Wojciech Marczewski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 9 użytkowników)
Linia 1:
{{Propozycja wyróżnieniawyróżnienie|DA}}
{{Filmowiec infobox
|imię i nazwisko = Wojciech Marczewski
|imię i nazwisko org =
|grafika = Wojciech Marczewski.JPG
|opis grafiki =
|alt grafiki =
|prawdziwe imię i nazwisko =
|imię i nazwisko urodzenia =
|data urodzenia = 28 lutego 1944
|miejsce urodzenia = [[Łódź]]
|data śmierci =
|miejsce śmierci =
|zawód = [[reżyser]], [[scenarzysta]]
|współmałżonek = [[Teresa Marczewska]]
|lata aktywności =
|odznaczenia = [[Plik:POL Polonia Restituta Oficerski BAR.svg|40px|Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski]] {{order|GA|Z}}
|commons = Category:Wojciech Marczewski
|wikicytaty = Wojciech Marczewski
|www =
}}
'''Wojciech Szczęsny Marczewski''' (ur. [[28 lutego]] [[1944]] w [[Łódź|Łodzi]]) – [[polska|polski]] reżyser i scenarzysta, nauczyciel akademicki, odznaczony Krzyżem Oficerskim [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]].
 
Początkowo współpracował ze [[Se-ma-for|Studiem Małych Form Filmowych Se-Ma-For]] oraz [[Wytwórnia Filmowa „Czołówka”|Wytwórnią Filmową „Czołówka”]], a następnie – w ramach [[Studio Filmowe „Tor”|Zespołu Filmowego „Tor”]] – nakręcił cenione przez krytyków filmy o dojrzewaniu w opresyjnych systemach: ''[[Zmory (film)|Zmory]]'' (1978) osadzone w czasach [[Kulturkampf]]u w [[Zabór pruski|zaborze pruskim]] oraz ''[[Dreszcze (film 1981)|Dreszcze]]'' (1981, nagroda [[Międzynarodowa Federacja Krytyków Filmowych|FIPRESCI]] na [[Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie|Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie]]). Kolejny film w jego dorobku, ''[[Ucieczka z kina „Wolność”]]'' (1990), otrzymał [[Złote Lwy|Złote Lwy Gdańskie]] na [[Festiwal Polskich Filmów Fabularnych|Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych]]. Marczewski jest też autorem ''[[Weiser]]a'' (2000) na podstawie [[Weiser Dawidek|powieści]] [[Paweł Huelle|Pawła Huellego]] oraz wykładowcą w założonej w 2002 roku [[Szkoła Wajdy|Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy]]. Laureat licznych honorowych wyróżnień, przyznanych między innymi przez [[Stowarzyszenie Filmowców Polskich]] oraz organizatorów [[Tarnowska Nagroda Filmowa|Tarnowskiej Nagrody Filmowej]]. W 2024 roku uhonorowany Platynowymi Lwami za całokształt twórczości.
 
== Życiorys ==
Linia 32:
W [[Wytwórnia Filmowa „Czołówka”|Wytwórni Filmowej „Czołówka”]], w której został ostatecznie zatrudniony, przyczynił się do powstania kilku filmów telewizyjnych. Pierwszy z nich, ''Podróżni jak inni'' (1969), dotyczył współpracy [[Francuski ruch oporu|francuskiego ruchu oporu]] podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]], który miał współpracować z polskim podziemiem<ref>{{Filmpolski|tytuł|124286|Podróżni jak inni}}</ref>. Podobny temat dotyczył serialu telewizyjnego ''[[Odejścia, powroty]]'' (1973), na podstawie przeżyć autentycznego uczestnika polskiego ruchu oporu w czasie [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji hitlerowskiej]]<ref>{{Filmpolski|tytuł|124289|Odejścia, powroty}}</ref>.
 
