Kahreman Ylli
Kahreman Sinan Ylli (ur. 22 kwietnia 1917 we wsi Leshnjë, Okręg Skrapar, zm. 3 września 1975 w Durrësie[1]) – albański pedagog, polityk i dyplomata, w latach 1948–1952 minister edukacji w rządzie Envera Hodży.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 września 1975 |
| Minister edukacji | |
| Okres |
od 23 listopada 1948 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujSyn Sinana Ylliego[2]. W 1935 ukończył szkołę pedagogiczną w Elbasanie i podjął pracę nauczyciela w szkole w Zaloshnji[3]. Dzięki wsparciu ze strony zamożnej rodziny Myftiu, Ylli mógł wyjechać za granicę, aby tam kontynuować naukę. W latach 1936–1938 kształcił się w Akademii Pedagogicznej w Lyonie[3]. W czasie pobytu we Francji mieszkał w domu Gogo Nushiego. Tam też związał się ze środowiskiem radykalnej młodzieży albańskiej, a także z Francuską Partią Komunistyczną), działając pod pseudonimem Burlati[3]. Po powrocie do kraju w 1938 objął stanowisko dyrektora szkoły w Peshkopii, a następnie przeniósł się do szkoły w Elbasanie. W latach 1941–1942 pełnił funkcję dyrektora szkół w Korczy i w Gostiwarze, a następnie inspektora szkół w okręgu Berat[1].
W 1941 wstąpił w Korczy do Komunistycznej Partii Albanii, w której używał pseudonimu Burlati[2]. W marcu 1943 został członkiem Komitetu Centralnego partii, w tym samym czasie aresztowany przez włoskie władze okupacyjne, ale wkrótce uwolniony z braku dowodów.
W 1943 porzucił pracę w szkole i trafił do 14 brygady partyzanckiej, w której początkowo pełnił funkcję zastępcy komisarza politycznego, a następnie komisarza[1]. Używał pseudonimu Bariu. W 1944, po przejęciu władzy przez komunistów pełnił funkcję dyrektora personalnego w ministerstwie edukacji, a następnie pracował w Urzędzie Rady Ministrów. W latach 1946–1948 pełnił funkcję ambasadora Albanii we Francji[1]. W 1946 stał na czele delegacji, reprezentującej Albanię przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości w Hadze w sprawie incydentu w Cieśninie Korfu[4]. Po zakończeniu misji dyplomatycznej objął tekę ministra edukacji, którą sprawował przez cztery lata.
W 1952 został usunięty ze stanowiska i oskarżony o ukrywanie niewygodnych faktów ze swojego życiorysu. Dowodem miała być notka umieszczona w 1939 w czasopiśmie Fashizmi, wskazująca jakoby Ylli należał w tym czasie do Albańskiej Partii Faszystowskiej[1]. Ylli zaprzeczył tym zarzutom i po oczyszczeniu powrócił do resortu edukacji, w którym objął stanowisko wiceministra. W 1961 został rektorem Uniwersytetu Tirańskiego i pełnił tę funkcję do 1970. Po 1970 poświęcił się pracy w komitecie centralnym Albańskiej Partii Pracy.
W latach 1946–1975 zasiadał w Zgromadzeniu Ludowym. Utopił się w czasie kąpieli na plaży w Durrësie[2]. Śledztwo wykazało, że przyczyną śmierci był nieszczęśliwy wypadek[1].
W setną rocznicę urodzin został uhonorowany pośmiertnie Orderem Nderi i Kombit (Honor Narodu) oraz tytułem Nauczyciel Ludu (Mesues i Popullit)[5]. Imię Ylliego nosi ulica w tirańskiej dzielnicy Kinostudio, a także szkoła w Skraparze.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 245.
- ↑ a b c Moikom Zeqo, Kahreman Ylli: njeri dhe Shqiptari i madh. = 2023-01-22 [online], pashtriku.org, 2017 (alb.).
- ↑ a b c Zylyftar Hoxha, Kahreman Ylli: “Vitet e mia të rinisë në Francë”. = 2017-06-21 [online], gazetadita.al, 30 sierpnia 2015 (alb.).
- ↑ Owen Pearson: Albania in the Twentieth Century, A History: Volume I. New York: I.B. Tauris, 2005, s. 268. ISBN 978-1-84511-013-0.
- ↑ 100-vjetori i lindjes se personalitetit te Skraparit, Meta: Kahreman Ylli, figure mbarekombetare. = 2017-06-21 [online], balkanweb.com, 21 kwietnia 2017 (alb.).
Bibliografia
edytuj- Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 245.
- Petrit Myftiu: Kahreman Ylli. Tirana: Ilar, 2017. ISBN 978-9928-178-91-6.