Edward Soczewiński
Edward Soczewiński (ur. 4 września 1928 w Lublinie, zm. 12 grudnia 2016 tamże[1]) – polski chemik, profesor nauk chemicznych, specjalizujący się w teorii chromatografii[2].
| |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
4 września 1928 |
| Data i miejsce śmierci |
12 grudnia 2016 |
| Profesor nauk chemicznych | |
| Specjalność: chromatografia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1960 – nauki chemiczne |
| Habilitacja |
1963 – nauki chemiczne |
| Profesura |
1978 |
| Doktor honoris causa Akademia Medyczna w Lublinie – 1998 | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujW 1942 roku ukończył powszechną szkołę siedmioklasową, a następnie podjął naukę w prywatnej Chemieschule, utworzonej przez ukraińskiego chemika. Szkołę tę przekształcono w Gimnazjum i Liceum Technologiczno-Chemiczne, które ukończył w 1948 roku. Następnie rozpoczął studia chemiczne na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (UMCS), które ukończył w 1952 roku.
Po studiach podjął pracę jako asystent w Zakładzie Chemii Fizycznej UMCS oraz Zakładzie Chemii Nieorganicznej Akademii Medycznej w Lublinie, którymi kierował profesor Andrzej Waksmundzki. W 1957 roku awansował na stanowisko adiunkta.
W 1960 roku obronił dysertację doktorską Zdolność rozdzielcza w chromatografii elektrolitów organicznych na buforowanej bibule. 3 lata później, po stażu w Instytucie Chemii Organicznej i Biochemii Uniwersytetu w Sztokholmie, obronił pracę habilitacyjną pt. Współczynniki RM i RF w niektórych wieloskładnikowych układach dwufazowych chromatografii podziałowej. Rok później awansował na stanowisko docenta.
Od 1964 do 1998 roku kierował Katedrą Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Akademii Medycznej w Lublinie (obecnie Katedra Chemii). Od 1970 roku pracował na stanowisku profesora nadzwyczajnego, a w 1978 roku uzyskał tytuł naukowy profesora. W roku 1998 Akademia Medyczna w Lublinie nadała mu tytuł doktora honoris causa.
Autor blisko 300 prac naukowych, współautor 4 książek. Promotor 15 prac doktorskich, ponad 200 prac magisterskich. Był członkiem Komitetu Chemii Analitycznej Polskiej Akademii Nauk i przewodniczącym Komisji Analizy Chromatograficznej tego komitetu.
Prywatnie był numizmatykiem, posiadaczem wielotematycznej kolekcji numizmatycznej, byłym prezesem Zarządu Oddziału Lubelskiego Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego.
Wybrane osiągnięcia
edytujGłównym tematem prac Edwarda Soczewińskiego była teoria procesów chromatograficznych. Wyprowadził wzór na zależność retencji chromatograficznej od składu dwuskładnikowej fazy mieszanej, znany jako równanie Soczewińskiego-Wachtmeistera[3]. Dalsze badania doprowadziły do sformułowania teorii adsorpcji na adsorbentach polarnych[4], znanej obecnie jako model/równanie Snydera-Soczewińskiego[5][6]. Wspólnie z Tadeuszem Dzido opracowali teflonową komorę poziomą do chromatografii cienkowarstwowej[7].
Nagrody i odznaczenia
edytuj- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[8]
- Złoty Krzyż Zasługi
- Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”
- „Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
- Zasłużony dla Lubelszczyzny
- Zasłużony dla miasta Lublina (srebrna)
- medal Rosyjskiego Towarzystwa im. M.S. Cwieta „Za zasługi dla rozwoju chromatografii”
- medal Akademii Medycznej w Lublinie
- medal Ignacego Łukasiewicza
Przypisy
edytuj- ↑ Zmarł Prof. zw. dr hab. Edward Soczewiński, dr h.c.. [dostęp 2016-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-26)].
- ↑ Prof. dr hab. Edward Soczewiński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2016-12-19].
- ↑ Edward Soczewiński, Carl Axel Wachtmeister. The relation between the composition of certain ternary two-phase solvent systems and RM values. „Journal of Chromatography A”. 7, s. 311–320, 1962. DOI: 10.1016/S0021-9673(01)86422-0.
- ↑ Edward Soczewinski. Solvent composition effects in thin-layer chromatography systems of the type silica gel-electron donor solvent. „Analytical Chemistry”. 41 (1), s. 179–182, 1969. DOI: 10.1021/ac60270a035.
- ↑ Wu, Di, Lucy, Charles A.. Study of the slope of the linear relationship between retention and mobile phase composition (Snyder-Soczewiński model) in normal phase liquid chromatography with bonded and charge-transfer phases. „Journal of Chromatography A”. 1475, s. 31-40, 2016. DOI: 10.1016/j.chroma.2016.10.068. PMID: 27852455.
- ↑ Markowski, W., Czaplnska, K. L., Blaszczak, M.. Determination of the Constants of the Snyder-Soczewinski Equation by Means of Gradient Multiple Development. „Journal of Liquid Chromatography”. 17 (5), s. 999-1009, 1994. DOI: 10.1080/10826079408013382.
- ↑ Tadeusz H. Dzido, Edward Soczewiński. Modification of a horizontal sandwich chamber for thin-layer chromatography. „Journal of Chromatography A”. 516 (2), s. 461–466, 1990. DOI: 10.1016/S0021-9673(01)89289-X.
- ↑ M.P. z 1994 r. nr 46, poz. 369
Bibliografia
edytuj- Edward Soczewiński (ur. 1928). Doktorzy honorowi Akademii Medycznej w Lublinie 1989–1998, Andrzej Wróbel (red.), „Problemy Nauki, Dydaktyki i Lecznictwa”, 5, AM Lublin, 1998, s. 165–186.