Jarosław Szafran
Jarosław Adam Bolesław Szafran, ps. „Sulewa” (ur. 5 listopada 1895 w Brzeżanach, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
| |
 pułkownik dyplomowany piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
5 listopada 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
1 Pułk Piechoty, |
| Stanowiska |
szef sztabu dywizji piechoty |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
        
| |
Życiorys
edytujUrodził się w Brzeżanach, w rodzinie Tomasza i Heleny z Truszkowskich[1][2]. Był bratem Stanisława, Tadeusza Mariana (ur. 1891), kapitana piechoty, kawalera Virtuti Militari, Mieczysława (ur. 1893), Bronisława, Zdzisława Kazimierza (1902–1974), kapitana piechoty, Zbigniewa Jerzego Witolda (ur. 1905), kapitana piechoty, Bolesława, Marii, Janiny oraz zmarłych w dzieciństwie Bogusława Zygmunta i Ewy[3].
Ukończył C. K. Gimnazjum w Brzeżanach. Członek Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego oraz żołnierz Legionów Polskich[4]. Dowodził plutonem 2 kompanii I batalionu 1 pułku piechoty[4]. Przeszedł z pułkiem całą kampanię wojenną[5]. Był ranny 23 października 1914 w bitwie pod Laskami[4][6]. 29 września 1914 został mianowany chorążym, a 1 listopada 1916 podporucznikiem. Po kryzysie przysięgowym wcielony do armii austriackiej i wysłany na front włoski. Walczył w składzie 100 pułku piechoty[4].
Od 1918 w 5 pułku piechoty Legionów[4]. Walczył w obronie Przemyśla i pod Lwowem. Od 1919 w stopniu kapitan został dowódcą kompanii 1 pp Leg. Brał udział w wyprawie kijowskiej[4]. Uczestnik wojny z bolszewikami w szeregach 1 pułku piechoty Legionów, 58 pułku piechoty i 13 pułku piechoty. W latach 1921–1923 był słuchaczem II Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie[4]. Z dniem 1 października 1923, po ukończeniu studiów i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został wyznaczony na stanowisko szefa sztabu 10 Dywizji Piechoty w Łodzi[4]. 3 maja 1926 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 roku i 32. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Od listopada 1926 pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi na stanowisku szefa Oddziału Ogólnego[4]. 29 listopada 1927 został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z jednoczesnym przesunięciem w DOK IV na stanowisko szefa sztabu[7]. 5 listopada 1928 został przeniesiony do 7 pułku piechoty Legionów w Chełmie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[8][9][4]. 23 grudnia 1929 został przeniesiony do Inspektoratu Armii w Warszawie[10]. 31 marca 1930 został przeniesiony do Sztabu Głównego na stanowisko zastępcy szefa Oddziału III[11][4]. 18 czerwca 1930 został przeniesiony do 41 pułku piechoty w Suwałkach na stanowisko dowódcy pułku[12][13][4]. 21 grudnia 1932 został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 i 10. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Do 1939 pełnił służbę na stanowisku pierwszego dowódcy piechoty dywizyjnej 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie. W okresie od 28 listopada do 7 grudnia 1938 był słuchaczem Kursu doskonalącego dla wyższych dowódców w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie[14].
W kampanii wrześniowej 1939 dowodził 35 Dywizją Piechoty (rezerwową). Po kapitulacji obrony Lwowa przez Armią Czerwoną, wbrew warunkom kapitulacji miasta został zatrzymany w niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany w Charkowie przez funkcjonariuszy NKWD i pogrzebany w Piatichatkach[15], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[16]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, poz. 3770[15].
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[17][18]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[19][20].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 7078
- Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)[21][22]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[23]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1928)[24]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia[25]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)[26]
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Kolekcja GiO ↓, s. 1.
- ↑ Koreś 2008 ↓, s. 60.
- ↑ Koreś 2008 ↓, s. 61.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Kolekcja GiO ↓, s. 4.
- ↑ Banaszek Kazimierz, Roman Wanda Krystyna, Sawicki Zdzisław, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, 2000, s. 282.
- ↑ Szafran | Muzeum Józefa Piłsudskiego [online], wykaz.muzeumpilsudski.pl [dostęp 2018-04-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-08] (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 29 listopada 1927 roku, s. 346.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 336.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 49.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 381.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 103.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 206.
- ↑ Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 6.
- ↑ Opinie dowódców piech[oty] dyw[izyjnej] dywizji piechoty za 1938 rok, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/120, s. 236.
- ↑ a b Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 527.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 3 [dostęp 2024-09-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Łodzianie odznaczeni „Krzyżem Niepodległości”. „Głos Poranny”, s. 8, nr 23 z 23 stycznia 1931.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 88 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
- ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 290.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 238.
Bibliografia
edytuj- Szafran Jarosław Adam Bolesław. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości sygn. I.480.780 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-19].
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1931. [dostęp 2016-06-11].
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918–1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Daniel Koreś. Generał brygady Jarosław Szafran (1895–1940). Zarys biografii. „Niepodległość”. LVIII, 2008. Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski. ISSN 0272-0280.