Po epizodzie w „Czołówce” Marczewski dołączył do [[Studio Filmowe „Tor”|Zespołu Filmowego „Tor”]], gdzie początkowo nakręcił dwa filmy telewizyjne. ''Wielkanoc'' (1974) również była osadzona w realiach II wojny światowej; tematem filmu były losy pary małżeńskiej na tyłach frontu w 1944 roku<ref>{{Filmpolski|tytuł|124392|Wielkanoc}}</ref>. ''Bielszy niż śnieg'' (1975) stanowił portret pisarza u schyłku życia, który stał się bezwolnym narzędziem w rękach izolującej go żony. ''Bielszy niż śnieg'' miał być inspirowany biografią [[Jerzy Szaniawski|Jerzego Szaniawskiego]], faktycznie izolowanego przez małżonkę w [[Zegrzynek|Zegrzynku]]<ref>{{Filmpolski|tytuł|124320|Bielszy niż śnieg}}</ref>. Oba filmy reżyser uznawał za najgorsze w swojej karierze{{odn|Luter|2010}}. Marczewski odpowiadałwyreżyserował także zateż dwa spektakle [[Teatr Telewizji|Teatru Telewizji]]: ''Przecież ty nie żyjesz'' (1977) Morgan Elaine oraz ''Idola'' (1977) [[Ireneusz Iredyński|Ireneusza Iredyńskiego]]<ref>{{EncyklopediaTeatru |o |id = 6524 |nazwa = Wojciech Marczewski |data dostępu = 2022-05-08}}</ref>.
 
Następnie Marczewski rozpoczął prace nad swym pierwszym pełnometrażowym filmem fabularnym. ''[[Zmory (film)|Zmory]]'' (1978), adaptacja powieści [[Emil Zegadłowicz|Emila Zegadłowicza]], powstały we współpracy z czeskim scenarzystą Pavlem Hajnym. Tematem ''Zmór'' jest czas dojrzewania i kształtowania charakterów młodych polskich ludziPolaków w opresyjnym systemie nauczania podczas [[Kulturkampf]]u w [[Zabór pruski|zaborze pruskim]]. Bohater filmu, Mikołaj Srebrny (podwójna rola [[Tomasz Hudziec|Tomasza Hudźca]] i [[Piotr Łysak|Piotra Łysaka]]), zachowuje obojętność wobec konfliktu między kadrą nauczycielską a kolegami ze szkoły, a nawet odreagowuje opresyjność nauczania poprzez [[Masturbacja|masturbację]], która prowadzi do poczucia winy i tytułowych nocnych koszmarów{{odn|Klimczyk|2009|s=201–202}}. ''Zmory'' okazały się wielkim sukcesem artystycznym. Film zdobył Srebrne Lwy Gdańskie na [[Festiwal Polskich Filmów Fabularnych|Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych]], Nagrodę im. Andrzeja Munka oraz nagrodę OCIC na [[Międzynarodowy Festiwal Filmowy w San Sebastián|Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastián]]<ref>{{Filmpolski|tytuł|12709|Zmory}}</ref>. Tymczasem [[Episkopat Polski]] uznał ''Zmory za „''antykościelny paszkwil” o treściach „na poły pornograficznych”, wydając zalecenie do wiernych katolickich, by nie oglądali filmu{{odn|Jabłońska|Luter|2015|s=222}}.
 
