Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja oczekująca na przejrzenie]
Usunięta treść Dodana treść
Removal of the tracking URL parameters.
m drobne redakcyjne, wikizacja
 
(Nie pokazano 45 wersji utworzonych przez 33 użytkowników)
Linia 10:
|status kanoniczny = nieuregulowany
|założyciel = [[Marcel Lefebvre]]
|data założenia = [[1 listopada]] [[1970]]<ref name="swissinfo.ch">{{Cytuj |autor = |tytuł = ''La Fraternité sacerdotale Saint-Pie X, un catholicisme intégriste'' |data = 29 marca 2021 |data dostępu = 2021-08-23 |opublikowany = [[Radio Télévision Suisse]] |url = https://www.rts.ch/archives/grands-formats/10750782-la-fraternite-sacerdotale-saintpie-x-un-catholicisme-integriste.html |język = fr}}</ref>
|data zatwierdzenia = 1970 (na czas określony – do 1976)
|przełożony = [[Davide Pagliarani]]
|liczba członków = 1 1211135 członków (20202022<ref name=laportelatine.org>{{Cytuj |url = https://laportelatine.org/qui-sommes-nous/la-fsspx-dans-le-monde |tytuł = Statistiques de la FSSPX • La Porte Latine<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = laportelatine.org |język = fr |data dostępu = 2021-02-17}}</ref>):<br />– 3 biskupi<br />– 687707 księży<br />– 268 seminarzystów<ref name=obfite>{{Cytuj | url=https://news.fsspx.pl/2021/10/obfite-nowe-powolania-duchowne/ | tytuł=Obfite nowe powołania duchowne – Wiadomości Tradycji Katolickiej<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=fsspx.pl | język=pl | data dostępu=2024-04-22}}</ref><br />– 117 kandydatów<ref name=obfite />
|commons = Category:Society of Saint Pius X
|www = http://www.fsspx.org/
}}
'''Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X''' ([[Łacina|łac.]] ''Fraternitas Sacerdotalis Sancti Pii X'', FSSPX, SSPX, [[Styl potoczny|pot.]] '''lefebryści''' lub '''lefebvryści''', rzadko '''piusowcy''') – [[Kościół katolicki|katolickie]] [[stowarzyszenie życia apostolskiego]] o nieuregulowanym statusie kanonicznym, lecz z personalną jurysdykcją papieską, której udzielił zasiadający obecnie na tronie Piotrowym papież [[Franciszek (papież)|Franciszek.]]. W 2016 Bractwo zrzeszało 593 księży (680707 w 20202022<ref>{{Cytuj |autor = Przez Pjj |tytuł = Liczba księży Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X przekroczyła 700 |data = 2022-07-23 |data dostępu = 2022-08-29 |opublikowany = Wiadomości Tradycji Katolickiej |url = https://news.fsspx.pl/2022/07/liczba-ksiezy-bractwa-kaplanskiego-sw-piusa-x-przekroczyla-700/ |język = pl}}</ref>) i posiadało 750 [[kaplica|kaplic]] w 70 krajach na wszystkich zamieszkanych kontynentach. Prowadziło także dwie szkoły wyższe, ponad 100 szkół oraz 7 domów starców. W tym czasie w sześciu [[seminarium duchowne|seminariach duchownych]] Bractwa ([[Ecône]] w [[Szwajcaria|Szwajcarii]], [[Flavigny-sur-Ozerain]] we [[Francja|Francji]], [[Goulburn]] w [[Australia|Australii]], [[Winona (Minnesota)|Winona]] w [[Stany Zjednoczone|USA]], [[La Reja]] w [[Argentyna|Argentynie]] oraz [[Schierling|Zaitzkofen]] w [[Niemcy|Niemczech]]) do posługi kapłańskiej przygotowywało się ponad 200 mężczyzn<ref name="stat" /><ref name="liczba_księży">{{cytuj stronę |url = http://ekai.pl/wydarzenia/swiat/x22013/ksiezy-lefebrystow-na-swiecie/ |tytuł = 509 księży lefebrystów na świecie |język = pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20131110003819/http://ekai.pl/wydarzenia/swiat/x22013/ksiezy-lefebrystow-na-swiecie/ |zarchiwizowano = 2013-11-10 |data dostępu = 2009-08-25}}</ref>. Obecnym przełożonym FSSPX jest [[Davide Pagliarani|ks. Dawid Pagliarani]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://news.fsspx.pl/2018/07/wybor-asystentow-generalnych-bractwa-kaplanskiego-sw-piusa-x/ |tytuł = Wybór asystentów generalnych Bractwa Kapłańskiego Św. Piusa X |data = 2018-07-12 |opublikowany = Wiadomości Tradycji Katolickiej |data dostępu = 2018-07-12}}</ref>.
 
== Historia ==
[[Plik:Marcel Lefebvre 1981.jpg|thumb|left|200px|Abp Marcel Lefebvre, założyciel bractwaBractwa, celebrujący [[NadzwyczajnaKlasyczny formaryt rytu rzymskiegorzymski|Mszę Trydenckąw klasycznym rycie rzymskim]]]]
[[Plik:Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP.JPG|mały|240px|Ołtarz w kościele pw. Niepokalanego Poczęcia NMP przy warszawskim przeoracie FSSPX]]
[[Plik:Facade Saint-Nicolas-du-Chardonnet Paris.jpg|mały|240px|[[Kościół Saint Nicolas du Chardonnet w Paryżu|Kościół Saint Nicolas du Chardonnet]] – główny ośrodek Bractwa św. Piusa X w [[Paryż]]u]]
[[Plik:Willibrordkerk interieur.JPG|thumb|Kościół [[Wilibrord apostoł Fryzów|św. Wilibrorda]], Utrecht, Holandia, był używany przez FSSPX od roku 2015]]
[[Plik:Minoritenkirche.Wien.jpg|thumb|Minoritenkirche w Wiedniu, Austria, był ofiarowany bractwu w roku 2021.<br />[https://www.youtube.com/watch?v=M9m3ywlfU5Y&ab_channel=VerlasseneKanzeln Tutaj jest plik na wideo z pierwszej Mszy celebrowane Bractwem po otrzymaniu koscioła.]]]
 
Bractwo powstało w łonie [[Kościół łaciński|Kościoła rzymskokatolickiego]] z inicjatywy arcybiskupa [[Marcel Lefebvre|Marcela Lefebvre’a]]. Powołane do życia zostało 1 listopada 1970 przez [[François Charrière|FrançoisaFrançois CharrièreCharrière’a]] – biskupa [[Lozanna|Lozanny]], [[Genewa|Genewy]] i [[Fryburg (miasto w Szwajcarii)|Fryburga]], jako [[stowarzyszenie życia apostolskiego]] na prawie diecezjalnym, czyli jako [[Wspólnota religijna|stowarzyszenie]] [[duchowieństwo|kleryckie]], którego członkowie żyją wspólnie i według określonych reguł, ale bez [[Śluby zakonne|ślubów zakonnych]]<ref name="historia">{{cytuj stronę |url = http://www.fsspx.org/en/brief-history-of-the-priestly-society-of-st-pius-x |tytuł = Brief History of the priestly Society of St. Pius X |opublikowany = fsspx.org |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20141031150958/http://www.fsspx.org/en/brief-history-of-the-priestly-society-of-st-pius-x |zarchiwizowano = 2014-10-31 |data dostępu = 2016-04-20}}</ref><ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |rozdział = Posłowie |isbn = 83-901606-5-X}}</ref>. Zgodnie z kanonicznym zwyczajem statut Bractwa został zatwierdzony na czas określony (''ad experimentum'')<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.virgo-maria.org/D-FSSPX/fsspx.html |tytuł = DÉCRET D’ÉRECTION DE LA «FRATERNITÉ SACERDOTALE INTERNATIONALE SAINT PIE X» |język = fr}}</ref>.
 
Jako że pojawiały się częste zarzuty wobec Bractwa co do nieakceptowania przez jego członków postanowień [[Sobór watykański II|Soborusoboru Watykańskiegowatykańskiego II]], w październiku 1974 – na zlecenie [[KongregacjaDykasteria ds. Duchowieństwa|Kongregacji ds. Duchowieństwa]] – odbyła się wizytacja [[Międzynarodowe Seminarium Świętego Piusa X|seminarium w Ecône]], prowadzonymprowadzonego przez Bractwo. 21 listopada 1974 Lefebvre wydał oświadczenie, w którym podkreślił swoją wierność ''Katolickiemu Rzymowi, obrońcy wiary katolickiej''. Bractwo zarzuciło jednocześnie reformom Soborusoboru Watykańskiegowatykańskiego II wywodzącywywodzące się z [[herezja|herezji]] [[neomodernizm]]u i [[neoprotestantyzm]]u, twierdząc, że prowadzą one do laicyzacji i zniszczenia od środka [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]], stąd odmawia ich zaakceptowania w sprawach sprzecznych z [[Tradycja Katolicka|tradycją]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://m-ostrowski.com/index.php?option=com_content&task=view&id=88&Itemid=43 |tytuł = Deklaracja Abpa. Marcelego Lefebvre’a z 21 listopada 1974 |cytat = Całym sercem i całą duszą należymy do Rzymu Katolickiego, stróża wiary katolickiej oraz tradycji niezbędnych do jej zachowania, do wiecznego Rzymu, nauczyciela mądrości i prawdy. Odrzucamy natomiast i zawsze odrzucaliśmy pójście za Rzymem o tendencji neomodernistycznej i neoprotestanckiej, która wyraźnie zaznaczyła się podczas Soborusoboru Watykańskiegowatykańskiego II, a po soborze we wszystkich z niego wynikających reformach.}}</ref>.
 
21 stycznia 1975 zebrała się Komisja Kardynałów, która po omówieniu raportu wizytatorów apostolskich postanowiła zaprosić abpa Lefebvre’a na rozmowy. Na spotkaniach, do których doszło 13 lutego i 3 marca 1975, nie udało się osiągnąć porozumienia. W konsekwencji Komisja Kardynałów 6 maja 1975 przekazała przełożonemu Bractwa pismo, w którym zwrócono między innymi uwagę na to, że „niedopuszczalne jest (…) poddawanie zarządzeń papieskich swojemu prywatnemu osądowi oraz samodzielne decydowanie o tym, które decyzje przyjąć, a które odrzucić”. Na mocy tego dokumentu seminarium w Ecône i Bractwo utraciłoutraciły podstawę prawną (codo było niezgodne z przepisami Prawa Kanonicznego; również zarzuty dotyczyły wypowiedzi abpa Lefebvre’a, a nie działalności samego Bractwa)działania. Mimo apelacji decyzja została podtrzymana<ref name="dokumenty">{{cytuj stronę |url = http://www.piusx.org.pl/fsspx/abp-Marceli-Lefebvre |tytuł = Założenie i rozwój Bractwa Kapłańskiego Św. Piusa X (1969–1976)}}</ref>.
 
