Juliusz Szawdyn
Juliusz Szawdyn vel Konrad Niewiadomski, pseud. „Konrad” (ur. 17 grudnia 1908 w Dyneburgu, zm. 30 listopada 1987 w Warszawie) – kapitan rezerwy Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, oficer Armii Krajowej, dowódca Zgrupowania „Konrad”, powstaniec warszawski.
 Juliusz Szawdyn „Konrad” (pierwszy z lewej) w czasie powstania warszawskiego | |
 kapitan
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
III Zgrupowanie Konrad, |
| Stanowiska |
dowódca zgrupowania AK, |
| Główne wojny i bitwy | |
Życiorys
edytujBył synem Wincentego i Wandy. Ukończył gimnazjum w Dyneburgu. Był studentem Wyższej Szkoły Handlowej w Poznaniu. Należał do akademickiej korporacji Mercuria. W 1930 roku był przewodniczącym Komisji Rewizyjnej Koła Naukowego WSH[1].
Juliusz Szawdyn został zastępcą dowódcy III Zgrupowania Obwodu Śródmieście AK po jego utworzeniu wiosną 1943 roku. Po śmierci dowódcy, Juliusza Kozłowskiego (w trakcie produkcji granatów) w kwietniu 1943 roku Szawdyn objął dowództwo zgrupowania, które przyjęło nazwę „Konrad” od jego pseudonimu. Według stanu na dzień 1 lutego 1944 roku zgrupowanie liczyło 352 żołnierzy. W skład zgrupowania weszły: 1 kompania (dowódca por. Henryk Jaworski „Wrzos”) i 2 kompania (por. NN „Jan Skrzetuski”). W końcu czerwca 1944 roku do zgrupowania włączono 3 kompanię wywodzącą się z Grupy Wojska Polskiego „Edward” w składzie 134 żołnierzy. Zgrupowanie liczyło zatem przed powstaniem 486 żołnierzy[2], lub według innych wersji 466 żołnierzy[3]. Zadaniem oddziałów zgrupowania miało być opanowanie przyczółków: mostu średnicowego oraz Mostu Poniatowskiego, jak również kwater niemieckich przy ul. Smolnej nr 9, 11 i 13, a w dalszej kolejności współdziałanie w opanowaniu budynków Muzeum Narodowego.
1 sierpnia oddziały zgrupowania (liczącego 330 żołnierzy) walczyły bez powodzenia o przyczółki tych mostów. 5 sierpnia oddziały zgrupowania na rozkaz dowódcy Rejonu 1, zostały włączone do Grupy Bojowej „Krybar”, zaś od 3 września do Grupy „Powiśle”. Po wycofaniu się z Powiśla zgrupowanie funkcjonowało w Grupie „Róg” w Śródmieściu, tworząc od 20 września 2 kompanię strzelców I batalionu 36 pułku piechoty Legii Akademickiej AK. Juliusz Szawdyn był dowódcą tej kompanii.
W czasie powstania walczył w stopniu porucznika.
Po upadku powstania dostał się do niewoli niemieckiej.
Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 283-1-10/11)[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Archiwum Korporacyjne – Merkuria. [dostęp 2014-05-28].
- ↑ Włodzimierz Rosłoniec: Grupa „Krybar” Powiśle 1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1989, s. 38.
- ↑ Piotr Rozwadowski (red.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. T. I. Warszawa: 2005, s. 275.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: TOMASZ ŻEBROWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-22].
Bibliografia
edytuj- Profil Juliusza Szawdyna na stronie „Powstańcze biogramy” na www.1944.pl. [dostęp 2014-05-28].