera | 1 akte | 1906, Madrid, Teatro Eslava | Luis Pascual Frutos en Antonio López Monis |
| 1909 | La muela del rey Farfán | 1 akte | 28 december 1909, Madrid, Teatro Apolo | Serafín Álvarez Quintero en Joaquín Álvarez Quintero |
| 1911 | Los viajes de Gulliver | 21 februari 1911, Madrid, Teatro Cómico | naar Jonathan Swift | |
| 1911 | Agua de noria | Miguel Echegaray | ||
| 1919 | Balada de Carnaval | 1 akte | 5 juli 1919, Madrid, Gran Teatro | Luis Fernández Ardavín en Joaquín Montero |
| 1923 | Doña Francisquita | 3 aktes en 4 scènes | 17 oktober 1923, Madrid, Teatro Apolo de Madrid | Federico Romero en Guillermo Fernández Shaw naar Félix Lope de Vega's blijspel "La discreta enamorada" |
| 1927 | La villana | 3 aktes en 6 scènes | 1 oktober 1927, Madrid, Teatro de la Zarzuela | Federico Romero en Guillermo Fernández Shaw naar Félix Lope de Vega "Peribáñez y el Comendador de Ocaña" |
| 1927 | Anita la risueña | 2 aktes | 23 december 1911, Madrid, Teatro Apolo | Serafín Álvarez Quintero en Joaquín Álvarez Quintero |
| 1928 | Los Flamencos; (samen met: Vicente Lleó Balbastre) |
2 aktes | 15 november 1928, Madrid, Teatro Apolo | Federico Romero en Guillermo Fernández Shaw |
| 1929 | Noche de verbena | 21 december 1929, Madrid, Teatro Eslava | Luis de Vargas | |
| 1929 | El rosario | 3 aktes | Carlos de Batlle en Luis Linares Becerra | |
| 1929 | Las Verónicas | 3 aktes | 1929, Madrid, Teatro Reina Victoria | Pedro Muñoz Seca en Pedro Pérez Fernández |
Operettes
[bewerken | brontekst bewerken]| Voltooid in | titel | aktes | première | libretto |
|---|---|---|---|---|
| 1905 | La favorita del Rey | 1 akte | Guillermo Perrín en Miguel de Palacios Brugada | |
| 1905 | El principe ruso | 4 scènes | Luciano Boada en Manuel de Castro y Tiedra, Baron de Sttoff | |
| 1906 | El golpe de estado; (samen met: Jesús Guridi Bidaola) | 1 akte | Atanasio Melantuche en Santiago Oria | |
| 1906 | El diablo verde; (samen met: Jerónimo Giménez y Bellido) | 1 akte | Guillermo Perrín en Miguel de Palacios Brugada | |
| 1910 | La reina Mimi | 3 aktes | Guillermo Perrín en Miguel de Palacios Brugada | |
| 1912 | La Generala; (samen met: Vicente Lleó) | 2 aktes | 14 juni 1912, Madrid, Gran Teatro de Madrid | Guillermo Perrín en Miguel de Palacios Brugada |
| 1913 | La veda del amor; (samen met: Vicente Lleó Balbastre) | 1 akte | Guillermo Perrín en Miguel de Palacios Brugada | |
| 1914 | Miss Australia | 1 akte | Guillermo Perrín en Miguel de Palacios Brugada | |
| 1917 | Argumento y cantables de El Tesoro | 3 aktes | Manuel Fernández Lapuente |
Werken voor banda (harmonieorkest)
[bewerken | brontekst bewerken]- 1914 Maruxa Preludio
- 1923 Preludio de "Doña Francisquita"
- 1923 Fandango de "Doña Francisquita"
- Selección uit "Bohemios"
Vocale muziek
[bewerken | brontekst bewerken]- 1915-1916 Canciones epigramáticas, voor sopraan en piano
- El retrato de Isabela
- El amor y los ojos
- La presumida, voor sopraan en piano
- O Salutaris, voor sopraan, gemengd koor en orgel
- Pues estáis ante el trono del Señor, voor drie stemmen en orgel
Koorliederen
[bewerken | brontekst bewerken]- 1892 Santus, voor koor en orkest
- 1892 La complanta d'en Guillem, voor koor en orkest
- 1893 Cançó de les palles, voor koor
- 1894 L'emigrant
- 1926 La Balanguera, voor koor
- 1926 Tres idil·lis, voor koor
- 1928 Follies i Paisatges, suite voor koor
- Doloretes
- El parador de las golondrinas
- El tirador de palomas
- La buenaventura
- La vendimia
- Lola Montes
- Polvorilla
- Su alteza imperial
- Viaje de Instrucción
Publicaties
[bewerken | brontekst bewerken]- Amadeo Vives: L'entusiasme es la sal de l'anima: conferencia llegida a la ciutat de Mataró el día 13 de novembre de 1926 en el local de la Societat Artística Literària. Barcelona. Llibreria Verdaguer, 1927. 78 p.