W czerwcu 1976, pomimoPomimo ostrzeżeń kierowanych przez legatów, ai także[[Paweł przezVI|papieża samegoPawła papieżaVI]], który na [[konsystorz]]u wprost upomniał Lefebvre’a<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.vatican.va/holy_father/paul_vi/speeches/1976/documents/hf_p-vi_spe_19760524_concistoro_it.html |tytuł = CONCISTORO SEGRETO DEL SANTO PADRE PAOLO VI PER LA NOMINA DI VENTI CARDINALI |autor = [[Paweł VI]] |opublikowany = |data = 1976-05-24 |język = it |data dostępu = 2010-03-26}}</ref>, w czerwcu 1976 udzielił on święceń prezbiteriatu klerykom Bractwa bez zgody miejscowego ordynariusza, co było niezgodne z przepisami Prawa Kanonicznego. W związku z tym, 22 lipca 1976 [[Paweł VI|papież Paweł VI]] zawiesił działanie Bractwa, a Marcela Lefebvre’a ukarał [[suspensa|suspensą]] {{k|la|a divinis}}<ref name="historia" /><ref>{{cytuj stronę |url = http://ekai.pl/wydarzenia/x15119/watykan-niepowodzenie-rozmow-z-lefebrystami/ |tytuł = Watykan: niepowodzenie rozmów z lefebrystami |autor = |język = pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20131203082005/http://ekai.pl/wydarzenia/x15119/watykan-niepowodzenie-rozmow-z-lefebrystami/ |zarchiwizowano = 3 grudnia 2013 |data dostępu = 2009-01-28}}</ref>.
 
Po tym akcie jeszcze kilkakrotnie dochodziło do wymiany korespondencji pomiędzy Pawłem VI i Kurią Rzymską a arcybiskupem Lefebvre’em, jednak nie doprowadziły one do pojednania stron<ref name="dokumenty" />.
 
30 czerwca 1988 Marcel Lefebvre bez zgody papieża [[sakra|konsekrował]] wraz ze współkonsekratorem [[Antônio de Castro Mayer|Antônien de Castro Mayerem]], przełożonym tradycjonalistycznego FSSJV, czterech biskupów [[Bernard Fellay|Bernarda Fellaya]], [[Alfonso de Galarreta]], [[Bernard Tissier de Mallerais|Bernarda Tissier de Mallerais]] i [[Richard Williamson|Richarda Williamsona]],. razemDwa zedni współkonsekratorempóźniej [[AntônioJan dePaweł CastroII]] Mayerogłosił w [[motu proprio]] przełożonym''[[Ecclesia tradycjonalistycznegoDei|Ecclesia FSSJVDei adflicta]]''<ref>{{cytuj stronę |url = https://ekai.pl/dokumenty/list-apostolski-motu-proprio-ecclesia-dei/ |tytuł = Ecclesia Dei adflicta |autor = Jan Paweł II |data dostępu = 2017-10-06}}</ref>, że abp Lefebvre i czterej wyświęceni przezeń biskupi zaciągnęli na siebie ekskomunikę {{k|la|latae sententiae}} (wiążącą mocą samego prawa), ponieważ udzielenie święceń biskupich miało miejsce bez mandatu Stolicy Apostolskiej.
Dwa dni później [[Jan Paweł II]] ogłosił w [[motu proprio]] ''[[Ecclesia Dei|Ecclesia Dei adflicta]]''<ref>{{cytuj stronę |url = https://ekai.pl/dokumenty/list-apostolski-motu-proprio-ecclesia-dei/ |tytuł = Ecclesia Dei adflicta |autor = Jan Paweł II |język = pl |data dostępu = 2017-10-06}}</ref>, że abp Lefebvre i czterej wyświęceni przezeń biskupi zaciągnęli na siebie ekskomunikę ''latae sententiae'' (wiążącą mocą samego prawa), ponieważ udzielenie święceń biskupich miało miejsce bez mandatu Stolicy Apostolskiej.
 
FSSPX nie zaakceptowało tej decyzji. Powołując się na pkt 7 kanonu 1323 [[Kodeks prawa kanonicznego z 1983|KPK]] twierdziargumentowało, że [[ekskomunika]] była od samego początku nieważna, gdyż zakazany czyn Lefebvre popełnił sądząc, że jest w stanie wyższej konieczności, związanej z kryzysem w Kościele, co zgodnie z kodeksem prawa kanonicznego zwalnia go z kary ekskomuniki, nawet gdyby się mylił<ref name="dokumenty" />.
 
FSSPX utrzymywało przyjazne relacje oraz kontakty z brazylijskim tradycjonalistycznym [[Bractwo Kapłańskie Świętego Jana Marii Vianney|Bractwem Kapłańskim Świętego Jana Marii Vianneya]], (FSSPJV), które, podobnie jak piusowcy, bylibyło przeciwniprzeciwne soborowi oraz opowiadaliopowiadało się za utrzymaniem tradycji. Przełożony bractwa [[Antônio de Castro Mayer]] również został ekskomunikowany za udział w konsekracji biskupów (był współkonsekratorem). W 1991 r. biskupi FSSPX wyświęcili na biskupa [[Licinio Rangel]]a, nowego przełożonego FSSPJV (on również zaciągnął na siebie ekskomunikę mocą przyjęcia sakry biskupiej bez zgody papieża). Przyjazne kontakty pomiędzy bractwami trwały do 2002 r., kiedy to FSSPJV pojednało się z Rzymem w zamian za pozwolenie jej kapłanom na niezależność oraz odprawianie tradycyjnej mszy łacińskiej. WBractwo miejsceFSSPJV skasowanegozostało bractwaskasowane, a na jego miejsce powstała [[Apostolska administratura personalna Świętego Jana Marii Vianneya]].
 
W 1983&nbsp;r. skończyła się kadencja założyciela bractwa, arcybiskupa Lefebvre’a. Na jego miejsce, jako nowego Generalnego Przełożonego Bractwa, kapituła zakonu wybrała [[Franz Schmidberger|Franza Schmidbergera]],. wybranoWybrano również nowe władze bractwa.
 
W 1991&nbsp;r. umierazmarł arcybiskup [[Marcel Lefebvre]], założyciel bractwa.
 
W 1994&nbsp;r., po ukończeniu kadencji Schmidbergera, kapituła zakonna na nowego przełożonego wybrała biskupa [[Bernard Fellay|Bernarda Fellaya]], zwolennika pojednania się z Rzymem<ref>{{Cytuj |url = https://wiadomosci.wp.pl/lefebrysci-oczekuja-powrotu-kosciola-do-normalnego-stanu-6037066860319873a |tytuł = Lefebryści oczekują „powrotu Kościoła do normalnego stanu” – WP Wiadomości<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = wiadomosci.wp.pl |język = pl |data dostępu = 2018-10-15}}</ref>.
 
Przez następne lata dialog między bractwem a Stolicą Apostolską w zasadzie nie istniał. Pierwsze lody przełamano kiedy w roku 2000, kiedy w czasie obchodów Wielkiego Jubileuszu Bractwo zdecydowało się na uczestnictwo w pielgrzymce do Rzymu,. wówczasWówczas to przewodniczący komisji Ecclesia Dei [[Darío Castrillón Hoyos]] spotkał się z bpabiskupem Fellayem i oznajmił mu, że papież jest gotowy nadać bractwu takie same przywileje, status i uprawnienia, jakie zostały nadane administraturze personalnej Świętego Jana Marii Vianneya. Biskup Fellay potraktował te propozycje bardzo ostrożnie i ufnie, będąbędąc świadomyświadomym tego, że byli księża bractwa, teraz zrzeszeni w BractwoBractwie KapłańskieKapłańskim Świętego Piotra (odprawiający liturgieliturgię tradycyjną), są szykanowani przez Watykan i w gruncie rzeczy ogranicza im się możliwościmożliwość sprawowania liturgii. W obliczu takiej nieufności zażądał dwóch dowodów dobrej woli: zgody i potwierdzenia przez Stolicę Apostolską, że każdy kapłan może odprawiać msze trydencką, oraz oficjalneoficjalnego potwierdzeniepotwierdzenia, że ekskomunika z 1988&nbsp;r. jest nieważna.
 
JednakW chęć2000 pojednania nie została odrzucona i w 2000roku wznowione zostały rozmowy z Kurią Rzymską na tematdotyczące uregulowania statusu Bractwa oraz wprowadzenia [[indult]]u generalnego dla mszy trydenckiej. Efektem tych rozmów było ogłoszenie w 2003&nbsp;r. przez [[Papieska Komisja Ecclesia Dei|Pontyfikalną Komisję Ecclesia Dei]] komunikatu stwierdzającego, że katolicy mogą bez grzechu wypełniać swój obowiązek niedzielny uczestnictwem w mszach sprawowanych przez księży FSSPX<ref name="autonazwa1">{{cytuj stronę |url = http://web.archive.org/web/20080614091200/http://www.unavoce.org/articles/2003/perl-011803.htm |tytuł = Latter by Msgr. Camille Perl Regarding Society of St. Pius X Masses |opublikowany = web.archive.org |język = en |data dostępu = 2010-11-11}}</ref>. {{fakt|Jeszcze wcześniej w wyniku listu, który wyciekł w r. 2002,Wcześniej obie strony doszły do porozumienia w kwestii konsekracji z {{nowrap|1988, ostatecznier.}} stronaStrona Watykańska stwierdziła, że ekskomunika zostanie zniesiona (a nie jak chciało bractwo uznana za nieważna). ostatecznie bractwoBractwo przystało na ten kompromis. Przez następne lata dialog był kontynuowany|data=2020-04}}.
 
Dialog został zintensyfikowany za pontyfikatu [[Benedykt XVI|Benedykta XVI]], który miał być dla piusowcówbractwa przełomowy,. ówczesnyÓwczesny papież był uważany za sprzyjającego tradycyjnej liturgii i nauczaniu, do tego władze bractwaFSSPX wypowiadały się o nim bardzo pozytywnie, tym bardziej że Benedykta XVI znali z faktu, że od 1988&nbsp;r., prowadziłjako onprefekt Kongregacji Nauki i Wiary, prowadził dialog wz bractwem w imieniu papieża Jana Pawła II. W sierpniu 2005 przyjął na audiencji prywatnej bpa Fellaya. Jednak na pierwszym etapie rozmów nie doszło do porozumienia, które przełożony Bractwa uzależniał od tego, by cały Kościół nawrócił się<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/1014 |tytuł = Nie ulegajmy „pokusie oficjalności” |autor = |opublikowany = Zawsze Wierni |data = 2006-12 |język = pl |data dostępu = 2010-03-26}}</ref>. Choć zez 35 minutowego spotkania nie wyszły żadne konkrety, obie strony uzgodniły, że dalej będą kontynuować rozmowy{{fakt|data=2020-04}}.
 
W lipcu 2007&nbsp;r. papież wydał [[motu proprio]] ''[[Summorum Pontificum]]'' dotyczące przywrócenia możliwości swobodnego odprawiania mszy w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego, (co było jednym z gestów dobrej woli dow stronę Bractwa), i o co między innymi postulowało FSSPX. Według bpa Fellaya wytworzyło to ''korzystny klimat'' do dalszych rozmów, pod warunkiem jednak zdjęcia ekskomuniki<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/1093 |tytuł = Komunikat Przełożonego Generalnego Bractwa Św. Piusa X |autor = Bernard Fellay |opublikowany = Zawsze Wierni |data = 2007-07-07 |język = pl |data dostępu = 2010-04-08}}</ref>.
 
