I SS Pantserkorps Leibstandarte

I SS Pantserkorps Leibstandarte
Oprichting	27 juli 1943
Ontbinding	8 mei 1945
Land	nazi-Duitsland
Krijgsmacht­onderdeel	Waffen-SS
Organisatie	Legerkorps
Onderdeel van	Wehrmacht
Specialisatie	Pantserkorps
Aantal	ca. 70.000 (van juni 1944)
Motto	Meine Ehre heißt Treue
Veldslagen	Tweede Wereldoorlog Operatie Overlord Slag om Caen Operatie Lüttich Zak van Falaise Ardennen-offensief Operatie Südwind Operatie Frühlingserwachen Weens Offensief
Commandanten	zie commandanten

Het I SS Pantserkorps "Leibstandarte" (Duits: Generalkommando I. SS Panzerkorps "Leibstandarte") was een Duits legerkorps van de Waffen-SS tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het korps kwam in actie in Normandië, de Ardennen en in Hongarije/Oostenrijk.

Krijgsgeschiedenis

Oprichting

Het I SS Pantserkorps "Leibstandarte" werd opgericht op 27 juli 1943 in Berlin-Lichterfelde (staf). De korpstroepen werden opgericht op Kamp van Beverlo, de Schwere SS-Panzer-Abteilung 101 op Oefenterrein Mailly-le-Camp.

Inzet

In augustus 1943 werd het korps naar Noord-Italië verplaatst naar Heeresgruppe B voor verdere oprichting. In december 1943 volgde verplaatsing naar Frankrijk, waar het korps onder bevel kwam van het OKW resp. OW West. Het korps was daar voorzien om het bevel op zich te gaan nemen over de 1. SS-Panzer-Division Leibstandarte-SS Adolf Hitler en de 12. SS-Panzer-Division Hitlerjugend. Dit werd echter niet geëffectueerd. Het hoofdkwartier lag in Brussel.

Normandië

In april 1944 verplaatste het korps zich naar Septeuil, ten westen van Parijs. Na de geallieerde landingen in Normandië (Operatie Overlord), kwam het korps in actie in de Slag om Caen en voerde hier bittere gevechten met Britse en Canadese troepen. Op 12 juni 1944 beschikte het korps over de 716e Infanteriedivisie, de Panzer-Lehr-Division, de 12. SS-Panzer-Division Hitlerjugend en de 21e Pantserdivisie. In augustus raakte het korps in de Zak van Falaise verzeild en hielp die zo lang mogelijk open te houden om zoveel mogelijk Duitse troepen te laten ontsnappen. Daarna trok het korps terug naar de Duitse grens. Vervolgens werd het korps begin oktober 1944 van het front teruggetrokken en in Westfalen opgefrist.

Slag in de Ardennen

Kaart van de opmars van het korps in de 1e fase in de Ardennen

Begin december werd het korps naar de Eifel verplaatst, als voorbereiding op het Ardennen-offensief. Hier zou het korps, als onderdeel van het 6e Pantserleger, de spits vormen van de aanval. Het eerste doel waren de bruggen over de Maas. Voorop ging Kampfgruppe Peiper van de 1. SS-Panzer-Division Leibstandarte-SS Adolf Hitler. Het doel werd echter niet gehaald. Het korps beschikte op 24 december 1944 over de 12. SS-Panzer-Division Hitlerjugend, de 1. SS-Panzer-Division Leibstandarte-SS Adolf Hitler, de 12e en 277e Volksgrenadierdivisies en de 3e Parachutistendivisie. Vervolgens raakte het korps verwikkeld in langdurige zware gevechten, tot het korps begin januari 1945 uit het front gehaald werd. Na een korte opfris, werd het korps naar Hongarije verplaatst.

Hongarije/Oostenrijk

Hier werd het korps ingezet in een van de laatste Duitse offensieve successen, Operatie Südwind. Deze liep van 17 tot en met 24 februari 1945. De Duitsers elimineerden het Sovjet bruggenhoofd op de westoever van de rivier de Garam ter voorbereiding van Operatie Frühlingserwachen en het korps was hier een essentieel onderdeel in het succes met de 1. SS-Panzer-Division Leibstandarte-SS Adolf Hitler en de 12. SS-Panzer-Division Hitlerjugend.

Van 6 tot 16 maart 1945 nam het korps deel aan het laatste grote Duitse offensief, Operatie Frühlingserwachen. In dit offensief beschikte het korps naast zijn twee standaard SS Pantserdivisies, over delen van de 25e Hongaarse Infanteriedivisie. In eerste instantie maakte het korps goede voortgang, maar door de toenemende Sovjet-weerstand en de modder, namen de verliezen toe en de opmarssnelheid af. Het offensief verzandde. Op 16 maart lanceerden de Sovjets hun tegenoffensief, het Weens Offensief. Het korps moest zich onder zware druk van het 6e Sovjet Gardepantserleger terugtrekken naar Neder-Oostenrijk. In de eerste helft van april 1945, terwijl de verdediging van Wenen in volle gang was, verdedigde het korps tussen Semmering en Sankt Pölten. Na een korte pauze in de gevechten volgde begin mei 1945 een terugtrekking naar de Enns

Het I SS Pantserkorps "Leibstandarte" capituleerde op 8 mei 1945 zuidwestelijk van Linz aan Amerikaanse troepen.

