Baszta Koci Łeb w Toruniu

Baszta Koci Łeb w Toruniu
	nr rej. A/399 z 16 lutego 1979
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Adres	ul. Podmurna 74
Typ budynku	baszta/basteja
Styl architektoniczny	gotyk (część dolna) neogotyk (część górna)
Kondygnacje	3
Ukończenie budowy	XIII wiek
Ważniejsze przebudowy	ok. 1500, ok. 1900
Zniszczono	1703
Odbudowano	XVIII wiek
	Położenie na mapie Polski Koci Łeb
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Koci Łeb
	Położenie na mapie Torunia Koci Łeb
	53°00′44,37″N 18°36′15,80″E/53,012325 18,604389
	Multimedia w Wikimedia Commons

Baszta Koci Łeb w Toruniu – jedna z dziewięciu zachowanych do dziś baszt obronnych w ciągu murów miejskich w Toruniu. Znajduje się przy ul. Podmurnej 74.

Historia

Budowla nazywana dziś Kocim Łbem znajduje się przy obecnej ulicy Podmurnej, za czasów prusko-niemieckich zwanej Mauerstrasse. Pierwszą basztę w północno-wschodnim narożniku murów Starego Miasta wybudowano najprawdopodobniej równocześnie z powstającymi w XIII wieku fortyfikacjami. Nie ma zgody co do tego, czy pierwotna budowla została wzniesiona na planie prostokąta^[1], tak jak większość baszt średniowiecznych, czy też wielokąta^[2]. Jednak bez większych wątpliwości można stwierdzić, że około roku 1500^[1] Koci Łeb, podobnie jak jego odpowiednik na drugim końcu północnego fragmentu murów – Koci Ogon, został przebudowany. Przebudowa ta polegała na zmianie gotyckiej baszty w niską, postawioną na planie okręgu basteję. Budowlę dostosowano do standardów powszechnej już wówczas broni palnej, to jest wyposażono w stanowiska artyleryjskie. Dzięki temu rozwiązaniu zespół: Barbakan Starotoruński – basteja Koci Ogon – barbakan Koci Brzuch – basteja Koci Łeb kontrolował obszar od Wisły po zachodnią część murów Nowego Miasta^[1]. Dodatkowo, dla wzmocnienia konstrukcji, basztę wysypano wewnątrz ziemią, dzięki czemu była odporniejsza na ostrzał.

O nieprzeciętnej roli Kociego Łba mogą świadczyć okoliczności jego zniszczenia. Dowodzeni przez Karola XII Szwedzi, którzy zdobyli Toruń po oblężeniu w 1703 roku postanowili jak najbardziej osłabić militarną pozycję miasta. By zrealizować ten cel wysadzili oba barbakany - Starotoruński i Chełmiński, oraz dwie narożne basteje - Koci Łeb i Koci Ogon wraz z fragmentem murów. Koci Łeb został odbudowany z gotyckich cegieł jeszcze w XVIII wieku^[1]. Prawdopodobnie w roku 1900 basztę nadbudowano w stylu neogotyckim o dodatkowe, trzecie piętro zwieńczone blankami. Do dziś w podziemiach baszty zachowały się średniowieczne lochy.

Do niedawna w budynku mieścił się Instytut Języka Polskiego Wydziału Filologicznego UMK, od stycznia 2019 roku baszta jest siedzibą Katedry Psychologii UMK.

Nazwa

Nazwa baszty pochodzi od kota, który został bohaterem miejskiej legendy^[3]. Głosi ona, że podczas oblężenia szwedzkiego w 1629 roku kot ów zaalarmował obrońców pod dowództwem Gerarda Denhoffa, dzięki czemu odparli oni atak nieprzyjaciela.

Galeria

Baszta Koci Łeb (w centralnej części zdjęcia) w latach 80. XIX wieku, przed nadbudową trzeciego piętra.
Plan Torunia podczas oblężenia w 1703 roku. W północno-wschodnim narożniku murów Starego Miasta (po lewej) widoczna basteja Koci Łeb.

Zobacz też

Baszta Koci Ogon w Toruniu

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Baszty. Koci Łeb. Toruński Serwis Turystyczny, 23 lipca 2008. [dostęp 2009-11-22].
↑ Eugeniusz Gąsiorowski: Średniowieczne obwarowania Torunia. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2007, s. 22. ISBN 978-83-900852-6-5.
↑ O kocie, który bronił bram miasta. torun.turystyka.pl.

Linki zewnętrzne

Toruński Serwis Turystyczny

[TST-1] Baszty. Koci Łeb. Toruński Serwis Turystyczny, 23 lipca 2008. [dostęp 2009-11-22].

[2] Eugeniusz Gąsiorowski: Średniowieczne obwarowania Torunia. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2007, s. 22. ISBN 978-83-900852-6-5.

[3] O kocie, który bronił bram miasta. torun.turystyka.pl.

[1]

[2]

[3]