W czerwcu 2008&nbsp;r. Stolica Apostolska przedstawiła Bractwu ultimatum. Ostateczne ustalenia nie znalazły do tej pory potwierdzenia w oficjalnych dokumentach Stolicy Apostolskiej, a jedynie przekazywane były przez sprzeczne depesze prasowe{{fakt|data=2023-06}}.
 
W nadziei na osiągnięcie pełnej komunii z Kościołem, 21 stycznia 2009 Benedykt XVI zdjął ciążącą na biskupach Bractwa [[kara kościelna|ekskomunikę]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://pl.radiovaticana.va/storico/2009/01/24/watykan_zdj%C4%99cie_ekskomuniki_z_biskup%C3%B3w_lefebryst%C3%B3w/pol-261040 |tytuł = Watykan: zdjęcie ekskomuniki z biskupów lefebrystów |data = 24 stycznia 2009 |opublikowany = radiovaticana.va |data dostępu = 2016-04-20}}</ref>. 26 października 2009 rozpoczęły się rozmowy doktrynalne Stolicy Apostolskiej i Bractwa w celu dalszego porozumienia<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" />. 14 września 2011 na spotkaniu przedstawicieli Bractwa ([[Bernard Fellay]], [[Nikolaus Pfluger]], Alain-Marc Nely) i [[KongregacjaDykasteria Nauki Wiary|Kongregacji Nauki Wiary]] ([[William Levada]], [[Luis Ladaria Ferrer]], Guido Pozzo) Stolica Apostolska przedłożyła Bractwu ''Preambułę doktrynalną'', której akceptacja będziemiała oznaczałaoznaczać wierność [[Magisterium Kościoła]]<ref name=":3" /><ref name=":4" />. Odpowiedź na dokument została złożona w grudniu<ref name=":5" /><ref name=":6" />, ale wstępnie została uznana za niewystarczającą<ref name=":7" />.
 
Próby pojednania z Rzymem wzbudziły duże zaniepokojenie i kontrowersje wielu duchownych, świeckich oraz wiernych bractwa. KonfliktMiał miejsce konflikt w łonie bractwa z biskupem [[Richard Williamson|Richardem Williamsonem]], sprzeciwiającemusprzeciwiającym się pojednaniu z Rzymem. Napięta sytuacja spowodowana powołaniem Bractwa Św. Piusa X Tradycyjnej Obserwancji<ref name=pch24.pl>{{Cytuj |url = https://www.pch24.pl/rozlam-w-bractwie-sw--piusa-x-,6592,i.html |tytuł = Rozłam w Bractwie św. Piusa X – PCh24.pl – Prawa Strona Internetu. Informacje z życia Kościoła i prawicowa publicystyka<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = www.pch24.pl |język = pl |data dostępu = 2018-10-15}}</ref> spowodowała, że 24 października 2012 biskup Williamson został wykluczony z bractwa za nieposłuszeństwo<ref>{{Cytuj |url = http://www.fronda.pl/a/bp-williamson-ekskomunikowany-potepia-go-fsspx,48919.html |tytuł = Bp Williamson ekskomunikowany! Potępia go FSSPX &#124; Fronda.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = www.fronda.pl |język = pl |data dostępu = 2018-10-15}}</ref>.
 
1 września 2015 papież Franciszek udzielił Bractwu św. Piusa X jurysdykcji spowiedzi na czas trwania Roku Miłosierdzia, który trwał od 8 grudnia 2015 do 20 listopada 2016. W ostatnim akapicie listu datowanego na dzień 1 września 2015 i skierowanego do abp. Seweryna ([[Rino) FisichelliegoFisichella|Rina Fisichelli]], przewodniczącego [[Papieska Rada ds. Nowej Ewangelizacji|Papieskiej Rady ds. Nowej Ewangelizacji]], Ojciec Świętypapież napisał: (…) ''rozporządzam i postanawiam, że osoby, które w Roku Świętym Miłosierdzia przystąpią do sakramentu pojednania u kapłanów z Bractwa Św. Piusa X, otrzymają ważne i zgodne z prawem rozgrzeszenie''rozgrzeszenie”<ref name=":8" /><ref name=":9" />. 2 lipca 2016 w paryskim kościele pw. św. Mikołaja bp [[Alfonso de Galarreta]] udzielił święceń kapłańskich diakonowi Abadowi Saburowi, który rozpocznie posługę dla wiernych [[Ryt chaldejski|rytu chaldejskiego]]. Podczas kazania bp de Galarreta powiedział, że tegoroczne święcenia odbyły się za zgodą Watykanu: „Mam tu ze sobą pismo, które przekazał mi ks. bp Bernard Fellay, w którym Kongregacja Nauki Wiary mówi nam, że możemy udzielić święceń nie pytając o zgodę ordynariusza miejsca, wystarczy jedynie podać nazwiska wyświęconych, co oczywiście zrobimy. Oznacza to, że święcenia nie są ani schizmatyckie, ani nielegalne.”<ref name=":10" />. 21 listopada 2016, w liście apostolskim ''Misericordia et misera'', papież Franciszek przedłużył Bractwu na czas nieokreślony prawo do rozgrzeszania w sakramencie spowiedzi<ref name=":12" />.
 
11 lipca 2018 kapituła bractwa dokonała zmian personalnych w całym bractwie, nowym przełożonym został ks. [[Davide Pagliarani]]<ref name=ekai.pl>{{Cytuj |url = https://ekai.pl/szwajcaria-wloch-nowym-przelozonym-generalnym-bractwa-sw-piusa-x/ |tytuł = Włoch nowym przełożonym generalnym Bractwa św. Piusa X &#124; eKAI.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = ekai.pl |data dostępu = 2018-10-15}}</ref>.
 
W maju 2019 roku szwajcarski biskup [[Chur]] [[Vitus Huonder]] zdecydował się przejść na emeryturę, przy tym ogłosił, że wstępuje w szeregi bractwa oraz że resztę życia spędzi na placówce FSSPX, celebrując msze trydenckątrydenckie. Przy tym pochwalił postawę bractwa, nawołałnawoływał do współpracy i pojednania kościoła, a także skrytykował postępujący w kościele modernizm i niejasności obecnego pontyfikatu. Przy czym zaznaczył, że jego decyzja była uzgodniona i dzieje się za wiedzą i zgodą Stolicy Apostolskiej<ref>{{Cytuj |tytuł = Bp Vitus Huonder: biskup musi zawsze iść pod prąd |data dostępu = 2020-04-12 |opublikowany = Pch24.pl |url = http://www.pch24.pl/bp-vitus-huonder--biskup-musi-zawsze-isc-pod-prad,67518,i.html |język = pl}}</ref>.
 
== Doktryna ==
Linia 75 ⟶ 74:
|treść = Całym sercem i całą duszą należymy do Rzymu katolickiego, stróża wiary katolickiej oraz tradycji niezbędnych do jej zachowania, do wiecznego Rzymu, nauczyciela mądrości i prawdy.
 
Odrzucamy natomiast i zawsze odrzucaliśmy pójście za Rzymem o tendencji neo-modernistycznej i neo-protestanckiej, która wyraźnie zaznaczyła się podczas Soborusoboru Watykańskiegowatykańskiego II, a po soborze we wszystkich z niego wynikających reformach.
 
Wszystkie one przyczyniły się, i wciąż się przyczyniają, do zniszczenia Kościoła, zrujnowania kapłaństwa, unicestwienia Najświętszej Ofiary i sakramentów, zaniku życia zakonnego, nauczania na uniwersytetach, w seminariach i w katechizmach naturalizmu i teilhardyzmu, które to prądy wywodzą się z liberalizmu i protestantyzmu, wielokrotnie potępianych przez uroczyste magisterium Kościoła.
 
Żadna władza, nawet najwyższa w hierarchii, nie może zmusić nas do porzucenia lub umniejszenia wiary katolickiej, którą to magisterium Kościoła jasno wykłada i wyznaje od ponad dziewiętnastu stuleci...<ref>{{Cytuj | url=https://pelagiusasturiensis.wordpress.com/deklaracja-abp-marcelego-lefebvrea-z-21-listopada-1974-roku/ | tytuł=Deklaracja abp Lefebvre’a z 21 listopada 1974 roku « Pelagius Asturiensis<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=wordpress.com | język=pl | data dostępu=2024-04-22}}</ref>
|autor =
|źródło = Deklaracja abp Lefebvre’a z 21 listopada 1974 roku
|styl = środek
}}
 
Podstawą działania Bractwa jest przekonanie o panującym kryzysie wewnątrz [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]], wywołanym przez czynniki zewnętrzne ([[Wolnomularstwo|masonerię]]<ref name="Fellay17_25">{{cytuj książkę |nazwisko = Fellay |imię = Bernard |autor link = Bernard Fellay |tytuł = Kryzys w Kościele. Przyczyny i środki zaradcze |wydawca = Canon |miejsce = Warszawa |rok = 1996 |isbn = 83-86445-09-2 |strony = 17–25}}</ref> i [[komunizm|komunistów]]<ref name="modernizm 37-41">{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 37–41}}</ref>) i wewnętrzne ([[Modernizm katolicki|modernizm]]<ref name="Fellay17_25" />). Apogeum kryzysu zostało osiągnięte przez reformy [[Sobór watykański II|Soborusoboru Watykańskiegowatykańskiego II]]. W związku z tym Bractwo przypisuje sobie mandat, na podstawie którego, działając ''w imię wyższej konieczności'', odrzuca część postanowień soboru<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 30–32}}</ref>, czyniąc to w imię wierności Tradycji, rozumianej jako niezmienność [[Magisterium Kościoła]], której sobór ten miał zaprzeczyć. Różnice w nauczaniu Soborusoboru Watykańskiegowatykańskiego II a poprzednimi soborami i postanowieniami papieży, zwłaszcza tych z XIX wieku, które dotyczą liturgii<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/katechizm-o-kryzysie-w-Kosciele/60 |tytuł = Czy nowy obrządek Mszy jest pełnym wyrazem katolickiej nauki o ofierze Mszy świętej? |autor = Mateusz Gaudron |opublikowany = Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X |praca = Katechizm o kryzysie w Kościele |data = |język = pl |data dostępu = 2011-09-13}}</ref>, ekumenizmu<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/katechizm-o-kryzysie-w-Kosciele/43 |tytuł = Co rozumie się pod pojęciem ekumenizmu? |autor = Mateusz Gaudron |opublikowany = Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X |praca = Katechizm o kryzysie w Kościele |data = |język = pl |data dostępu = 2011-09-13}}</ref> i wolności religijnej<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/katechizm-o-kryzysie-w-Kosciele/38 |tytuł = Czego uczy dekret o wolności religijnej Vaticanum II? |autor = Mateusz Gaudron |opublikowany = Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X |praca = Katechizm o kryzysie w Kościele |data = |język = pl |data dostępu = 2011-09-13}}</ref> są przez Bractwo nie do zaakceptowania.
 
