Jadwiga Siemińska
Jadwiga Siemińska-Słupska (ur. 1 stycznia 1922 w Krakowie, zm. 31 sierpnia 2018[2]) – polska botaniczka specjalizująca się w fykologii. Taterniczka.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Profesor nauk biologicznych | |
| Specjalność: botanika[1] | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1950 |
| Profesura |
1983 |
| Naukowiec | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1947-1953 |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1953-1955 |
| Instytut | |
| Okres zatrudn. |
1954-1992 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Aktywność naukowa
edytujStudia rozpoczęła na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1940 roku w ramach tajnego nauczania. Ukończyła je w 1947 roku, zostając asystentem w Zakładzie Ichtiobiologii i Rybactwa, a trzy lata później uzyskała doktorat i została adiunktem. Następnie jej zakład przekształcono w Katedrę Rybactwa Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie, gdzie w 1955 roku uzyskała stanowisko docenta[3].
W latach 1954–1956 współorganizowała Dział Hydrobiologiczny w Zakładzie Badań Wodociągowych i Kanalizacyjnych Politechniki Śląskiej w Gliwicach, ale równolegle – w 1954 roku została adiunktem, a rok później docentem w Instytucie Botaniki PAN, gdzie pracowała do końca aktywności zawodowej[3]. Po kilku miesiącach pracy dorywczej, została zatrudniona na stałe w Dziale Algologicznym, przekształconym wkrótce w Pracownię Algologiczną, a następnie w Zakład Algologii. W roku 1958 została kierownikiem pracowni (od 1960 roku zakładu), pełniąc tę funkcję do przejścia na emeryturę w 1992 roku[4]. Mimo emerytury brała udział w pracach zakładu, w międzyczasie przemianowanego na Zakład Fykologii, przez kilkanaście następnych lat[5]. W latach 1979–1984 była zastępczynią dyrektora instytutu ds. naukowych. Od 1972 roku zatrudniona na stanowisku profesora nadzwyczajnego, natomiast tytuł profesorski otrzymała w 1983 roku. Pracowała również w Zakładzie Biologii Wód PAN, gdzie pełniła funkcję zastępczyni dyrektora ds. naukowych w okresie 1958–1962[3].
W latach 50. i 60. wyjeżdżała na stypendia naukowe do Windermere Laboratory (Windermere), Stazione Zoologica (Neapol), Michigan State University i stacji Bloomington Indiana State University. W latach 1956–1993 była członkinią redakcji Fragmenta Floristica et Geobotanica[3]. Po zapoznaniu się z ikonoteką mikroglonów w stacji w Windermere (The Fritsch collection) postanowiła utworzyć podobną kolekcję rycin przy zielniku w swojej placówce. W celu obsługi technicznej w 1959 roku w Zakładzie Algologii IB PAN, a następnie w położonej w tym samym budynku bibliotece Zakładu Biologii Wód PAN, zatrudniono jej siostrę, Annę Siemińską. Gdy ta zakończyła pracę, zbiór liczył 354 000 ilustracji, ale nadal był rozwijany[6].
Autorka lub współautorka co najmniej kilkudziesięciu publikacji naukowych, zwłaszcza z zakresu fykologii wód śródlądowych. Wśród jej zainteresowań badawczych oprócz organizmów współczesnych znajdują się kopalne okrzemki[3]. Część publikacji dotyczy również glonów tatrzańskich, m.in. zjawiska czerwonego śniegu[7]. Współpracowała z Karolem Starmachem przy redakcji serii Flora Słodkowodna Polski – serii kluczy do oznaczania wszystkich glonów występujących w polskich wodach śródlądowych. Sama była autorką tomu Bacillariophyceae (1964) dotyczącego okrzemek[8].
Aktywna w środowisku naukowym fykologów. Na początku kariery, w połowie lat 50. XX w., była jedną z dziewięciorga przedstawicieli tej dziedziny nauki w Polsce[5]. Współzałożycielka International Phycological Society. W latach 60. i 70. promowała również powstanie polskiego stowarzyszenia fykologów zarówno na konferencjach hydrobiologów, jak i botaników, czego skutkiem było powołanie w 1972 roku Sekcji Fykologicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego. W 1974 roku wzięła udział w jej pierwszym, organizacyjnym zjeździe. W 1981 roku została jej wiceprzewodniczącą[9], a w 1989 przewodniczącą[3]. Po przejściu na emeryturę przestała pełnić tę funkcję, została jednak honorową przewodniczącą[5]. Po wyodrębnieniu się sekcji w samodzielne Polskie Towarzystwo Fykologiczne w 2005 roku również została jego członkinią.
Zyskała znaczny autorytet w środowisku naukowym, czego wyrazem była dedykowana jej sesja na XVII Sympozjum Sekcji Fykologicznej PTB (1998), w 50. rocznicę aktywności naukowej[9], jak również nagrody naukowe. Dedykowano jej m.in. książkę Current advances in algal taxonomy and its applications: phylogenetic, ecological and applied perspective pod redakcją jej byłego doktoranta Konrada Wołowskiego i in.[10] Dla jej uczczenia jeden z gatunków okrzemek nazwano Achnanthidium sieminskae[10].