Bibliografie
[bewerken | brontekst bewerken]- Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
- Francisco Alia Miranda: Indice de Autores e Intepretes, in: La música en la radio: radio Ciudad Real EAJ 65 y sus discos de pizarra, Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha, 2000, 378 p., ISBN 978-84-8427-046-1
- Arístides Incháustegui, Blanca Delgado Malagón: Indice Onomastico, in: Vida musical en Santo Domingo (1940-1965), Banco de Reservas, Publicación Especial, Editora Corripio, C. por A. Santo Domingo, D. N., 1998. 529 p., ISBN 9945-036-01-7
- Joan Vallès Altés: Aproximació a la figura d'Amadeu Vives. Barcelona. Abadia de Montserrat, 1998. 113 p.
- Luis Iglesias de Souza: Compositores, in: El Teatro Lírico Español: Tomo I-Catálogo: A-E, 1991. 994 p./ Tomo II-Catálogo F-O / Tomo III-Catálogo O-Z / Tomo IV-Libretistas y compositores 1996. 742 p.; Coruna: Editorial Deportación Provincial, 1991-1996, ISBN 84-89652-19-8
- Ramon Barce: Actualidad y futuro de la zarzuela. Actas de las Jornadas celebradas en Madrid del 7 al 9 de noviembre de 1991, Madrid: Editorial Alpuesto, 1994, 350 p.
- Wolfgang Suppan, Armin Suppan: Das Neue Lexikon des Blasmusikwesens, 4. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1994, ISBN 3-923058-07-1
- Tomas Marco, Cola Franzen: Spanish music in the twentieth century, Cambridge, Mass: Harvard University Press, 1993, 261 p.
- Jacqueline Cockburn, Richard L. Stokes, Graham Johnson: The Spanish song companion, London: Victor Gollancz, 1992
- Montserrat Albet: Mil anys de musica catalana, Barcelona: Plaza & Janes Editores, S.A., 1991, 166 p.
- Volker Klotz: Besondere Eigenschaften der Gattung. Komponisten und Werke, in: Operette: Porträt und Handbuch einer unerhörten Kunst, München: Piper, 2004, 869 p., ISBN 978-3-7618-1596-0
- Sol Burguete: Amadeo Vives, 2. ed., Madrid: Espasa-Calpe 1985. 141 S.
- Sol Burguete: Amadeo Vives. Madrid, Espasa-Calpe. 1978. 141 p.
- Juan Pinero Garcia: Músicos españoles de todos los tiempos: Diccionario biográfico, Madrid: Editiorial Tres, 1984, 465 p.