Według Statutu Bractwa, którego kanoniczna ważność wygasła w 1975<ref group="uwaga">Według decyzji niezgodnej z Kodeksem Prawa Kanonicznego.</ref>, powodem powstania wspólnoty była ''nagląca konieczność formowania gorliwych i wielkodusznych kapłanów''<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.virgo-maria.org/D-FSSPX/fsspx.html |tytuł = DÉCRET D’ÉRECTION DE LA «FRATERNITÉ SACERDOTALE INTERNATIONALE SAINT PIE X» |cytat = étant donné la nécessité urgente de la formation de prêtres zélés et généreux conformément aux directives du décret suscité |język = fr}}</ref>, ''kształconych w oparciu głównie o Sumę Teologiczną św. Tomasza z Akwinu''<ref>{{cytuj stronę |url = http://frat.canalhistorique.free.fr/200503/20050303_statutsFSSPX.htm |tytuł = Statuts De La Fraternite Des Apotres De Jesus Et Marie Ou (Selon Le Titre Public) De La Fraternite Sacerdotale Saint Pie X |cytat = Somme théologique de saint Thomas d’Aquin et ses principes philosophiques seront l’objet principal des études au Séminaire |język = fr |archiwum = https://web.archive.org/web/20070315044938/http://frat.canalhistorique.free.fr/200503/20050303_statutsFSSPX.htm |zarchiwizowano = 2007-03-15 |data dostępu = 2010-03-14}}</ref>,'' celem uniknięcia błędów współczesnych, szczególnie liberalizmu i jego następstw''<ref>{{cytuj stronę |url = http://frat.canalhistorique.free.fr/200503/20050303_statutsFSSPX.htm |tytuł = Statuts De La Fraternite Des Apotres De Jesus Et Marie Ou (Selon Le Titre Public) De La Fraternite Sacerdotale Saint Pie X |cytat = ainsi les séminaristes éviteront avec soin les erreurs modernes, en particulier le libéralisme et tous ses succédanés |język = fr |archiwum = https://web.archive.org/web/20070315044938/http://frat.canalhistorique.free.fr/200503/20050303_statutsFSSPX.htm |zarchiwizowano = 2007-03-15 |data dostępu = 2010-03-14}}</ref>.
 
=== Opinia na temat suwerenności Stolicy Apostolskiej ===
Według Bractwa [[Stolica Apostolska]], wdrażając reformy Soborusoboru Watykańskiegowatykańskiego II, pozbawia się swojej autonomiczności, a urząd papieża przestaje być duchowym przewodnikiem<ref name="Lefebvre1995_s94">{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 94}}</ref>. Począwszy od [[Rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]] masoneria stopniowo uzależniała hierarchów [[Kuria Rzymska|Kurii Rzymskiej]] od siebie, przejmując władzę w Stolicy Apostolskiej<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Fellay |imię = Bernard |autor link = Bernard Fellay |tytuł = Kryzys w Kościele. Przyczyny i środki zaradcze |wydawca = Canon |miejsce = Warszawa |rok = 1996 |isbn = 83-86445-09-2 |strony = 18–22}}</ref>. Po [[Rewolucja październikowa|rewolucji październikowej]] podobne cele obrali komuniści, którzy również oddziaływali na kardynałów<ref name="modernizm 37-41" />. Główny atak na Kościół przeprowadzony został przez reformy Soborusoboru Watykańskiegowatykańskiego II<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Fellay |imię = Bernard |autor link = Bernard Fellay |tytuł = Kryzys w Kościele. Przyczyny i środki zaradcze |wydawca = Canon |miejsce = Warszawa |rok = 1996 |isbn = 83-86445-09-2 |strony = 23}}</ref>.
 
=== Kwestionowanie Soboru ===
Bractwo zakwestionowało soborowe konstytucje: Konstytucję Dogmatyczną o Kościele (''[[Lumen gentium]]'')<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/Kosciol_przesiakniety_modernizmem/3 |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |rozdział = Kolegialność}}</ref> oraz Konstytucję o Liturgii Świętej (''[[Sacrosanctum concilium]]'')<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/Kosciol_przesiakniety_modernizmem/1 |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |rozdział = Reforma liturgiczna}}</ref>, a także Dekret o ekumenizmie (''[[Unitatis redintegratio]]'')<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/Kosciol_przesiakniety_modernizmem/3 |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |rozdział = Kościół a Liberalizm}}</ref><ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/Kosciol_przesiakniety_modernizmem/4 |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |rozdział = Jednostronny Ekumenizm}}</ref><ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/Kosciol_przesiakniety_modernizmem/4 |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |rozdział = Ekumenizm – dzieło diabła}}</ref> oraz Deklarację o wolności religijnej (''[[Dignitatis humanae]]'')<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/Kosciol_przesiakniety_modernizmem/1 |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |rozdział = Rewolucja w Kościele}}</ref><ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/Kosciol_przesiakniety_modernizmem/3 |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |rozdział = Wolność religijna}}</ref><ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/Kosciol_przesiakniety_modernizmem/4 |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |rozdział = Pierwotne Nauczanie |cytat = Twierdzę zatem, że deklaracja o wolności religijnej nie jest zgodna z tym, co było początkowo nauczane. Wszyscy papieże zawsze głosili, iż istnieje tylko jedna prawda, że Kościół jest prawdą i że nie ma żadnego przyrodzonego prawa wyboru pomiędzy prawdą a fałszem. Otóż wspomniana deklaracja wyraźnie mówi, iż istnieje takie przyrodzone prawo wyboru – nie tylko prawo cywilne lub jakiekolwiek inne prawo legalne, ale prawo przyrodzone – oparte na „godności ludzkiej osoby”. Sobór uprawomocnia postępowanie według własnego widzimisię. Lecz Kościół nigdy nie nauczał czegoś podobnego; odwrotnie – zawsze polecał on, aby opowiadać się tylko za prawdą. Oczywiście, w niektórych sytuacjach można tolerować błąd, lecz nigdy nie ma się prawa go przyjąć.}}</ref>.
 
Dokumenty te według Bractwa stoją w sprzeczności z Magisterium Kościoła prezentowanym na przestrzeni wieków, w szczególności wyrażanym w nauczaniu papieży od schyłku XVIII wieku, aż do [[Pius XII|Piusa XII]], jak też w ich walce przeciwko [[Modernizm katolicki|modernizmowi]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |rozdział = Syllabus w centrum kryzysu Kościoła}}</ref>. Fakt zatwierdzenia przez Sobór tych dokumentów tłumaczono m.in. działalnością kardynałów z tzw. ''frakcji liberalnej'' (np. [[Augustin Bea]], [[Achille Liénart]], [[Julius Döpfner]], [[Léon-Joseph Suenens|Leon SuenesSuenens]], [[Giacomo Lercaro]]). Mieli oni już od momentu rozpoczęcia przygotowań do soboru podejmować zorganizowane działania, dążące do marginalizacji kardynałów tradycjonalistów oraz obsadzenia kluczowych dla efektów prac Soboru funkcji zwolennikami zmian<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/Kosciol_przesiakniety_modernizmem/1 |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |rozdział = Pojawienie się podziału}}</ref>. Poza tym dokumenty te są przejawem przenikania do Kościoła nurtów związanych z reformacją i laicyzacją, co zwłaszcza jest dowodem wpływów masonerii na decyzje podejmowane w Kościele<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 95–99}}</ref>.
 
=== Krytyka papieży ===
Założyciel Bractwa, abp Lefebvre, ze względu na troskę o Kościół<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 56–58}}</ref>, wyrażał sprzeciw wobec postanowień Soboru i papieży. Jak sam twierdził, odmówił podpisania dokumentów soborowych<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/Kosciol_przesiakniety_modernizmem/1 |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |rozdział = Przynajmniej niech pozostawią nam swobodę |cytat = W soborze istnieją rzeczy, których nie akceptuję. Nie podpisałem na przykład schematu o wolności wyznań, nie podpisałem schematu o Kościele we współczesnym świecie}}</ref> do czego miał prawo.
 
Ostatecznie ściągnął na siebie ekskomunikę za pogwałcenie prawa dotyczącego udzielonej przez niego sakry. Lefebvre i Bractwo tłumaczytłumaczą to zawsze działaniem w stanie wyższej konieczności powołując się na prawo kanoniczne, które mówi, że biskup udzielający święceń bez mandatu Stolicy Apostolskiej działając w stanie wyższej konieczności nie zaciąga na siebie ekskomuniki także wtedy, gdy tylko on sam uzna, jeśli nawet się myli, że taka konieczność zaistniała.
 
Niezależnie od tego bractwo uznaje za prawowitych wszystkich papieży, włącznie z papieżem Franciszkiem wymieniając Jego imię w kanonie oraz umieszczając portrety w zakrystii, podobnie czyni wobec biskupów miejsca.
 
{{Cytat
Linia 113 ⟶ 112:
Bractwo zgłaszało krytykę wobec następujących papieży:
 
* [[Jan XXIII|Jana XXIII]] – za uleganie manipulacjom<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 19}}</ref>,
* [[Paweł VI|Pawła VI]] – za liberalizm<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 20,98}}</ref>,
* [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]] – za laicyzację
 
=== Ekumenizm i dialog międzyreligijny ===
Do podstawowych cech charakteryzujących doktrynę Bractwa należy całkowite odrzucenie jakiegokolwiek [[Dialog międzyreligijny|dialogu międzyreligijnego]] i [[Ekumenizm|ekumenicznego]]{{odn|Krawcewicz|2012|s=67}}. Wszystkie [[wyznanie|wyznania]] i [[religia|religie]], różne od katolicyzmu, są ze swej natury złe<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 97}}</ref>. [[Marcel Lefebvre|Lefebvre]] mówi o [[Budda|Buddzie]] i [[Marcin Luter|Marcinie Lutrze]] jako o „sługach diabła”<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 96}}</ref>. Optymalnym rozwiązaniem, które powinno być celem działania [[papież]]a, jest powołanie jak największej liczby [[Katolicyzm|katolickich]] [[Państwo wyznaniowe|państw wyznaniowych]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 62–64}}</ref>, w których rzymski katolicyzm będzie religią dominującą i jedyną akceptowalną<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 54–55}}</ref> i w których inne wyznania pozbawione będą swoich praw publicznych<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.piusx.org.pl/kryzys/katechizm-o-kryzysie-w-Kosciele/37 |tytuł = Czy wszystkie religie mają prawo do swobodnego wykonywania praktyk religijnych? |autor = Mateusz Gaudron |opublikowany = Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X |praca = Katechizm o kryzysie w Kościele |data = |język = pl |data dostępu = 2011-09-13}}</ref>. Podstawą tej teorii jest przyjęta przez Bractwo koncepcja [[Wolność religijna|wolności religijnej]], według której wolność religijna rozumiana jest wyłącznie jako nieskrępowane działanie Kościoła<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 62}}</ref> w strukturach politycznych<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 63}}</ref>. Deklaracja [[Sobór watykański II|Soborusoboru Watykańskiegowatykańskiego II]] ''[[Dignitatis humanae]],'' wyrażająca przeciwny pogląd, jest według członków Bractwa kolejnym dowodem na uległość współczesnego Kościoła wobec [[Wolnomularstwo|masonerii]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 65,88}}</ref>. Zawarte w soborowej deklaracji twierdzenia o prawie każdego człowieka do wyboru religii ''z racji swej godności ludzkiej osoby''<ref>{{cytuj książkę |tytuł = [[Sobór watykański II|Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski]] |inni = [[Julian Groblicki]], [[Eugeniusz Florkowski]] (redaktorzy naukowi) |wydawca = Pallottinum |miejsce = Poznań |rok = |wydanie = 3 |strony = 415}}</ref> jest w opozycji do uzyskania jak największego wpływu Kościoła na społeczeństwa i cywilizację<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 65,95}}</ref>. Wzorem i wykładnią do pojmowania ekumenizmu i wolności religijnej jest dla członków Bractwa pochodząca z 1864 encyklika [[Pius IX|Piusa IX]] ''[[Quanta cura]]''<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |autor link = Marcel Lefebvre |tytuł = Kościół przesiąknięty modernizmem |seria = Żywa tradycja |wydawca = Canon |miejsce = Chorzów |rok = 1995 |isbn = 83-901606-5-X |strony = 118}}</ref>.
 
