Józef Stolarczyk (ksiądz)
Józef Stolarczyk (ur. 12 lutego 1816 w Wysokiej koło Jordanowa, zm. 6 lipca 1893 w Zakopanem) – polski duchowny rzymskokatolicki, taternik, pierwszy proboszcz parafii w Zakopanem.
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
12 lutego 1816 |
| Data i miejsce śmierci |
6 lipca 1893 |
| Miejsce pochówku | |
| Pierwszy proboszcz Zakopanego | |
| Okres sprawowania |
od 1848 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
28 sierpnia 1842 |
Życiorys
edytujPochodził z rodziny chłopskiej Jędrzeja Stolarczyka i Agaty z domu Działek[1]. Skończył gimnazjum pijarów w Podolińcu na Spiszu[2]. Studiował teologię w seminarium duchownym w Tarnowie. 28 sierpnia 1842 r. otrzymał w Tarnowie święcenia kapłańskie[3].
Pełnił służbę duszpasterską w Makowie (1842–1843) jako aplikant, w Nowym Targu (do marca 1847) jako katecheta, w Tarnowie (kwiecień–grudzień 1847) jako wikary[1]. 29 listopada 1847 r. został instytuowany, a 6 stycznia 1848 r. instalowany jako pierwszy proboszcz zakopiański[2]. Zdobył szacunek i zaufanie parafian. Rozbudował drewniany kościół i rozpoczął budowę murowanego, utworzył pierwszy cmentarz i założył pierwszą szkołę w Zakopanem[1]. Przyczynił się do spopularyzowania miejscowości jako letniska, pośrednicząc między przybyszami a góralami. Prowadził kronikę parafialną, która została opublikowana w „Roczniku Podhalańskim” w latach 1914–1921. Napisał także wspomnienie Wycieczka na szczyt Gerlachu (1875)[2].
Był jednym z najlepszych taterników swojej epoki. Do jego największych osiągnięć należą: pierwsze wejście na Baranie Rogi (1867), ósme wejście na Gerlach (1874), trzecie wejście na Lodowy Szczyt[potrzebny przypis].
Wiosną 1870 r. odbył podróż do krajów basenu Morza Śródziemnego. Zwiedził Egipt i Ziemię Świętą, w Rzymie podczas uroczystości widział papieża Piusa IX. We wrześniu lub październiku 1873 roku przebył cholerę i omal nie umarł; leczył go profesor Chałubiński[4].
Był jednym ze współzałożycieli Towarzystwa Tatrzańskiego (3 sierpnia 1873 r.), a w 1883 r. w uznaniu zasług został mianowany honorowym członkiem tej organizacji[potrzebny przypis].
Imieniem księdza nazwana jest przełęcz pomiędzy Czarnym Szczytem a Baranimi Rogami (Przełęcz Stolarczyka)[2]. W Zakopanem ulica Stolarczyka łączy Kasprusie i ulicę Kościeliską.
Został pochowany w Zakopanem na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku (kw. L-II-1)[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Maciej Pinkwart: Kronika dawnego Zakopanego z lat 1848–1890. Wstęp. Warszawa-Kraków: Wyd. PTTK „Kraj”, 1986.
- ↑ a b c d Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Bolesław Kumor, Początki parafii św. Klemensa w Zakopanem na tle rozwoju sieci parafialnej na Podhalu (1847). Aneks – Autobiografia ks. Józefa Stolarczyka (1816–1893), do druku podał ks. Bolesław Kumor, [w:] 150 lat organizacji parafialnej w Zakopanem 1847–1997. Materiały z sympozjum Zakopane 24–25 października 1997, pod red. M. Rokosza, Kraków 1998, s. 29–30.
- ↑ Józef Stolarczyk, Kronika parafii zakopiańskiej.
- ↑ Śp. Józef Stolarczyk.
Bibliografia
edytuj- Maciej Pinkwart, Pleban spod Giewontu, wyd. Wagant, 2017.