Godfried Schalcken
Godfried Schalcken lub Schalken (ur. 1643 w Made koło Bredy[1][2], zm. 13[1] lub 16[3] listopada 1706 w Hadze) – holenderski malarz i akwaforcista, tworzący w okresie baroku[2][4].
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 lub 16 listopada 1706 |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
Życiorys
edytujMalarstwa uczył się u wychowanków Rembrandta, początkowo u Samuela van Hoogstratena w Dordrechcie, a następnie u Gerarda Dou w Lejdzie. W latach 60. XVII wieku powrócił do Dordrechtu, a w 1961 osiedlił się w Hadze[3][5], gdzie w 1691 został przyjęty do Confrèrie Pictura[2].
Schalcken malował sceny rodzajowe (w tym religijne i mitologiczne). martwe natury (kwiatowe i vanitas), a prede wszystkim portrety[3][4]. Jego specjalnością były nastrojowe przedstawienia nocne. Malarz przedstawiał portretowane osoby oświetlone skąpym światłem świecy, kaganka lub płonącej żagwi. Stosował ciepłą kolorystykę, perfekcyjnie posługiwał się światłocieniem i niezwykłymi efektami luministycznymi[2][6].
Artysta osiągnął znaczny sukces artystyczny i materialny, w swoim czasie był jednym z najbardziej cenionych portrecistów w Dordrechcie, cieszącym się uznaniem także poza jego granicami[2]. W latach 1692–1697 pracował w Anglii, gdzie portretował członków rodziny królewskiej, a w 1703 przyjął zlecenie od Jana Wilhelma Wittelsbacha elektora Palatynatu Reńskiego[1][2]. Według niektórych źródeł miał trudny charakter, z powodu nieokrzesania i braku dobrych manier przedwcześnie musiał porzucić intratne zajęcie w Anglii[7].
Największe zbiory prac Godfrieda Schalckena posiadają Rijksmuseum i brytyjska Royal Collection[8][9]. W polskich muzeach znajdują się dwa obrazy autorstwa Schalckena. Pierwszy – Święta Maria Magdalena pokutująca – należy do zbiorów Łazienek Królewskich w Warszawie i jest eksponowany w Pałacu Na Wyspie[10]. Drugi – Portret starszego mężczyzny w peruce, z laską – od 1862 znajdował się w kolekcji Muzeum Sztuk Pięknych w Warszawie. Dzieło zaginęło w czasie II wojny światowej i jego los pozostawał nieznany do 1972, kiedy to zostało wystawione na aukcji w Dorotheum w Wiedniu, jednak wtedy nie zostało odzyskane przez Polskę. W 2022 obraz zlokalizowano na aukcji w Niemczech i tym razem proces restytucyjny zakończył się powodzeniem – dzieło zostało dobrowolnie zwrócone na rzecz polskiego Skarbu Państwa i ponownie zasiliło zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie[11][12]. Ponadto w warszawskim Muzeum Narodowym znajduje się też niesygnowany obraz artysty z kręgu Godfrieda Schalckena – Mężczyzna z łuczywem[13].
W 1839 irlandzki pisarz Sheridan Le Fanu napisał powieść gotycką inspirowaną twórczością Schalckena pt. Strange Event in the Life of Schalken the Painter. W 1979 BBC zrealizowała na motywach powieści film telewizyjny Schalcken the Painter[14].
Galeria
edytuj-
Alegoria Fortuny, lata 1680.; Johnny Van Haeften Gallery, Londyn -
Sir Richard Levett, lord mer Londynu, 1699; Guildhall Art Gallery, Londyn -
Salome z głową Jana Chrzciciela, ok. 1700; Musée des Beaux-Arts de Montréal -
Mężczyzna ze świecą, przed 1700; Museum Kunstpalast, Düsseldorf -
Mężczyzna z łuczywem, XVII w.; Muzeum Narodowe, Warszawa
Przypisy
edytuj- ↑ a b c G. Jansen, Schalcken, Godfried, Oxford Art Online. Grove Art Online, 2003, DOI: 10.1093/gao/9781884446054.article.T076391 [dostęp 2023-09-26] (ang.).
- ↑ a b c d e f Maciej Monkiewicz, Schalcken, Godfried, [w:] Robert Genaille, Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe; Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 320, ISBN 83-221-0686-6 (pol.).
- ↑ a b c Godefridus Schalcken [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2023-09-26] (ang. • niderl.).
- ↑ a b Schalcken, Godfried or Godfridus or Schalken, Benezit Dictionary of Artists, 31 października 2011, DOI: 10.1093/benz/9780199773787.article.B00162213 [dostęp 2023-09-26] (ang.).
- ↑ Godfried Schalcken. [dostęp 2009-05-29]. (ang.).
- ↑ The J. Paul Getty Trust. [dostęp 2009-05-29]. (ang.).
- ↑ "Schalken The Painter" by Joseph Sheridan LeFanu. [dostęp 2009-05-29]. (ang.).
- ↑ Godfried Schalcken w Rijksmuseum. [dostęp 2009-05-29]. (ang.).
- ↑ Godfried Schalcken w The Royal Collection. [dostęp 2009-05-29]. (ang.).
- ↑ Święta Maria Magdalena pokutująca [online], Łazienki Królewskie [dostęp 2023-09-27].
- ↑ Katarzyna Krzykowska, Aleksandra Rebelińska, Odzyskano zabytkowy obraz. Zaginął podczas niemieckiej okupacji [online], PAP, 26 września 2023 [dostęp 2023-09-27].
- ↑ Słynny obraz powrócił do Muzeum Narodowego w Warszawie [online], Onet, 26 września 2023 [dostęp 2023-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-27].
- ↑ Mężczyzna z łuczywem [online], cyfrowe.mnw.art.pl [dostęp 2023-09-27].
- ↑ Screenonline.org.uk - Schalcken the Painter (1979). [dostęp 2009-05-29]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Godfried Schalcken w Artcyclopedia.com. [dostęp 2023-09-26]. (ang.).
- Web Gallery of Art – galeria. [dostęp 2023-09-26]. (ang.). i biografia (ang.) [dostęp 2023-09-26].