=== Liturgia ===
Bractwo odrzuca zreformowany [[Mszał rzymski|Mszał Rzymski]], wprowadzony przez [[Paweł VI|papieża Pawła VI]] w 1969, uznając go za ważny, ale niegodny. Według teologów bractwa reforma [[liturgia|liturgii]] ''[[protestantyzm|sprotestantyzowała]]'' i zbytnio uprościła obrzędy mszy świętej, usuwając z niej wiele istotnych elementów. Bractwo krytykuje usunięcie z nowego [[Mszał rzymski|mszału]] modlitw wyrażających ofiarny charakter mszy. FSSPX krytykuje również wprowadzenie do liturgii języków narodowych i usunięcie z niej [[Łacina|łaciny]], stanowiącej wspólny język dla całego Kościoła, który świadczył o jego jedności i uniwersalności<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Lefebvre |imię = Marcel |tytuł = List otwarty do zagubionych katolików |miejsce = Warszawa |rok = 2006}}</ref>. Księża Bractwa odrzucają również celebrację mszy ''wversus stronę ludupopulum'', przypominając, że kapłan, działającycelebrując liturgię ''versus Deum'', działa w liturgii ''in persona Christi'' (''w osobie Chrystusa''), staje się przewodnikiem zebranego ludu, prowadząc go do Boga i zarazem uobecniając Jego tajemnice. Symbolem tego ma być zwrócenie celebransa w stronę ołtarza. Bractwo, widząc wiele uchybień, jak i niebezpieczeństw w zreformowanym rycie mszalnym<ref>{{Cytuj |tytuł = Krótka analiza krytyczna Novus Ordo Missae |data dostępu = 2019-12-07 |opublikowany = www.fronda.pl |url = https://www.fronda.pl/a/krotka-analiza-krytyczna-novus-ordo-missae,48490.html |język = pl}}</ref>, celebruje mszę świętą wyłącznie [[NadzwyczajnaKlasyczny formaryt rytu rzymskiegorzymski|w formie nadzwyczajnej (trydenckiej)]] według Mszału Rzymskiego papieża [[Jan XXIII|Jana XXIII]], z 22 czerwca 1963 roku, z imprimatur biskupa krakowskiego Karola Wojtyły, późniejszego papieża [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]]<ref>https://piusx.org.pl/liturgia/ordo-missae</ref>.
 
== Status kanoniczny (kalendarium) ==
Linia 127 ⟶ 126:
* '''1976''' – (22 lipca) [[suspensa]] Marcela Lefebvre’a i zawieszenie działalności Bractwa.
* '''1988'''
** 2 lipca – Jan Paweł II wydał motu proprio [[Ecclesia Dei]], w którym<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.fssp.org/pl/eccldei.htm#Notes |tytuł = Ecclesia Dei |autor = Jan Paweł II |opublikowany = Fraternitas Sacerdotalis Sancti Petri |data = 2 lipca 1988 |język = pl |data dostępu = 2010-03-16}}</ref>:
*** potwierdza ekskomunikę biskupów Bractwa (założyciela oraz czterech konsekrowanych przez niego biskupów). Kara nie obejmuje pozostałych duchownych FSSPX ani wiernych<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.radiovaticana.org/pol/Articolo.asp?c=179935 |tytuł = Tradycjonaliści chcą jedności z Rzymem |data = 14 stycznia 2008 |opublikowany = radiovaticana.org |archiwum = https://web.archive.org/web/20090203144618/http://www.radiovaticana.org/pol/Articolo.asp?c=179935 |zarchiwizowano = 2009-02-03 |data dostępu = 2016-04-20}}</ref>.
*** powołuje [[Papieska Komisja Ecclesia Dei|komisję ''Ecclesia Dei'']].
** 18 lipca – Powstanie [[Bractwo Kapłańskie Świętego Piotra|Bractwa Kapłańskiego Świętego Piotra]].
* '''1999''' – Oświadczenie komisji ''Ecclesia Dei'':
{{Cytat
|treść = Nieważne są sakramenty pokuty i małżeństwa, wymagają one bowiem stosownej delegacji biskupa miejsca, a tych kapłani FSSPX nie mają. Jeżeli jednak wierny szczerze nie wie o tej przeszkodzie, absolucja kapłana FSSPX jest ważna<ref>{{cytuj stronę |urlarchiwum = http://web.archive.org/web/20080130041953/http://www.unavoce.org/Protocol539-99.htm |tytuł = PONTIFICIApontificia COMMISSIOCommissio „ECCLESIA„Ecclesia DEI”Dei” |opublikowany = web.archive.orgUna Voce America|język = en |data dostępu = 2010-11-11}}</ref>.
}}
* '''2003''' – Oświadczenie komisji ''Ecclesia Dei''<ref name=autonazwa1 />:
Linia 139 ⟶ 138:
** Msze sprawowane przez nich są ważne, choć czynione wbrew prawu kościelnemu,
** Można wypełnić obowiązek niedzielny na mszy sprawowanej przez kapłana FSSPX,
** Nie jest grzechem uczestnictwo we mszy w kaplicy FSSPX, gdy wierny nie czyni tego z chęci zdystansowania się od papieża, lecz z chęci uczestnictwa w [[NadzwyczajnaKlasyczny formaryt rytu rzymskiegorzymski|mszy w rycie trydenckim]].
** Można złożyć skromną ofiarę na mszy.
* '''2007'''
** [[Benedykt XVI]] w liście do biskupów w sprawie motu proprio ''Summorum pontificum'', wspominając przyczyny powstania motu proprio ''[[Ecclesia Dei]]'', zwrócił uwagę na aktualny brak jedności pomiędzy Bractwem a papieżem<ref name="list">{{cytuj stronę |url = http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/listy/list_summorum_07072007.html |tytuł = List do Biskupów o «motu proprio» |autor = [[Benedykt XVI]] |język = pl |opublikowany = Fundacja Opoka |data dostępu = 2009-01-27}}</ref>:
{{Cytat
|treść = W tamtym momencie Papież chciał w taki sposób pomóc przede wszystkim Bractwu Świętego Piusa X w odnalezieniu pełnej jedności z Następcą Piotra, starając się uleczyć ranę, odczuwaną coraz boleśniej. Niestety, do tego pojednania dotąd nie doszło.
Linia 151 ⟶ 150:
}}
* '''2008'''
** [[4 czerwca]] [[2008]] [[Papieska Komisja Ecclesia Dei|komisja ''Ecclesia Dei'']] przedstawiła Bractwu warunki<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.clerus.org/clerus/dati/2008-10/16-20/Les_5_conditions.pdf |tytuł = Conditions qui résultentd e I’entretien du 4 juin 2008 entre le Cardinal Dario Castrillon Hoyos et I’Evèque Bernard Fellay. |autor = |język = fr |data dostępu = 2009-01-27}}</ref> porozumienia ze Stolicą Apostolską. Warunki te zawierały się w pięciu punktach i zobowiązywały do:
**# ''odpowiedzi proporcjonalnej do hojności Papieża'' (sprawa dot. papieskiego dekretu ''[[Summorum Pontificum]]'')
**# ''unikania wszelkiej publicznej działalności godzącej w szacunek do osoby Ojca Świętego i sprzecznej z kościelną miłością''
Linia 158 ⟶ 157:
**# Ostatni warunek narzucał Bractwu termin odpowiedzi do końca czerwca 2008.
 