- Richard Traubner: Operetta: a theatrical history, London: Victor Gollancz Ltd., 1984
- Roger Alier, Xosé Aviñoa: El libro de la zarzuela, Madrid: Ediciones Daimon, 1982, ISBN 84-231-2677-3
- Franz Stieger: Opernlexikon - Teil II: Komponisten. 1, Band A-F, Tutzing: Hans Schneider, 1975-1983, 371 p., ISBN 3-7952-0203-5
- Franz Stieger: Opernlexikon - Teil II: Komponisten. 2, Band G-M, Tutzing: Hans Schneider, 1975-1983, 373-772 p., ISBN 3-7952-0228-0
- Miguel Saperas: Cinc compositors catalans, Barcelona: Porter, Josep, 1975
- Gösta Morin, Carl-Allan Moberg, Einar Sundström: Sohlmans musiklexikon - 2. rev. och utvidgade uppl., Stockholm: Sohlman Förlag, 1975-1979, 5 v.
- José María Ruiz Gallardón, Antonio Fernández-Cid: Cien años de teatro musical en España 1875-1975, Madrid: Real Musical Editores, 1975, 610 p., ISBN 978-84-387-0021-1
- Antonio Fernández-Cid: La música española en el siglo XX, Madrid: Publicaciones de la Fundacion Juan March, 1973
- Antonio Fernández-Cid: Lieder y canciones de España; pequeña historia de la música nacional, 1900-1963, Madrid: Editora Nacional, 1963, 531 p.
- Paul Frank, Burchard Bulling, Florian Noetzel, Helmut Rosner: Kurzgefasstes Tonkünstler Lexikon - Zweiter Teil: Ergänzungen und Erweiterungen seit 1937, 15. Aufl., Wilhelmshaven: Heinrichshofen, Band 1: A-K. 1974. ISBN 3-7959-0083-2; Band 2: L-Z. 1976. ISBN 3-7959-0087-5
- Amadeo Vives (1871-1971). Precede al tit.: Tomas Borras y.o. Madrid: Sociedad General de Autores de Espana 1972. 168 S.
- Florentino Hernandez Girbal: AMADEO VIVES - Biografías. Memorias. Diarios. Ediciones Lira. 1971. 400 p.
- Tomás Borrás: Amadeo Vives (1871-1971). Madrid. Sociedad General de Autores de España. 1972. 168 p.
- Ángel Sagardía: Amadeo Vives (Vida y obra). Madrid. Editora Nacional, 1971. 180 p.
- Ángel Sagardía: La zarzuela y sus compositores: conferencia pronunciada en juventudes musicales de Sevilla, Atenco de Cádiz y sociedad filarmonica de Malaga, Madrid: Ediciones de Conferencias y Ensayos, 1958
- Marc Honneger: Dictionnaire de la musique, Paris: Bordas, 1970-76
- Manuel Valls Gorina: Historia de la música catalana, Barcelona: Editorial Taber, c1969, 218 p.
- Gervase Hughes: Composers of operetta, London: MacMillan & Co Ltd., 1962
- Joaquín Pena, Higinio Anglés, Miguel Querol Gavalda: Diccionario de la Música LABOR, Barcelona: Editorial Labor, 1954, 2V, 2318P.
- A. Miro Bachs: Cien musicos celebres españoles, Barcelona: Ediciones Ave, 1951, 211 p.
- Theodore Baker: Baker's biographical dictionary of musicians - Fourth edition, New York: G. Schirmer, 1940
- Carlo Schmidl: Dizionario universale dei musicisti: Supplemento, Milan: Sonzogno, 1938, 806 p.
- Carlo Schmidl: Dizionario universale dei musicisti, Milan: Sonzogno, 1937, 2V p.
- Paul Frank, Wilhelm Altmann: Kurzgefasstes Tonkünstler Lexikon: für Musiker und Freunde der Musik, Regensburg: Gustave Bosse, 1936, 730 p.
- Pierre V.R. Key: Pierre Key's musical who's who - A biographical survey of contemporary musicians, New York: Pierre Key, 1931, 498 p.
- Cesar Saerchinger: International who's who in music and musical gazetteer, New York: Current Literature Pub. Co., 1918, 841 p.
- Rogelio Villar: Musicos españoles, Vol. 1, Madrid: Ediciones Mateu, 1918-27