Atłas (arab. atlas "gładki"[1]) – gładka tkanina, wytwarzana z różnych surowców, która z jednej strony jest błyszcząca, a z drugiej (lewej) matowa.

Atłasowa szata mandaryna, XIX wiek

Atłas wykonuje się splotem atłasowym z przędzy bawełnianej lub włókien wiskozowych. Niekiedy wyrabiany był z naturalnego jedwabiu. Może być gładki lub wzorzysty. Stosowany na bieliznę, ubrania, podszewki, suknie oraz jako tkanina obiciowa na meble.

Historia tkaniny

edytuj

Początki atłasu sięgają starożytności, od VI w. była używana w Bizancjum, od XII w. zaczęto go wytwarzać w Europie Zachodniej. W Polsce, zwany też jako hatłas, wzmiankowany był przez Reja i Falibogowskiego. W 1620 jedwabny atłas kosztował 2.5 zł za łokieć[2]. Tkany od XVII w. w Brodach koło Lwowa oraz w Gdańsku.

Jednym z rodzajów atłasu jest satyna.

Przypisy

edytuj
  1. Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927 [dostęp 2023-01-30] (pol.).
  2. Gołębiowski Łukasz, Ubiory w Polsce: od najdawniejszych czasów, Kraków, 1861, s. 116.

Bibliografia

edytuj
  • Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-12365-9.