:: Przełożony bractwa, bp [[Bernard Fellay]], odpowiedział na ultimatum w dniu 26 czerwca 2008. W komunikacie serwisu [[Radio Watykańskie|Radia Watykańskiego]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.opoka.org.pl/aktualnosci/news.php?s=opoka&id=25335 |tytuł = Fiasko dialogu z lefebrystami |autor = |język = pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20160509172256/http://www.opoka.org.pl/aktualnosci/news.php?s=opoka&id=25335 |zarchiwizowano = 2016-05-09 |data dostępu = 2009-01-27}}</ref> z tego samego dnia (26 czerwca 2008) zatytułowanym ''Fiasko dialogu z lefebrystami'' potwierdzono poprzednie przecieki prasowe dotyczące wystosowania przez komisję Ecclesia Dei do FSSPX listu w formie ultimatum. Radio Watykańskie powołując się na inne agencje prasowe powieliło informację, że biskup Fellay odrzucił warunki stawiane przez komisję Stolicy Apostolskiej.
:: Tymczasem rzecznik prasowy FSSPX – ks. Alaina Lorans, stwierdził, że ''wymagania postawione przez Stolicę Apostolską same w sobie nie są problemem''<ref>{{Cytuj stronę |url = http://info.wiara.pl/doc/176808.Katoliccy-tradycjonalisci-o-trudnosciach-w-dialogu-z-Watykanem |tytuł = Katoliccy tradycjonaliści o trudnościach w dialogu z Watykanem |data = 2 lipca 2008 |opublikowany = [[Wiara.pl]] |data dostępu = 2016-08-01}}</ref> i powtórzył oficjalne stanowisko FSSPX, że ''Bractwo Świętego Piusa X nie ma ambicji stawiania się na miejscu magisterium wyższego od nauczania Ojca Świętego, nie pragnie też przeciwstawiać się Kościołowi''<ref>{{cytuj stronę |urlarchiwum = http://web.archive.org/web/20080731070936/http://www.dici.org/actualite_read.php?id=1715 |tytuł = Au sujet de l’ultimatum du cardinal Castrillón Hoyos |opublikowany = web.archivedici.org |język = fr |data dostępu = 2010-11-11}}</ref>.
* '''2009'''
** 21 stycznia 2009 [[Benedykt XVI]] uwolnił od nałożonej w 1988 [[ekskomunika|kary ekskomuniki]] obecnego przełożonego FSSPX [[Bernard Fellay|Bernarda Fellaya]] oraz trzech innych biskupów – [[Alfonso de Galarreta|Alfonsa de GallaretyGallaretę]], [[Bernard Tissier de Mallerais|Bernarda Tissier de Mallerais'a]] oraz [[Richard Williamson|Richarda Williamsona]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://pl.radiovaticana.va/storico/2009/01/24/watykan_zdj%C4%99cie_ekskomuniki_z_biskup%C3%B3w_lefebryst%C3%B3w/pol-261040 |tytuł = Watykan: zdjęcie ekskomuniki z biskupów lefebrystów |opublikowany = Radio Vaticana |data = 2009-01-24 |język = pl |data dostępu = 2021-02-05}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = http://www.wprost.pl/ar/151397/Papiez-zdjal-ekskomunike-z-lefebrystow/ |tytuł = Papież zdjął ekskomunikę z lefebrystów |opublikowany = wprost.pl |data = 2009-01-24 |język = pl |data dostępu = 2010-11-11}}</ref>. Zdjęcie ekskomuniki nie jest jednak równoznaczne z uwolnieniem od [[Suspensa|suspensy]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.kath.ch/sbk-ces-cvs/text_detail.php?nemeid=110480&sprache=f |tytuł = Communiqué |autor = Kurt Koch |język = fr |archiwum = https://web.archive.org/web/20090131205445/http://www.kath.ch/sbk-ces-cvs/text_detail.php?nemeid=110480&sprache=f |zarchiwizowano = 31 stycznia 2009 |data dostępu = 2009-01-29}}</ref>.
** 10 marca 2009 [[Benedykt XVI]] opublikował ''List Ojca Świętego do biskupów w sprawie zdjęcia ekskomuniki z czterech biskupów konsekrowanych przez abpa Lefebvre’a''<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/listy/bpi_lefebvre_10032009.html |tytuł = List Ojca Świętego do biskupów w sprawie zdjęcia ekskomuniki z czterech biskupów konsekrowanych przez abpa Lefebvre’a |data = |rok = |opublikowany = [[L’Osservatore Romano]] 2009/05 [za:] opoka.org.pl |język = pl |data dostępu = 2013-12-05}}</ref>:
{{Cytat
|treść = ... Fakt, że Bractwo św. Piusa X nie posiada statusu kanonicznego w Kościele, w ostatecznym rozrachunku nie jest umotywowany racjami dyscyplinarnymi, lecz doktrynalnymi. Dopóki Bractwo nie ma statusu kanonicznego w Kościele, także jego szafarze nie pełnią prawnie posług w Kościele. Tak więc trzeba dokonać rozróżnienia między płaszczyzną dyscyplinarną, dotyczącą osób jako takich, a obszarem doktrynalnym, dotyczącym posługi oraz instytucji. Precyzując to jeszcze raz: dopóki nie są wyjaśnione kwestie dotyczące doktryny, Bractwo nie ma żadnego statusu kanonicznego w Kościele, a jego szafarze – nawet jeśli została z nich zdjęta kara kościelna – nie pełnią w sposób uprawniony żadnej posługi w Kościele....
}}
** 2 lipca 2009 – Papież wydał motu proprio ''[[Ecclesiae Unitatem]]'', w którym samodzielną dotąd komisję Ecclesia Dei przenosi w struktury [[KongregacjaDykasteria Nauki Wiary|Kongregacji Nauki Wiary]]. Ponadto Benedykt XVI uzależnia przyznanie statusu kanonicznego od wyjaśnienia przez Bractwo kwestii doktrynalnych<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/apost_letters/documents/hf_ben-xvi_apl_20090702_ecclesiae-unitatem_lt.html |tytuł = Ecclesiae Uunitatem |autor = |opublikowany = Vatican.va |data = 2009-07-02 |język = la |cytat = Sed doctrinae quaestiones, ut liquet, manent atque, usque dum non enodentur, Fraternitas canonicum in Ecclesia statutum non habet et eius ministri nullum ministerium legitime agere possunt. Quandoquidem quaestiones, quae in praesenti cum Fraternitate tractari debent, essentialiter ad doctrinam spectant. |data dostępu = 2009-08-11}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url archiwum= https://archive.is/20120907151128/http://www.radiovaticana.org/pol_RG/2009/luglio/09_07_08.html#gr1 |tytuł = Watykan: za dialog z tradycjonalistami odpowiada Kongregacja Nauki Wiary |autor = |opublikowany = Radio Vaticana |data = 2009-07-09 |język = pl |data dostępu = 2009-08-11}}</ref> oraz przypomina, że do czasu uregulowania statusu kanonicznego, kapłani Bractwa nie sprawują sakramentów zgodnie z prawem.
** 26 października [[2009]] rozpoczęły się rozmowy doktrynalne Stolicy Apostolskiej i Bractwa<ref name=":0">{{Cytuj stronę |url = http://www.opoka.org.pl/aktualnosci/wiadomosci/30533.1,Watykan_rozmowy_z_lefebrystami_juz_niebawem.html |tytuł = Watykan: rozmowy z lefebrystami już niebawem |data = 15 października 2009 |opublikowany = opoka.org.pl |data dostępu = 2016-04-20}}</ref><ref name=":1">[http://www.piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/1385 [Zawsze wierni&#93; Dyskusje między Stolicą Apostolską a Bractwem Św. Piusa X<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref><ref name=":2">[{{Cytuj | tytuł = Rozmowy Watykanu z Bractwem św. Piusa X | opublikowany = ekai.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20160530210825/http://ekai.pl/wydarzenia/temat_dnia/x23183/rozmowy-watykanu-z-bractwem-sw-piusa-x/ Rozmowy Watykanu z Bractwem św. Piusa X – ekai.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]}}.</ref>.
* '''2011'''
** 14 września 2011 na spotkaniu przedstawicieli Bractwa ([[Bernard Fellay]], [[Nikolaus Pfluger]], Alain-Marc Nely) i [[KongregacjaDykasteria Nauki Wiary|Kongregacji Nauki Wiary]] ([[William Levada]], [[Luis Ladaria Ferrer]], Guido Pozzo) Stolica Apostolska przedłożyła Bractwu ''Preambułę doktrynalną'', której akceptacja będzie oznaczała wierność [[Magisterium Kościoła]]<ref name=":3">{{cytuj stronę |url = http://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2011/09/14/0532/01275.html |tytuł = COMUNICATO: INCONTRO TRA LA CONGREGAZIONE PER LA DOTTRINA DELLA FEDE E LA FRATERNITŔ SACERDOTALE SAN PIO X, 14.09.2011 |autor = |opublikowany = Bollenttino salla stampa della Santa Sede |data = 2011-09-14 |język = it |data dostępu = 2014-10-31}}</ref><ref name=":4">{{cytuj stronę |url = http://ekai.pl/wydarzenia/swiat/x45851/warunek-pojednania-lefebrystow-ze-stolica-apostolska/ |tytuł = Warunek pojednania lefebrystów ze Stolicą Apostolską |autor = st (KAI) / pm |opublikowany = ekai.pl |data = 2011-09-14 |język = pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20141224171722/http://ekai.pl/wydarzenia/swiat/x45851/warunek-pojednania-lefebrystow-ze-stolica-apostolska/ |zarchiwizowano = 2014-12-24 |data dostępu = 2011-09-14}}</ref>. Odpowiedź na dokument została złożona w grudniu<ref name=":5">{{Cytuj stronę |url = http://pl.radiovaticana.va/storico/2011/12/21/lefebry%C5%9Bci_odpowiedzieli_na_propozycj%C4%99_watykanu/pol-548406 |tytuł = Lefebryści odpowiedzieli na propozycję Watykanu |data = 21 grudnia 2011 |opublikowany = pl.radiovaticana.va |data dostępu = 2016-04-20}}</ref><ref name=":6">{{cytuj stronę |url = http://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/z-zycia-kosciola/art,8356,lefebrysci-odpowiadaja-watykanowi.html |tytuł = Lefebryści odpowiadają Watykanowi |autor = |opublikowany = Deon.pl |data = 2011-12-21 |język = pl |data dostępu = 2011-12-24}}</ref>, ale wstępnie została uznana za niewystarczającą<ref name=":7">{{cytuj stronę |url = http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/567893,Lefebrysci-jednak-nie-wroca-na-lono-Kosciola |tytuł = Lefebryści jednak nie wrócą na łono Kościoła? |autor = IAR, gs |opublikowany = [[Polskie Radio]] |data = 2012-03-16 |język = pl |data dostępu = 2012-03-23}}</ref>.
* '''2012'''
** 18 kwietnia 2012 – Stolica Apostolska potwierdziła, że otrzymała kolejną odpowiedź Bractwa na preambułę doktrynalną<ref>{{cytuj stronę |url = http://pl.radiovaticana.va/news/2012/04/18/watykan:_odpowiedź_lefebrystów_krokiem_do_przodu/pol-580980 |tytuł = Watykan: odpowiedź lefebrystów krokiem do przodu |autor = kb/ rv |opublikowany = [[Radio Watykańskie]] |data = 2012-04-18 |język = pl |data dostępu = 2012-05-01}}</ref>.
** 10 sierpnia 2012 – następuje rozłam w Bractwie Św. Piusa X. Powstaje Bractwo Kapłańskie Św. Piusa X Ścisłej Obserwancji. Nowe bractwo zarzuciło papieżowi [[Benedykt XVI|Benedyktowi XVI]] bycie zwolennikiem wolności religijnej i ekumenizmu, natomiast biskupowi [[Bernard Fellay|Bernardowi Fellayowi]] zbytnią uległość wobec Stolicy Apostolskiej<ref name=pch24.pl />
* '''2015'''
** 3 czerwca Kongregacja Nauki Wiary stwierdziła, że Przełożony Generalny Bractwa ma prawo do wydawania kar kanonicznych
** 1 września 2015 – Papież Franciszek udzielił Bractwu św. Piusa X jurysdykcji spowiedzi na czas trwania Roku Miłosierdzia, który trwał od 8 grudnia 2015 do 20 listopada 2016. W ostatnim akapicie listu datowanego na dzień 1 września 2015 i skierowanego do abp. Seweryna (Rino) Fisichelli, przewodniczącego [[Papieska Rada ds. Nowej Ewangelizacji|Papieskiej Rady ds. Nowej Ewangelizacji]], Ojciec Święty napisał: (…) ''rozporządzam i postanawiam, że osoby, które w Roku Świętym Miłosierdzia przystąpią do sakramentu pojednania u kapłanów z Bractwa Św. Piusa X, otrzymają ważne i zgodne z prawem rozgrzeszenie''<ref name=":8">{{cytuj stronę |url = http://news.fsspx.pl/2015/09/komunikat-domu-generalnego-fsspx-w-sprawie-listu-papieza-franciszka-o-nadchodzacym-roku-swietym/ |tytuł = Komunikat Domu Generalnego FSSPX w sprawie listu papieża Franciszka o nadchodzącym Roku Świętym |autor = Jakub Pytel |data = 2015-09-01 |data dostępu = 2015-09-08}}</ref><ref name=":9">{{cytuj stronę |url = https://episkopat.pl/en/list-ojca-swietego-franciszka-przed-jubileuszem-milosierdzia/ |tytuł = List Ojca Świętego Franciszka przed Jubileuszem Miłosierdzia |autor = Franciszek |opublikowany = Konferencja Episkopatu Polski |data = 2015-09-01 |data dostępu = 2017-01-23}}</ref>.
* '''2016'''
Linia 180 ⟶ 179:
** 21 listopada 2016 – W liście apostolskim ''Misericordia et misera'' papież Franciszek przedłużył Bractwu na czas nieokreślony prawo do rozgrzeszania w sakramencie spowiedzi<ref name=":12">{{cytuj stronę |url = http://pl.radiovaticana.va/news/2016/11/22/lefebry%C5%9Bci_wdzi%C4%99czni_papie%C5%BCowi_za_dalsze_prawo_rozgrzeszania/1274007 |tytuł = Lefebryści wdzięczni Papieżowi za dalsze prawo rozgrzeszania |opublikowany = [[Radio Watykańskie]] |data = 2016-11-22 |data dostępu = 2016-12-05}}</ref>.
* '''2017'''
** 4 kwietnia 2017 – w liście przewodniczącego Komisji ''Ecclaessia Dei''i prefekta Kongregacji Nauki i Wiary została przekazana wola papieża Franciszka, by „dać ordynariuszom możliwość delegowanadelegowania władzy przyjmowania ślubów małżeńskich wiernym, którzy powierzyli się opiece duszpasterskiej bractwa”<ref>{{Cytuj |url = https://news.fsspx.pl/2017/04/malzenstwa-nie-tylko-wazne-ale-i-niemozliwe-do-zakwestionowania/ |tytuł = Małżeństwa nie tylko ważne, ale i niemożliwe do zakwestionowania &#124; Wiadomości Tradycji Katolickiej<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = news.fsspx.pl |język = pl |data dostępu = 2018-10-15}}</ref>.
* '''2019'''
** 20 maja 2019 biskup szwajcarskiej diecezji Chur – Vitus Huonder ustąpił z urzędu i za zgodą Stolicy Apostolskiej wstąpił w szeregi Bractwa i do końca życia będzie odprawiał Mszę trydencką<ref>{{Cytuj |autor = Katolicka Agencja Informacyjna KAI |tytuł = Bractwo św. Piusa X – główni „obrońcy Tradycji” {{!}} eKAI |data = 2021-07-21 |data dostępu = 2023-04-17 |opublikowany = eKAI {{!}} Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej |url = https://www.ekai.pl/bractwo-sw-piusa-x-glowni-obroncy-tradycji/}}</ref>.
 
