Flossenbürg (KL)

Konzentrationslager Flossenbürg – niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny założony w maju 1938, w pobliżu miasta Weiden, w Górnym Palatynacie, w Bawarii, w Niemczech. Funkcjonował do kwietnia 1945.

Flossenbürg

KL Flossenbürg

Typ	obóz koncentracyjny
Odpowiedzialny	III Rzesza
Rozpoczęcie działalności	4 maja 1938
Zakończenie działalności	20 kwietnia 1945
Terytorium	III Rzesza
Miejsce	Weiden in der Oberpfalz
Liczba więźniów	96 tysięcy
Narodowość więźniów	Rosjanie, Polacy, Francuzi, Czesi, Żydzi, Niemcy
Liczba ofiar	30–77 tysięcy
Wyzwolony przez	US Army
	1945-04-23 23 kwietnia 1945(dts)
Upamiętnienie	miejsce pamięci
Położenie na mapie Rzeszy Niemieckiej Flossenbürg
49°44′08″N 12°21′21″E
Strona internetowa

Odręcznie narysowany plan obozu koncentracyjnego we Flossenbürgu autorstwa Stefana Kryszaka – byłego więźnia obozu

Historia obozu

Obóz powstał w chwili, w której planowano już ekspansję III Rzeszy w kierunku Austrii, Kraju Sudetów i Czech. Został założony obok kamieniołomów granitu (Deutsche Erd- und Steinwerke), w których niewolniczo wykorzystywano więźniów.

Komendantami obozu byli kolejno:

• SS-Sturmbannführer Jakob Weiseborn: 4 maja 1938 – 20 stycznia 1939;
• SS-Sturmbannführer Karl Künstler: 20 stycznia 1939 – 10 sierpnia 1942;
• SS-Hauptsturmführer Karl Fritzsch: 10 sierpnia 1942 – 15 września 1942;
• SS-Sturmbannführer Egon Gustav Adolf Zill: 15 września 1942 – 10 maja 1943;
• SS-Sturmbannführer Max Koegel: 10 maja 1943 – 20 kwietnia 1945.

Obóz początkowo składał się z szesnastu drewnianych baraków więźniarskich, kuchni, rewiru itd. Obóz posiadał swoje własne krematorium, tuż koło placu egzekucji.

Począwszy od lat 1943/1944, w związku z wzmożeniem wysiłków wojennych, wiele firm – zwłaszcza o znaczeniu wojskowym przeniosło się w okolice Bawarii i Kraju Sudetów. Wówczas Flossenbürg stał się „obozem macierzystym” dla wielu komand zewnętrznych i podobozów (ok. 60 w samej Bawarii, 43 w Saksonii, 32 w granicach dzisiejszych Czech i jeden na terenie dzisiejszej Polski). Podobozy te odegrały wielką rolę w niemieckim przemyśle wojennym. Więźniowie pracowali dla większości wielkich niemieckich koncernów wspierających wysiłek wojenny III Rzeszy.

9 kwietnia 1945 roku, na dwa tygodnie przed wyzwoleniem zamordowano w obozie członków niemieckiej opozycji antyhitlerowskiej, związanych z zamachem na A. Hitlera z dnia 20 lipca 1944: stracono m.in. Wilhelma Canarisa, Hansa Ostera i Dietricha Bonhoeffera.

20 kwietnia SS zarządziło ewakuację obozu „Marszami Śmierci”. 22 tys. więźniów wymaszerowało w kierunku KL Dachau. Przynajmniej 7 tys. zginęło przed dotarciem do tego obozu. Flossenbürg został wyzwolony 23 kwietnia 1945 przez wojsko amerykańskie. Wówczas w obozie przebywało ok. 1600 najbardziej wycieńczonych więźniów.

Więźniowie i ofiary

Pierwszymi więźniami byli niemieccy prześladowani wówczas homoseksualiści oraz kryminaliści. Następnie przeniesiono tu ok. tysiąca więźniów z KL Dachau oraz wielu Polaków, członków ruchu oporu. Regularnie urządzano masowe egzekucje w pobliskiej strzelnicy. Egzekucje dotyczyły także wielu sowieckich jeńców wojennych. Większość więźniów pochodziła z Europy Środkowo-Wschodniej.

Radzieccy jeńcy wojenni zorganizowali powstanie w jednym z podobozów Flossenbürga: Mülsen Saint Micheln. Żadnemu więźniowi nie udało się wówczas zbiec.

96 tys. więźniów przeszło przez Flossenbürg, z czego ok. 6 tys. w obozie macierzystym. Około 30 tys. w nim zginęło. Spotyka się i ponad dwukrotnie większe szacunki. Według naocznego świadka, więźnia obozu Pawła Wosia mogło zginąć 77 tys. ludzi, w tym:

• 28 tys. jeńców sowieckich
• 17 tys. Polaków
• 3200 Francuzów
• 3200 Czechów
• 3100 Żydów
• 2 Amerykanów – pilotów zestrzelonych podczas powstania warszawskiego
• nieznana liczba Serbów
• nieznana liczba Estończyków
• nieznana liczba Chorwatów
• nieznana liczba Włochów
• nieznana liczba Niemców (w tym przeciwnicy Hitlera, np. Wilhelm Canaris czy Dietrich Bonhoeffer)

Dzieje powojenne

Po wojnie, przez prawie rok zabudowania obozu służyły Amerykanom za miejsce internowania więźniów nazistowskich. Następnie również jako obóz przejściowy dla osób wracających w swoje strony. W XXI w. funkcjonuje jako miejsce pamięci.

Zobacz też

• proces załogi Flossenbürga (US vs. Friedrich Becker i inni)

Linki zewnętrzne

• Witryna Flossenbürg