Jan Szyttler

Jan Szyttler
Data i miejsce urodzenia	1763 ; Warszawa
Data śmierci	1850
Zawód, zajęcie	kucharz, autor książek kucharskich
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach

Ten artykuł od 2010-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Jan Szyttler (ur. 1763 w Warszawie, zm. 1850) – polski kucharz, autor pierwszych systematycznych książek kucharskich na ziemiach polskich.

Życiorys

Urodził się w stolicy Polski w rodzinie kucharza. Karierę rozpoczął w wieku czternastu lat jako kuchcik na dworze Ogińskich w Siedlcach. Później był kucharzem na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego (pod kierownictwem sławnego kuchmistrza Paula Tremona). Upodobania kulinarne króla Stanisława Augusta zapoczątkowały modę na wyrafinowaną, a zarazem zdrową kuchnię, łączącą tradycje kulinarne kuchni francuskiej i kuchni polskiej.

W 1820 roku osiadł w Wilnie, gdzie do końca życia zajmował się wyłącznie pisaniem i publikacją książek oraz poradników na tematy gospodarskie, w tym kucharskich, które cieszyły się wielką popularnością w Polsce oraz na Litwie i Białorusi. Książki kucharskie Szyttlera (które były wydawane w ogromnych, jak na owe czasy nakładach) wywarły wielki wpływ na kształtowanie szlacheckich i mieszczańskich gustów kulinarnych.

Szyttler wydał kilkadziesiąt książek, w tym najpopularniejsze: Kuchnia myśliwska, czyli na łowach (1823), Kucharz dobrze usposobiony (1830), Poradnik dla myśliwych (1839), Kucharz Nowy dla osób osłabionych (1837), Kucharka oszczędna (1835; wyd. III rozsz., 1840; wyd. IV rozsz., 1850).

Szyttler czerpał inspiracje dla swoich przepisów zarówno z kuchni francuskiej, jak i polskiej, oraz w mniejszym stopniu kuchni litewskiej i kuchni białoruskiej. Inni autorzy, jak Anna Ciundziewicka (Gospodyni litewska, 1848) i Wincenta Zawadzka (Kucharka litewska, 1854), piszący w tym okresie dzieła o podobnej tematyce mocno inspirowali się książkami Szyttlera.

Linki zewnętrzne

Wszystkie dzieła Jana Szyttlera zdigitalizowane w Polonie
Jan Szyttler: Kuchnia myśliwska, czyli Na łowach: dla uśmierzenia głodu, dogadzając oraz najdelikatniejszemu smakowi, z dodaniem rad i przepisów, do urządzenia ubitej zwierzyny czworonożnej lub ptastwa, tudzież przygotowania naprędce posiłku, z wybranych rozmaitych drobnych cząstek zwierzyny, przez Jana Szyttlera. Wilno: Drukarnia A. Marcinkowskiego, 1845, s. 166. (pol.).
Jan Szyttler: Poradnik dla myśliwych, czyli o rozmaitych sposobach zabijania lub łowienia zwierząt, z przydanemi uwagami obchodzenia się z bronią utrzymaniem koni, układaniem psów i sokołów do polowania zbieraniem i konserwowaniem trufli urządzaniem wabiów i t.d. Dzieło dla łowczych i miłośników polowania wielce użyteczne. Napisane przez Jana Szytlera, z portretem autora i figurami. Wilno: Nakładem Rubena Rafałowicza Księg. Wil. w drukarni B. Neumana, 1839, s. 242. (pol.).