* '''2021'''
** 16 lipca 2021 – w liście apostolskim w formie [[motu proprio]] pt. ''Traditionis Custodes'' [[Franciszek (papież)|papież Franciszek]] mocno ograniczył możliwość sprawowania [[NadzwyczajnaKlasyczny formaryt rytu rzymskiegorzymski|Mszy Trydenckiej]], uzależniając celebracje od zgody biskupa miejsca, bez możliwości odprawiania mszy w [[Kościół parafialny|kościołach parafialnych]] (chyba że w drodze udzielonej przez tegoż biskupa [[Dyspensa|dyspensy]] od prawa). Papież Franciszek zastąpił zatem motu proprio ''Summorum Pontificum'' [[Benedykt XVI|Benedykta XVI]]<ref>{{Cytuj |url = https://www.archidiecezja.lodz.pl/aktualnosci/2021/07/motu-proprio-ojca-swietego-franciszka-traditionis-custodes |tytuł = Motu Proprio Ojca Świętego Franciszka Traditionis Custodes &#124; Archidiecezja Łódzka<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = archidiecezja.lodz.pl |język = pl |data dostępu = 2021-09-21}}</ref>. W odpowiedzi przełożony Bractwa, ks. Davide Pagliarani wydał komunikat, w którym stwierdził m.in., że „Bóg Wszechmogący pozwolił na to wszystko, [...] z pewnością dla większego dobra”, sugerując, że tak trudne warunki sprzyjają docenieniu daru mszy oraz, że „Msza Trydencka nigdy nie zniknie z powierzchni ziemi”<ref>{{Cytuj |url = https://dorzeczy.pl/religia/192417/fsspx-msza-trydencka-nigdy-nie-zniknie-z-powierzchni-ziemi.html |tytuł = FSSPX: Msza Trydencka nigdy nie zniknie z powierzchni ziemi<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = pl/religia/192417/fsspx-msza-trydencka-nigdy-nie-zniknie-z-powierzchni-ziemi.html |język = pl |data dostępu = 2021-09-21}}</ref>.
 
== Działalność w Polsce ==
[[Plik:Szczecin kaplica lefebrystow tablica.jpg|thumb|Tablica przed kaplicą FSSPX w Szczecinie przy ul. Monte Cassino 30]]
W [[Polska|Polsce]] Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X działa od początku [[Lata 90. XX wieku|lat 90. XX wieku]], pierwszym księdzem który przeszedł do bractwa i był pierwszym polskim księdzem tego zgromadzenia był jezuita, o [[Edward Wesołek]], wcześniej duszpasterz Romów w Polsce. Przełożonym Bractwa na terenie Polski był ks. [[Karl Stehlin|Karol Stehlin]] (do końca sierpnia 2014). Następcą był ksiądz [[Lukas Weber|Łukasz Weber]]<ref>{{Cytuj pismo |autor = ks. Łukasz Weber FSSPX |tytuł = List Przełożonego-nominata |url = http://www.piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/1961 |czasopismo = [[Zawsze wierni]] |wydawca = [[Wydawnictwo Te Deum|Te Deum]] |wolumin = 2/2014 |data dostępu = 2018-07-09}}</ref>, który pełnił funkcję do października 2018, kiedy zastąpił go ponownie ks. Karol Stehlin<ref name="news.fsspx.pl">{{cytuj stronę |url = https://news.fsspx.pl/2018/07/nowy-przelozony-domu-autonomicznego-europy-srodkowo-wschodniej/ |tytuł = Nowy przełożony Domu Autonomicznego Europy Środkowo-Wschodniej |autor = |język = pl |data dostępu = 2018-07-25}}</ref>. Obecny Przełożony, ksiądz Łukasz Weber będzie łącznikiem Domu Generalnego w [[Menzingen (Szwajcaria)|Menzingen]] z wiernymi [[Językjęzyk niemiecki|języka niemieckiego]]<ref name="news.fsspx.pl" />.
 
Bractwo posiada [[przeorat]]y w Warszawie, [[Bajerze|Bajerzu]], [[Kraków|Krakowie]], [[PoznańMosina|PoznaniuMosinie]] i [[Gdynia|Gdyni]]; kościoły w Warszawie i Gdyni, orazdom rekolekcyjny w [[Bajerze|Bajerzu]], kaplice w: Bajerzu, [[Bukowiec (Strzebiń)|Bukowcu]], [[Chorzów|Chorzowie]], [[Częstochowa|Częstochowie]], [[Jarosław (województwo podkarpacie)|Jarosławiu]], [[Józefów (powiat otwocki)|Józefowie]], Krakowie, [[Lublin]]ie, [[Zamość|Zamościu]], [[Ostrołęka|Ostrołęce]], [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]], [[Zgierz]]u, [[Olsztyn]]ie, [[Poznań|Poznaniu]], [[Radom]]iu, [[Tarnów|Tarnowie]], [[Szczecin]]ie, [[Wrocław]]iu, [[Rzeszów|Rzeszowie]] ([[Zaczernie]]), [[Bolesławiec|Bolesławcu]], [[Gniezno|Gnieźnie]], Krośnie, [[Opole|Opolu]], [[Bielsko-Biała|Bielsku-Białej]], [[Słupsk]]u, [[Suwałki|Suwałkach]], [[Bydgoszcz]]y, [[LubatowaBiałystok|LubatowejBiałymstoku]] i [[Tczew]]ie, a także misje w [[Piła (miasto)|Pile]], Kołobrzegu, Jastrzębiu-Zdroju, [[Zielona Góra|Zielonej Górze]] i [[Kielce|Kielcach]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.piusx.org.pl/kaplice |tytuł = Przeoraty i kaplice Bractwa Świętego Piusa X w Polsce |opublikowany = piusx.org.pl |data dostępu = 2021-09-20}}</ref>. Bractwo opiekuje się dwiema szkołami: podstawową im. Świętej Rodziny w Józefowie oraz i liceum ogólnokształcącym im. św. Tomasza z Akwinu w Józefowie, przedszkolem „Załoga Pana Boga}Boga”<ref>{{Cytuj |url = https://news.fsspx.pl/2017/09/warszawa-otwarcie-przedszkola-zaloga-pana-boga/ |tytuł = Warszawa: otwarcie przedszkola „Załoga Pana Boga” – Wiadomości Tradycji Katolickiej<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = fsspx.pl |język = pl |data dostępu = 2021-07-27}}</ref>, a także dwiema organizacjami młodzieżowymi [[Christus Rex (organizacja)|Christus Rex]] oraz [[Krucjata Niepokalanej|Krucjatą Niepokalanej]]. Zgromadzenie prowadzi wydawnictwo [[Wydawnictwo Te Deum|Te Deum]] oraz wydaje dwumiesięcznik (kiedyś miesięcznik) „[[Zawsze wierni]]” kierowany przez redaktora naczelnego ks. [[Szymon Bańka|Szymona Bańkę]] FSSPX, wokół którego grupują się publicyści tradycjonalistyczni przychylni bractwu np. [[Jacek Bartyzel]]. Poza tym bractwo działa przez internet, organizuje również różne akcje np. rekolekcje ignacjańskie czy krucjaty różańcowe.
 
Pod koniec 2012 w Polsce pracowało dziewięciu [[prezbiter]]ów Bractwa pod przewodnictwem [[Karl Stehlin|Karola Stehlina]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.piusx.org.pl/kaplani |tytuł = Kapłani Bractwa w Polsce |autor = |archiwum = https://web.archive.org/web/20140710035224/http://www.piusx.org.pl/kaplani |zarchiwizowano = 10 lipca 2014 |język = pl |data dostępu = 2012-12-20}}</ref>.
 
Dnia 29 czerwca 2021 Dom Autonomiczny Europy Środkowo-Wschodniej w Warszawie otrzymał status dystryktu. Przełożonym został ks. Karol Stehlin, pierwszym asystentem ks. Dawid Wierzycki, drugim asystentem ks. Konstantyn NajmowiczaNajmowicz, ekonomem zaś został ks. Hubert Kuszpa. Nowo powstały dystrykt obejmuje obszarobszary: Polski, [[Białoruś|Białorusi]], [[Estonia|Estonii]], [[Litwa|Litwy]], [[Łotwa|Łotwy]], [[Rosja|Rosji]] oraz [[Ukraina|Ukrainy]]<ref>{{Cytuj |autor = Przez Pjj |tytuł = Nowy dystrykt Europy Środkowo-Wschodniej |data = 2021-09-02 |data dostępu = 2021-09-26 |opublikowany = Wiadomości Tradycji Katolickiej |url = https://news.fsspx.pl/2021/09/nowy-dystrykt-europy-srodkowo-wschodniej/ |język = pl-PL}}</ref>.
 
