Emil Jannings
Emil Jannings, właśc. Theodor Friedrich Emil Janenz (ur. 23 lipca 1884 w Rorschach, zm. 2 stycznia 1950 w Strobl[2][3]) – niemiecki aktor teatralny i filmowy, jedna z największych gwiazd kina niemieckiego. Jako pierwszy w historii odebrał statuetkę Oscara dla najlepszego aktora (1927/1928) za role w filmach Niepotrzebny człowiek (1927 r.) i Ostatni rozkaz (1928 r.).
Emil Jannings (ok. 1926) | |
Imię i nazwisko |
Theodor Friedrich Emil Janenz |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
23 lipca 1884 |
Data i miejsce śmierci |
2 stycznia 1950 |
Zawód | |
Współmałżonek |
1.Lucie Höflich (przed 1919 r., bezdzietnie, rozwód) |
Lata aktywności |
1914–1945 |
Życiorys
edytujUrodził się w szwajcarskim Rorschach; jego matka Margarethe była Niemką, a ojciec Emil Janenz – Amerykaninem. Karierę rozpoczynał jako aktor teatralny, na ekranie debiutował w 1914 r. Występował w kilkudziesięciu produkcjach niemieckich kina niemego, m.in. w filmach Ernsta Lubitscha. Przejściowo działał też w Hollywood, gdzie nakręcił kilka filmów w latach 1927–1929. Upowszechnienie filmu dźwiękowego zmusiło go (ze względu na niemiecki akcent) do powrotu do Europy. Wraz z Marleną Dietrich zagrał w filmie Błękitny anioł, filmowanym równocześnie w wersji angielsko- i niemieckojęzycznej. Uczestniczył w kilku pronazistowskich produkcjach, zyskując m.in. sympatię Josepha Goebbelsa. Związki z hitleryzmem przyczyniły się jednak do przedwczesnego zakończenia jego kariery – po wojnie ukarano go zakazem występowania w filmach. Resztę życia spędził w swym gospodarstwie w Austrii, gdzie zmarł 2 stycznia 1950 z powodu nowotworu wątroby.
Filmografia
edytujWybrane filmy fabularne długo- i krótkometrażowe, w których występował Emil Jannings[4]
- 1914: Im Schützengraben
- 1916
- Pani Ewa/Arme Eva – jako mąż, fabrykant
- Der Morphinist
- Aus Mangel an Beweisen – jako dr Langer
- Passionels Tagebuch
- Im Angesicht des Toten – jako Paul Werner
- Die Bettlerin von St. Marien – jako baron Gelsburg
- Das Leben ein Traum – jako kusiciel
- 1917
- Pawilon X cytadeli
- Unheilbar
- Stein unter Steinen (krótkometrażowy) – jako Göttlingk, czarny charakter
- Die Ehe der Luise Rohrbach – jako Wilhelm Rohrbach
- Nächte des Grauens
- Hoheit Radieschen (krótkometrażowy)
- Wenn vier dasselbe tun (krótkometrażowy) – jako Segetoff
- Gesühnte Schuld (krótkometrażowy) – jako Harold Hilbrich
- Der Ring der Giuditta Foscari
- Das fidele Gefängnis – jako Quabbe, der Gaoler
- Frau Eva
- Lulu – jako Alfredo, klaun
- Die Seeschlacht
- Das Geschäft – jako S. H. Haßler
- 1918
- Oczy mumii Ma – jako Arab Radu
- Nach zwanzig Jahren (krótkometrażowy) – jako Horst Lundin/"Korn"
- Keimendes Leben, Teil 1 – jako James Fraenkel, makler giełdowy/John Smith, amerykański inżynier
- Fuhrmann Henschel
- 1919
- Der Mann der Tat – jako Jan Miller
- Die Tochter des Mehemed – jako Vaco Juan Riberda, właściciel fabryki
- Vendetta - Zemsta krwi – jako Tomasso
- Madame DuBarry – jako król Ludwik XV
- Rose Bernd – jako Arthur Streckmann
- Keimendes Leben, Teil 2 – jako James Fraenkel, makler giełdowy/John Smith, amerykański inżynier
- 1920
- Córki Kohlhiesela – jako Peter Xaver