Jako autorka nazw taksonomicznych oznaczana jest nie skrótem, lecz pełnym nazwiskiem, tj. Siemińska[11].
Życie prywatne
edytujOd 1964 roku żona Jana Słupskiego[7]. Miała młodszą siostrę, Annę (1925–2006), która również uczyła się w tajnym nauczaniu. Następnie została pielęgniarką, a dzięki wsparciu Jadwigi od 1959 roku została zatrudniona na stanowisku technicznym w PAN. Siostry współpracowały przy tworzeniu kolekcji rycin glonów dla Instytutu Botaniki PAN przez następne 40 lat[6].
- Polskie Towarzystwo Botaniczne – od 1946, członkostwo honorowe od 1998
- Sekcja Fykologiczna – współorganizacja w latach 70., przewodniczenie 1989-1992, honorowe przewodniczenie od 1992
- Polskie Towarzystwo Hydrobiologiczne – od 1959, członkini założycielka, członkostwo honorowe od 2012
- Komitet Hydrobiologiczny PAN – od 1957
- Komitet Botaniki PAN
- Zespół Historii Botaniki PAN – od 1977
- Societas Internationalis Limnologiae – od 1956
- International Phycological Society – od 1962, członkini założycielka
- Freshwater Biological Association – 1956-1967
- International Society for Diatom Research – od 1960, członkini założycielka
- Polskie Towarzystwo Fykologiczne – od 2005, członkini założycielka[9]
- Polski Związek Alpinizmu – członkostwo honorowe
- członkostwa honorowe – Polskie Towarzystwo Botaniczne (1989), Polskie Towarzystwo Hydrobiologiczne (2012), Polski Związek Alpinizmu
- nagroda Ministra Szkolnictwa Wyższego (1953)
- nagroda Sekretarza Naukowego PAN (1956)
- nagroda Sekretarza Wydziału II PAN (1965)
- Złoty Krzyż Zasługi (1979)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1987)
- Medal imienia Alfreda Lityńskiego (2012[12])
- Medal Jubileuszowy Polskiej Akademii Nauk (2013)
- Medal Holubiego (Słowackiego Towarzystwa Botanicznego)
Przypisy
edytuj- ↑ Prof. zw. dr hab. Jadwiga Siemińska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2016-03-07].
- ↑ Zmarła prof. dr hab. Jadwiga Siemińska-Słupska [online], Polskie Towarzystwo Fykologiczne, 31 sierpnia 2018 (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Jadwiga Siemińska. [w:] Pracownicy i doktoranci [on-line]. Instytut Botaniki PAN. [dostęp 2016-03-07]. (pol.).
- ↑ Zakład Fykologii - rys historyczny i kalendarium. Instytut Botaniki PAN. [dostęp 2016-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
- ↑ a b c Zakład Fykologii. Krótki rys historyczny prowadzonych badań (stara strona). Instytut Botaniki PAN. [dostęp 2016-03-07]. (pol.).
- ↑ a b Jadwiga Siemińska. Anna Siemińska (1925–2006) i ikonoteka glonów. „Wiadomości Botaniczne”. 50 (1/2), s. 38-43, 2006. [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ a b c Siemińska Jadwiga. [w:] Internetowa Wielka Encyklopedia Tatrzańska [on-line]. Zakopiański Portal Internetowy. [dostęp 2016-03-07]. (pol.).
- ↑ Flora Słodkowodna Polski. Instytut Botaniki PAN. [dostęp 2016-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)]. (pol.).
- ↑ a b c Lubomira Burchardt, Radosław Antonowicz: Historia dwudziestu pięciu zjazdów fykologów. Polskie Towarzystwo Fykologiczne. [dostęp 2016-03-07]. (pol.).
- ↑ a b Andrzej Witkowski, Maxim Kulikovskiy, Catherine Riaux-Gobin: Achnanthidium sieminskae, a new diatom species from the Kerguelen Archipelago (Austral Islands). W: Current advances in algal taxonomy and its applications: phylogenetic, ecological and applied perspective. K. Wołowski, I. Kaczmarska, J.M. Ehrman, A.Z. Wojtal (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2012, s. 61-68. ISBN 978-83-62975-03-7.
- ↑ Siemińska, Jadwiga (1922-). The International Plant Names Index. [dostęp 2016-03-07]. (ang.).
- ↑ Paweł Koperski. XXII Zjazd Hydrobiologów Polskich. „Wiadomości Hydrobiologiczne”. 200 (4), s. 2-4, 2012. ISSN 2299-4076. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Prof. zw. dr hab. Jadwiga Siemińska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2016-03-07].
- Lista publikacji w WorldCat. [dostęp 2016-03-07].
- Lista publikacji w NUKAT. [dostęp 2016-03-07].