Bovenliggende bevelslagen

Leger	Legergroep	Plaats/regio	Begin	Eind
direct onder bevel	Heeresgruppe B	Noord-Italië	augustus 1943	december 1943
14. Armee	Heeresgruppe C	Noord-Italië	december 1943	december 1943
direct onder bevel	Heeresgruppe D	Frankrijk	januari 1944	december 1943
Panzergruppe West	Heeresgruppe B	Frankrijk	januari 1944	6 juni 1944
7. Armee	Heeresgruppe B	Normandië	6 juni 1944	29 juni 1944
Panzergruppe West	Heeresgruppe B	Normandië	30 juni 1944	begin augustus 1944
5. Panzerarmee	Heeresgruppe B	Normandië	begin augustus 1944	eind augustus/begin september 1944
7. Armee	Heeresgruppe B	Frankrijk, Eifel	eind augustus/begin september 1944
direct onder bevel	OB West	Duitsland		10 oktober 1944
7. Armee	Heeersgruppe B	Aken	10 oktober 1944	19 oktober 1944
direct onder bevel	OB West	Westfalen	19 oktober 1944
6. Panzerarmee	Heeresgruppe B	Ardennen	16 december 1944	januari 1945
5. Panzerarmee	Heeresgruppe B	Ardennen	januari 1945	januari 1945
	??	Duitsland	januari 1945	februari 1945
8. Armee	Heeresgruppe Süd	Hongarije, Garam	17 februari 1945	24 februari 1945
6. Panzerarmee	Heeresgruppe Süd	Hongarije, Oostenrijk	24 februari 1945	30 april 1945
6. Panzerarmee	Heeresgruppe Ostmark	Oostenrijk	30 april 1945	8 mei 1945

Commandanten

SS-Brigadeführer Hermann Priess

Rang	Naam	Begin	Eind
SS-Oberst-Gruppenführer	Josef Dietrich	4 juli 1943	9 augustus 1944
SS-Brigadeführer	Fritz Kraemer	9 augustus 1944	16 augustus 1944
SS-Obergruppenführer	Georg Keppler	16 augustus 1944	30 oktober 1944
SS-Gruppenführer	Hermann Priess	30 oktober 1944	8 mei 1945

Samenstelling

• Artillerie-Kommandeure (Arko) Walter Staudinger (27 juli 1943 - 6 oktober 1944), Peter Hansen (1 oktober 1944/november 1944 - 5 februari 1945)

Onderscheiding

Ridderkruis van het IJzeren Kruis met Eikenloof, Zwaarden

• Michael Wittmann, SS-Obersturmführer, Chef 2. Kompanie, SS-Panzerabteilung 101, I. SS-Panzerkorps "Leibstandarte SS Adolf Hitler"

Ridderkruis van het IJzeren Kruis met Eikenloof, Zwaarden en Briljanten

• Josef Dietrich, SS-Oberst-Gruppenführer en Panzer-Generaloberst der Waffen-SS, Kommandierender General, I. SS-Panzerkorps "Leibstandarte SS Adolf Hitler"

Bronnen, noten en/of referenties

• (de) www.archivportal-d.de - Bundesarchiv
• (de) Georg Tessin – Verbände und Truppen der deutschen Wehrmacht 1933-1945
• (de) Manfried Rauchensteiner – Der Krieg in Österreich 1945
• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel I. SS-Panzerkorps op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
• (fr) Tixier, Thierry (2019). Allgemeine SS - Polizei - Waffen-SS Volume 2, SS BRIG FHR (Geen paginavermelding). ISBN 9781326548674.
• (en) Yerger, Mark C. (1997). Waffen-SS Commanders: The Army, Corps and Divisional Leaders of a Legend: Augsberger to Kreutz. Schiffer Military History, Atglen, PA, pp. 214. ISBN 9780764303562.
• (fr) Tixier, Thierry (2019). Allgemeine SS - Polizei - Waffen SS Volume 3, SS GRUF (Geen paginavermelding). ISBN 9781326840389.
• (de) Scherzer, Veit (2005). Die Ritterkreuzträger 1939-1945 (PDF). Scherzers Militaire-Verlag Ranis, Jena, 250, 764. ISBN 3938845007.
• (de) Krätschmer, Ernst-Günther (2012). Die Ritterkreuzträger der Waffen-SS (PDF). Pour le Mérite-Verlag, 19, 555. ISBN 9783942145145.

---