Po ''Zmorach'' Marczewski zdecydował się nakręcić film telewizyjny ''[[Klucznik (film)|Klucznik]]'' (1979) na podstawie sztuki [[Wiesław Myśliwski|Wiesława Myśliwskiego]]. ''Klucznik'' miał już charakter bardziej polityczny; jego akcja toczy się w 1945 roku, podczas [[Działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce|wojny domowej w Polsce]] (1944–1947), kiedy chłopi pracujący dla ziemianina ([[Tadeusz Łomnicki]]) odmawiają mu posłuszeństwa. W obliczu stopniowej utraty dworskiego majątku ziemianin kusi swojego wiernego klucznika ([[Wirgiliusz Gryń]]) perspektywą przejęcia dworu ocalałego z wydarzeń wojennych. W ostatniej scenie filmu klucznik zasiada na tronie swojego dawnego żywiciela<ref>{{Filmpolski|tytuł|121098|Klucznik}}</ref>. Marczewski w tym przypadku zmienił zakończenie sztuki Myśliwskiego, w którym klucznik w obawie o przyszłość zarzuca ziemianinowi oszustwo{{odn|Lubelski|2004|s=151}}.
Linia 50:
=== Działalność okołofilmowa ===
[[Plik:Wojciech Marczewski (2015).JPG|mały|Wojciech Marczewski w 2015 roku]]
Był wiceprezesem [[Stowarzyszenie Filmowców Polskich|Stowarzyszenia Filmowców Polskich]] w latach 1978–1983{{odn|Hollender|Turowska|2000|s=273}}. W latach 1989–1991 Marczewski był członkiem [[Komitet Kinematografii|Komitetu Kinematografii]]. Wyjechał do Wielkiej Brytanii w 1991 roku{{odn|Hollender|Turowska|2000|s=273}}, w okresie 1992–1994 kierował Wydziałem Reżyserii Narodowej Szkoły Filmowej i Telewizyjnej w Wielkiej Brytanii (The National Film and Television School)<ref name=":1">{{culture|Culture.pl|os_marczewski_wojciechid = wojciech-marczewski|tytuł = Wojciech Marczewski|data dostępu = 2024-03-21}}</ref>. W roku 1998 został wykładowcą na Wydziale Reżyserii [[Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi|PWSFTviT]] w Łodzi<ref name=":2" />. Jest współzałożycielem i jednym z głównych wykładowców [[Szkoła Wajdy|Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy]], która swoją działalność rozpoczęła w 2002 roku<ref name=":1" />{{odn|Cegiełkówna|2007|s=26–28}}. W ramach Szkoły Wajdy Marczewski sprawował opiekę pedagogiczną między innymi nad etiudami [[Agnieszka Smoczyńska|Agnieszki Smoczyńskiej]], był także konsultantem jej debiutu fabularnego ''[[Córki dancingu]]'' (2015){{Odn|Podsiadły|2022}}.
 
W październiku 2011 roku został powołany do Rady [[Polski Instytut Sztuki Filmowej|Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.mkidn.gov.pl/pages/posts/nowa-rada-pisf-2376.php |tytuł = Rada Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej |autor = |opublikowany = mkidn.gov.pl |data = 2011-10-14 |data dostępu = 2011-10-15}}</ref>. W tym samym roku ogłosił założenie artystycznego studia produkcyjnego pod nazwą Studio Wajdy, wzorowanego na dawnych zespołach filmowych{{Odn|Subbotko|2011}}. W 2017 roku został szefem Rady Programowej [[Festiwal Polskich Filmów Fabularnych|42. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych]], proponując likwidację stanowiska dyrektora artystycznego festiwalu (obejmowanego przedtem przez [[Michał Oleszczyk|Michała Oleszczyka]]) na rzecz zwiększenia kompetencji Rady{{Odn|Muraszko|2017}}. Propozycja została jednogłośnie przyjęta przez Radę{{Odn|Muraszko|2017}}. W 2020 roku ustąpił ze stanowiska szefa Rady Programowej FPFF<ref name=":2" />.
Linia 101:
|-
|1974
|''[[Wielkanoc (film)|Wielkanoc]]''
|{{Tak}}
|{{Tak}}
Linia 314:
* Gwiazda reżysera w Alei Gwiazd (2019)<ref name=":2" />
* Nagroda za całokształt i wkład w polską kinematografię na 35. Tarnowskiej Nagrodzie Filmowej (2021)<ref name=":2" />
* Złoty [[Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]] (2024)<ref>{{Cytuj |tytuł = MKiDN: Wojciech Marczewski uhonorowany Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” |data dostępu = 2024-02-29 |opublikowany = dzieje.pl |url = https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/mkidn-wojciech-marczewski-uhonorowany-zlotym-medalem-zasluzony-kulturze-gloria |język = pl}}</ref>
* Platynowe Lwy za całokształt twórczości (2024)<ref>{{Cytuj |tytuł = LAUREACI 49. FPFF - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych |data = 2024-09-28 |data dostępu = 2024-09-28 |url = https://festiwalgdynia.pl/aktualnosci/laureaci-49-fpff/ |język = pl-PL}}</ref>
 
