Boniowanie

Boniowanie – dekoracyjne opracowanie krawędzi oraz lica ciosu kamieni, podkreślające ich układ, ożywiające fasadę i nadające jej cechy monumentalności.

Boniowany kamień. Element konstrukcyjny kamienicy w Dreźnie

Rozróżnia się następujące typy boniowania, w zależności od:

• układu rowków: płytowe, pasowe;
• ukształtowania płyt: płaskie, wypukłe, zwierciadlane, diamentowe;
• faktury powierzchni: dzikie (rustyka), groszkowane, szlifowane, polerowane itp.

Technika boniowania była znana i stosowana w okresie starożytnego Rzymu, ale jej upowszechnienie nastąpiło w renesansie. W średniowieczu stosowana była sporadycznie we francuskiej architekturze obronnej XII wieku. W tynku naśladowano wygląd muru z kamienia, przez wykonywanie profilowania naśladującego układ kamieni w murze, przy pomocy boni. Bonia to spoina podkreślająca układ kamieni lub rowek w tynku nadający elewacji monumentalny charakter. Boniowane mogły być całe elewacje albo tylko cokoły, naroża ścian, pilastry, obramowania otworów, filary itp.

Spotykane są także elewacje zdobione metodą sgraffito, w którym obraz nadaje powierzchni muru wygląd ściany boniowanej.

Boniowanie jest coraz częściej wykorzystywane przy wykończeniach elewacji. W odróżnieniu od techniki stosowanej w okresie średniowiecza, bonie używane są głównie na narożnikach budynków. Wykorzystywane w ten sposób pełnią charakter dekoracyjny. Wyróżnia się kilka rodzajów boniowania w dzisiejszym budownictwie:

• Układanie przyległe boni różnych rozmiarów na przemian;
• Układanie przyległe boni tej samej długości;
• Układanie boni w stałych odstępach;
• Układanie boni w centralnym miejscu elewacji.

• 
  Ściana zdobiona techniką sgraffito
• 
  Boniowanie - ściana z kamienia
• 
  Boniowanie wokół otworu okiennego - rustyka

Bibliografia

• Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 26. ISBN 83-85001-89-1.
• Zdzisław Mączeński: Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym. Warszawa: Budownictwo i Architektura, 1956.