=== Stanowisko episkopatu polskiego ===
Stanowisko Konferencji Episkopatu Polski wobec działalności Bractwa Św. Piusa X na terenie Polski zostało ogłoszone [[27 listopada]] [[1998]]. W swoim komunikacie odczytanym w kościołach [[Konferencja Episkopatu Polski]] jednoznacznie określiła, że uważa to zgromadzenie kapłańskie za grupę schizmatycką<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WE/kep/bractwo_piusa_x.html |tytuł = Komunikat Konferencji Episkopatu Polski z 27 listopada 1998 |autor = |język = pl |data dostępu = 2009-01-27}}</ref>. Bractwo wkrótce odpowiedziało na ten komunikat, wydając swoje oświadczenie w tej sprawie<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/155 |tytuł = Stanowisko Bractwa Św. Piusa X w sprawie komunikatu Konferencji Episkopatu |autor = Karol Stehlin |język = pl |data dostępu = 2009-01-27}}</ref>.
 
Podobne stanowisko kilka lat później zajął również arcybiskup metropolita gdański [[Tadeusz Gocłowski]], który w liście pasterskim z 8 stycznia 2008 odczytanym w kościołach archidiecezji gdańskiej 13 stycznia 2008 przestrzegał wiernych pod sankcją karną przed uczestnictwem w nabożeństwach i mszach odprawianych przez Bractwo Świętego Piusa X<ref>{{cytuj stronę |url = http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/1,35636,4860713.html |tytuł = Problem Kościoła z Lefebrystami |autor = Maciej Sandecki |opublikowany = [[Gazeta Wyborcza]] |data = 2008-01-22 |język = pl |data dostępu = 2017-01-23}}</ref>.
 
W liście z 17 grudnia 2010, kierowanym do duchownych i wiernych [[archidiecezja przemyska|archidiecezji przemyskiej]] i stanowiącym odpowiedź na powstanie na terenie parafii [[Lubatowa]] kaplicy Bractwa, abp [[Józef Michalik]] zabrania uczestniczyć w liturgii sprawowanej przez członków Bractwa, którzy działają bez mandatu biskupa. Ponadto nakazuje wyjaśnienie wiernym stanu kanonicznego Bractwa<ref>{{cytuj stronę |url = http://2.bp.blogspot.com/_SYA86neiR8Q/TSZLDLDpYEI/AAAAAAAAD8A/lwPisHG3dZQ/s1600/list_michalik_.png |tytuł = Kopia listu abp. Józefa Michalika |autor = |opublikowany = |data = 17 grudnia 2010 |język = pl |data dostępu = 2011-01-23}}</ref>.
Podobne stanowisko kilka lat później zajął również arcybiskup metropolita gdański [[Tadeusz Gocłowski]], który w liście pasterskim z 8 stycznia 2008 odczytanym w kościołach archidiecezji gdańskiej 13 stycznia 2008 przestrzegał wiernych pod sankcją karną przed uczestnictwem w nabożeństwach i mszach odprawianych przez Bractwo Świętego Piusa X<ref>{{cytuj stronę |url = http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/1,35636,4860713.html |tytuł = Problem Kościoła z Lefebrystami |autor = Maciej Sandecki |opublikowany = [[Gazeta Wyborcza]] |data = 2008-01-22 |język = pl |data dostępu = 2017-01-23}}</ref>.
 
W liście z 10 marca 2023 skierowanym do wiernych [[diecezja kielecka|diecezji kieleckiej]], biskup [[Jan Piotrowski (duchowny)|Jan Piotrowski]] przestrzegł przed korzystaniem z apostolatu bractwa, ze względu na nieuregulowany status kanoniczny i zachęcił do uczestnictwa w mszach trydenckich na terenie diecezji<ref>{{Cytuj | url=https://www.gosc.pl/doc/8122024.Kuria-kielecka-przestrzega-Status-Bractwa-Kaplanskiego-Sw-Piusa | tytuł=Kuria kielecka przestrzega: Status Bractwa Kapłańskiego Św. Piusa X<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=gosc.pl | język=pl | data dostępu=2024-04-22}}</ref>. W pierwszym liście z dnia 4 marca 2023 wikariusz biskupi ks. Andrzej Kaleta przestrzegał wiernych przed uczestnictwem w mszach świętych sprawowanych przez FSSPX pod karą ekskomuniki ''latae sententiae''<ref>{{Cytuj | url=https://www.ekai.pl/kuria-przestrzega-przed-lefebrystami-komu-grozi-ekskomunika/ | tytuł=Kuria przestrzega przed lefebrystami i grozi ekskomuniką &#124; eKAI<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=ekai.pl | data dostępu=2024-04-22}}</ref>. „Komunikat, który został wydany 3 marca 2023&nbsp;r., dotyczący Bractwa św. Piusa X, jest nieaktualny” – pisze rzecznik prasowy Kurii Diecezjalnej w Kielcach ks. Łukasz Zygmunt<ref>{{Cytuj |autor = Katolicka Agencja Informacyjna KAI |tytuł = Sprostowanie Kurii Kieleckiej w sprawie Bractwa św. Piusa X {{!}} eKAI |data = 2023-03-06 |data dostępu = 2023-04-17 |opublikowany = eKAI {{!}} Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej |url = https://www.ekai.pl/sprostowanie-kurii-kieleckiej-w-sprawie-bractwa-sw-piusa-x/}}</ref>.
W liście z 17 grudnia 2010, kierowanym do duchownych i wiernych [[archidiecezja przemyska|archidiecezji przemyskiej]] i stanowiącym odpowiedź na powstanie na terenie parafii [[Lubatowa]] kaplicy Bractwa, abp [[Józef Michalik]] zabrania uczestniczyć w liturgii sprawowanej przez członków Bractwa, którzy działają bez mandatu biskupa. Ponadto nakazuje wyjaśnienie wiernym stanu kanonicznego Bractwa<ref>{{cytuj stronę |url = http://2.bp.blogspot.com/_SYA86neiR8Q/TSZLDLDpYEI/AAAAAAAAD8A/lwPisHG3dZQ/s1600/list_michalik_.png |tytuł = Kopia listu abp. Józefa Michalika |autor = |opublikowany = |data = 17 grudnia 2010 |język = pl |data dostępu = 2011-01-23}}</ref>.
 
== Status obecny FSSPX ==
Bractwo według statusu z 22 kwietnia 2018 (na stan obecny) liczy sobieliczyło 637 księży obecnych w 37 krajach i aktywnych w 35 innych. Poza tym mamiało obecnych około 123 braci zakonnych, 200 sióstr zakonnych, 79 oblatów oraz 204 seminarzystów w sześciu seminariach, poza tym posiadaposiadało 56 przed seminarzystów (w seminarium wstępnym). Poza tym FSSPX prowadziprowadziło na całym świecie ponad 100 szkół, 7 domów opieki, 4 klasztory karmelitańskie, 2 uniwersytety. Poza tym w swoich szeregach mamiało około 19 sióstr misjonarek pracujących w Kenii. Obecny w życiu zakonnym bractwa jest też Trzeci Zakon, tzw. tercjarze oparci na regule [[Zakony i zgromadzenia franciszkańskie|franciszkańskiej]] – są to świeccy którzy przyjęli sposób życia bractwa i składają część ślubów. Trzeci zakon liczy sobie kilka tysięcy członków.
Obecny w życiu zakonnym bractwa jest też Trzeci Zakon, tzw. tercjarze oparci na regule [[Zakony i zgromadzenia franciszkańskie|franciszkańskiej]] – są to świeccy którzy przyjęli sposób życia bractwa i składają część ślubów. Trzeci zakon liczy sobie około kilku tysięcy członków.
 
W 2020 roku bractwo liczyło 680 księży i 217 seminarzystów<ref name=laportelatine.org />.
 
== Władze bractwa ==
Bractwem zarządza 40-osobowa kapituła zakonna, która wybiera przełożonego generalnego, który stoi na czele bractwa, poza tym wybiera również pozostałe władze bractwa, w tym również dwóch jego asystentów. Kapituła wybiera również przełożonych domów autonomicznych (jednostek terytorialnych bratwabractwa, na których działają). Kapituły zbierają się co 12 lat, tyle też trwa kadencja każdego Przełożonego Bractwa, kadencja może zostać powtórzona po raz drugi. Obecnym Przełożonym Generalnym Bractwa jest ks. Dawid Pagliarani, zaś jego asystentami są: pierwszym bp [[Alfonso de Galarreta]], zaś drugim ks. Christian Bouchacourt<ref name=ekai.pl />.
 
== Zobacz też ==
Linia 221 ⟶ 223:
* [[Bractwo Świętego Wincentego Ferrera]]
* [[Bractwo Kapłańskie Świętego Piotra]]
* [[Instytut Chrystusa Króla Najwyższego Kapłana]]
* [[Instytut Dobrego Pasterza]]
 
Linia 232 ⟶ 234:
 
== Przypisy ==
<references responsive>
<ref name="stat">{{cytuj stronę |url = http://www.piusx.org.pl/fsspx/statystyki |tytuł = Statystyki |opublikowany = Bractwo Kapłańskie Św. Piusa X |data dostępu = 2016-10-26}}</ref>
</references>
Linia 252 ⟶ 254:
* ks. Andrzej Dańczak: [http://kaplani.com.pl/pl/strefa_mysli/czytelnia/artykuly/lefebryzm_na_czym_w_istocie_polega_problem Lefebryzm – na czym w istocie polega problem z Bractwem św. Piusa X?]
* Wojciech Górczyk: [http://www.ekumenizm.pl/article.php?story=20090217233715855&mode=print Benedykt XVI i lefebryści – quo vadis, Ecclesia?] Artykuł na stronie [[Ekumenizm.pl|Ekumenicznej Agencji Informacyjnej]]
* [{{Cytuj | tytuł = Bractwo walecznie usposobione | opublikowany = list.media.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20100619053833/http://www.list.media.pl/nr-1-2009-trydent-czy-watykan/bractwo-walecznie-usposobione/ ''Bractwo walecznie usposobione'' – Miesięczniki ''List'']}}
* {{Cytuj | autor = A. Dańczak, ''| tytuł = Lefebryzm – przejaw sporu o naturę Kościoła'', [| czasopismo = Studia Bobolanum | wolumin = 1/2010 | s = 85–103 | archiwum = https://web.archive.org/web/20181021232258/http://bobolanum.pl/images/studia-bobolanum/2010/Studia-Bobolanum-1-2010.pdf „Studia Bobolanum” (2010) 1], s. 85–103}}
 
{{Przełożeni FSSPX}}
{{Tradycyjny katolicyzm}}
{{Kontrola autorytatywna}}