Bar (obwód winnicki)
Miasto na Ukrainie w obwodzie winnickim
Bar (ukr. Бар; dawniej Rów) – miasto na Ukrainie, w obwodzie winnickim, w rejonie żmeryńskim, siedziba hromady[2]
 Kościół św. Anny w Barze (2020) | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Hromada | |||||
| Wysokość |
362 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2019) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 4341 | ||||
| Kod pocztowy |
23000 do 23005 | ||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
Położenie na mapie obwodu winnickiego  | |||||
 49°04′N 27°40′E/49,066667 27,666667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Bar leży na Wyżynie Podolskiej, na lewym brzegu Rowu; miasto królewskie, położone na Podolu, lokowane w 1453 i relokowane w latach 1538–1540, do II rozbioru Polski (1793) leżało w województwie podolskim[3]; w 1768 w Barze zawiązano konfederację barską.
Historia
edytuj
- Do połowy XVI wieku wieś znajdująca się w tym miejscu nosiła nazwę Rów i należała do rodu Odrowążów. Stanisław II Odrowąż i jego żona księżna Anna mazowiecka zostali pozwani przed sąd przez królową Bonę za obrazę majestatu, w konsekwencji wyrokiem sądu zostali pozbawieni w lutym 1537 roku włości mazowieckich, starostwa lwowskiego i samborskiego oraz Rowu, które przekazano królowej Bonie. Ta na pamiątkę swojego rodzinnego księstwa-miasta Bari we Włoszech przemianowała Rów na Bar.
- 1538 – przywilej króla Zygmunta Starego na budowę zamku w Barze.
- 1540 – przywilej króla Zygmunta Starego na założenie na surowym korzeniu miasta.
- 1540 – Zygmunt I Stary nadał osadzie prawa miejskie magdeburskie, a starostą barskim został Bernard Pretwicz, który na zamku w Barze założył bazę operacyjną przeciwko Tatarom.
- 1542 – burgrabią zamku w Barze był Stanisław Bagieński.
- 1565 – starosta drohobycki Wojciech Starzechowski na polecenie króla rozpoczął w północnej części miasta budowę nowego murowanego zamku z czterema basztami. Na ten cel przeznaczono 1000 florenów ze skarbu królewskiego.
- 1566 – przywilej króla Zygmunta Starego regulujący organizację rozbudowy zamku.
- 1576 – król Stefan Batory nadał przywilej, w którym zgadza się na połączenie w jeden organizm miejski miasta „lackiego”, „ruskiego” i „czeremińskiego”.
- 1635 – Bar uzyskał prawo składu[4].
- 1637–1648 – w Barze mieścił się jeden z arsenałów artylerii koronnej.
- sierpień 1648 – zdobycie Baru przez powstańców kozackich Maksyma Krzywonosa. W czasie powstania Chmielnickiego Bar kilkukrotnie przechodził z rąk do rąk.
- 1672–1699 – nominalnie w posiadaniu Turcji po pokoju w Buczaczu.
- listopad 1674 – zwycięskie oblężenie twierdzy przez wojska Jana Sobieskiego.
- 1676 – wzmianka o arsenale.
- czerwiec 1678 – wycofanie wojsk polskich z twierdzy[5].
- 1759 - książę Antoni Benedykt Lubomirski funduje klasztor karmelitów, którego przełożonym zostaje ks. Marek Jandowicz (Jandołowicz)[6].
- 29 lutego 1768 – zawiązanie konfederacji barskiej.
- 19 czerwca 1768 – obrona Baru przez konfederatów przed wojskami rosyjskimi.
- od 1793 pod zaborem rosyjskim.
- 1922–1991 w ZSRR.
- 20 grudnia 1941 – Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 5000 osób.
- 15 października 1942 – likwidacja getta, Niemcy mordują około 2500 Żydów
- od 1991 w niepodległej Ukrainie.
Zabytki
edytuj- zamek[7]
- Klasztor karmelitów z XVII – XVIII w., barokowy. Obecnie klasztor benedyktynek misjonarek
- Kościół św. Anny z 1811 roku, neogotycki
- Kolegium jezuickie (w ruinie, założone przez Stanisława Żółkiewskiego między 1610 a 1614[8])
- Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej
-
Klasztor karmelitów, obecnie benedyktynek -
Kościół św. Anny -
Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej
Gospodarka
edytujW mieście rozwinął się przemysł maszynowy, spożywczy oraz odzieżowy[9].
Urodzeni w Barze
edytuj- Wiktor Buniakowski – rosyjski matematyk
- Marceli Cerklewicz – major piechoty Wojska Polskiego
- Batszewa Kacnelson – izraelski polityk
- Leon Mały – polski biskup pomocniczy archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego
- Rusłan Lubarski – ukraiński piłkarz
Miasta partnerskie
edytuj
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.12.
- ↑ ShieldSquare Captcha [online], www.kmu.gov.ua [dostęp 2022-06-17] (ang.).
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, „Czasy Nowożytne”, 21, 2008, s. 165.
- ↑ Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych: (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139.
- ↑ Zbigniew Hundert, Dyslokacja partii wojska koronnego w 1677 roku. Przyczynek do badań pogranicza polsko-tureckiego oraz organizacji armii w dobie pokoju 1677–1683, „Klio – Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym”, 36 (1), 2016, s. 64, DOI: 10.12775/KLIO.2016.003, ISSN 1643-8191 [dostęp 2019-05-28] (pol.).
- ↑ Konfederaci i męczennicy [online], Nowy Kurier Galicyjski, 29 stycznia 2016 [dostęp 2023-10-05] (pol.).
- ↑ Bar. Ruiny i Zamki. [dostęp 2013-08-08].
- ↑ Bar, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 100.
- ↑ Bar, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-18].
Literatura
edytuj- Antoni Józef Rolle, Zameczki podolskie na kresach multańskich, t. III, Warszawa 1880, s. 109.
- Marek A. Koprowski: Czy Bar wróci do korzeni?. Kresy, 2008-08-05. [dostęp 2010-12-05].
Linki zewnętrzne
edytuj- Bar, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 100.
- zamek w Barze
- Radziecka mapa topograficzna 1:100 000. sunsite.berkeley.edu:8085. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-22)].