- Das große Licht – jako Lorenz Ferleitner
- Algol – Tragödie der Macht – jako Robert Herne
- Der Schädel der Pharaonentochter – jako egipski faraon Osorcon
- Anna Boleyn – jako król Henryk VIII
- Colombine – jako Carlo
- 1921
- Bracia Karamazow – jako Dymitr Karamazow
- Der Stier von Olivera – jako gen. François Guillaume
- Danton – jako Danton
- Der Schwur des Peter Hergatz
- Die Ratten – jako Bruno
- 1922
- Otello – jako Otello
- Piotr Wielki – jako car Piotr
- Żona faraona – jako egipski faraon Amenes
- 1923
- Tragödie der Liebe – jako Ombrade
- Die Gräfin von Paris – jako Ombrade
- Alles für Geld – jako S. I. Rupp
- 1924
- Quo vadis? – jako Neron
- Portier z hotelu Atlantic – jako portier hotelowy
- Gabinet figur woskowych – jako Harun al Raschid
- Nju – Eine unverstandene Frau – jako mąż
- 1925
- Varieté – jako Huller, szef
- Świętoszek – jako Tartüff
- 1926
- Faust – jako Mefistofeles
- Liebe macht blind – jako on sam
- 1927: Niepotrzebny człowiek – jako August Schiller
- 1928
- Ostatni rozkaz – jako gen. Dołgorucki/wlk. ks. Sergiusz Aleksander
- Ulica grzechu – jako Basher Bill
- Patriota – jako car Paweł I
- Sins of the Fathers – jako Wilhelm Spengler
- 1929
- Betrayal – jako Poldi Moser
- Du sollst nicht töten – jako Harold Hilbrich
- 1930
- Błękitny anioł – jako prof. Immanuel Rath
- Liebling der Götter – jako Albert Winkelmann
- 1932: Burza – jako Gustav Bumke
- 1933
- Przygody króla Pausole/The Merry Monarch – jako król Pausole
- 365 żon króla Pausole – jako król Pausole
- 1934: Czarny wieloryb – jako Peter Petersen
- 1935: Stary i młody król – jako król Fryderyk Wilhelm I
- 1936: Traumulus – jako dyrektor, prof. Niemeyer
- 1937
- Władca – jako Matthias Clausen
- Der zerbrochene Krug – jako Adam/Dorfrichter
- 1939
- Robert Koch – jako dr Robert Koch
- Der Trichter. (Nr. III) – film krótkometrażowy
- Der letzte Appell
- 1941: Wujaszek Krüger – jako Paul Krüger
- 1942: Dymisja – jako kanclerz Bismarck
- 1943: Altes Herz wird wieder jung – jako Friedrich Wilhelm Hoffmann, dyrektor fabryki
- 1945: Gdzie jest pan Belling? [nieukończony] – jako Eberhard Belling, prezes firmy
Nagrody
edytuj- 1929: Nagroda Akademii Filmowej w kategorii Najlepszy aktor pierwszoplanowy za rolę w filmach Niepotrzebny człowiek (1927 r.) i Ostatni rozkaz (1928 r.).
- 1938: Puchar Volpiego dla najlepszego aktora za rolę w filmie Władca (1937 r.).
- 1960: Gwiazda na Hollywood Walk of Fame przy 1630 Vine Street za doniosły wkład w rozwój kinematografii.
Przypisy
edytuj- ↑ Emil Jannings [online], IMDb [dostęp 2020-04-05] .
- ↑ Emil Jannings. filmportal.de. [dostęp 2024-01-04]. (niem.).
- ↑ Emil Jannings. munzinger.de. [dostęp 2024-01-04]. (niem.).
- ↑ Emil Jannings [online], IMDb [dostęp 2020-04-05] .
Linki zewnętrzne
edytuj- Emil Jannings w bazie IMDb (ang.)
- ISNI: 0000000117812281, 0000000368612954
- VIAF: 122349694
- LCCN: n87896209
- GND: 118556932
- BnF: 141900509
- SUDOC: 060363479
- NLA: 35656688
- NKC: pna2007397503
- BNE: XX1412332
- NTA: 071442162
- BIBSYS: 90911931
- CiNii: DA11762318
- NUKAT: n2008040924
- J9U: 987007461371105171
- CANTIC: a11794641
- CONOR: 37591395
- KRNLK: KAC2020N7849
- LIH: LNB:B+d3;=BJ