== Przypisy ==
Linia 336 ⟶ 338:
* {{cytuj |autor = Anna Mach |tytuł = Kłopotliwa (nie)pamięć o Zagładzie: wymazywanie żydowskości w recepcji i ekranizacji Weisera Dawidka Pawła Huellego |czasopismo = Rocznik Komparatystyczny |data = 2014 |data dostępu = 2022-05-08 |numer = 5 |s = 331–351 |url = https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=497231 |odn = tak}}
* {{cytuj |autor = Wojciech Marczewski, Damian Jankowski |tytuł = Film trzeba prześnić |czasopismo = Więź |data = 2019 |data dostępu = 2022-05-08 |wolumin = LXII |numer = 678 |s = 188–196 |url = https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=838910 |odn = tak}}
* {{cytuj |autor = Wojciech Marczewski, Damian Jankowski |tytuł = Szczęście jest jak lekkie dotknięcie pędzla |data = 2022-06-24 |data dostępu = 2022-09-23 |opublikowany = Więź |url = https://wiez.pl/2022/06/24/wojciech-marczewski-szczescie-jest-jak-lekkie-dotkniecie-pedzla/ |język = pl-PL|odn=tak}}
* {{Cytuj |autor = Małgorzata Muraszko |tytuł = Festiwal w Gdyni: znamy kulisy zmian. Oleszczyk: Likwidacja stanowiska szefa artystycznego zubaża festiwal |czasopismo = Gazeta Wyborcza |data = 2017-02-07 |data dostępu = 2022-09-23 |url = https://wyborcza.pl/7,101707,21345217,festiwal-w-gdyni-znamy-kulisy-zmian-oleszczyk-likwidacja.html |odn = tak}}
* {{cytuj |autor = Magda Podsiadły |tytuł = Zwyciężczyni festiwalu w Gdyni Agnieszka Smoczyńska o swoim filmie: Nie chciałam opowiadać o rasizmie wprost |czasopismo = Gazeta Wyborcza |data = 2022-08-05 |odn = tak|url=https://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/7,142076,28753129,agnieszka-smoczynska-o-swoim-najnowszym-filmie-silent-twins.html|data dostępu=2022-09-23}}
Linia 346 ⟶ 348:
== Linki zewnętrzne ==
* {{Filmpolski|osoba|116005|Wojciech Marczewski}}
* {{Culture.pl|id = wojciech-marczewski|tytuł = Wojciech Marczewski|data dostępu = 2024-03-21}}
* {{culture|pl|os_marczewski_wojciech}}
* {{Filmweb|osoba|10482|Wojciech Marczewski}}
* {{Cytuj stronę |url = http://www.cialo-umysl-dusza.pl/kino-wewnetrzne/241-wojciech-marczewski-cos-zgubilismy |tytuł = Wojciech Marczewski: coś zgubiliśmy – wywiad z reżyserem |opublikowany = cialo-umysl-dusza.pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20140131020214/http://www.cialo-umysl-dusza.pl/kino-wewnetrzne/241-wojciech-marczewski-cos-zgubilismy |zarchiwizowano = 2014-01-31}}
Linia 356 ⟶ 358:
{{SORTUJ:Marczewski, Wojciech}}
[[Kategoria:Absolwenci Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi]]
[[Kategoria:Polscy reżyserzy filmowi]]
[[Kategoria:Polscy scenarzyści filmowi]]
[[Kategoria:Polscy członkowie Europejskiej Akademii Filmowej]]
[[Kategoria:Laureaci nagrody imienia Andrzeja Munka]]
[[Kategoria:WykładowcyLaureaci uczelniPlatynowych wLwów Warszawieza całokształt twórczości]]
[[Kategoria:UrodzeniLudzie urodzeni w 1944Łodzi]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1944]]
[[Kategoria:Polscy członkowie Europejskiej Akademii Filmowej]]
[[Kategoria:Polscy reżyserzy filmowi]]
[[Kategoria:Polscy scenarzyści filmowi]]
[[Kategoria:Reżyserzy filmowi związani z Łodzią]]
[[Kategoria:Scenarzyści związani z Łodzią]]
[[Kategoria:LudzieWykładowcy urodzeniuczelni w ŁodziWarszawie]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1944]]