Karmelici bosi

Zakon Braci Karmelitów Bosych Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel (łac. Ordo Fratrum Carmelitarum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo) – katolicki zakon męski, odłam zakonu karmelitów o surowszej regule, powstały wskutek reformy rozpoczętej w 1580 przez św. Teresę z Ávili i św. Jana od Krzyża. Od imienia reformatorki zwani również karmelitami terezjańskimi.

Karmelici bosi

Dewiza: Zelo zelatus sum pro Domino Deo Exercituum (Żarliwością rozpaliłem się o chwałę Boga Zastępów – 1Krl 19,10)
Pełna nazwa	Zakon Braci Bosych Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel
Nazwa łacińska	Ordo Fratrum Carmelitarum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo
Skrót zakonny	OCD
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Założyciel	św. Teresa z Ávili św. Jan od Krzyża
Data założenia	XIII w. (karmelici), 1580 r. (karmelici bosi)
Przełożony	o. Miguel de Maria Márquez Calle
Liczba członków	4653 (2005)
Strona internetowa

Żeńskim odłamem zakonu są mniszki karmelitanki bose. Istnieje również III Zakon świeckich.

Historia

Matka Boża ze św. Teresą Wielką oraz św. Janem od Krzyża

Zakon karmelitów bosych powstał w wyniku dążeń do przywrócenia pierwotnej reguły zakonu oraz odrzucenia nadużyć, które wkradły się przez wieki. 15 lutego 1432 w wyniku wielkiego upadku karności zakonnej karmelitów papież Eugeniusz IV zatwierdził złagodzoną regułę. Nie wszyscy karmelici pogodzili się z tą decyzją. Podejmowano próby odnowy życia zakonnego dążąc do przywrócenia reguły zatwierdzonej w 1247 przez papieża Innocentego IV. Reforma św. Teresy od Jezusa i św. Jana od Krzyża okazała się najtrwalsza. Doprowadziła ona do autonomii jurysdykcyjnej w postaci oddzielnego zakonu karmelitów bosych. 24 sierpnia 1562 w Avili powstał reformowany klasztor dla sióstr pw. św. Józefa, a potem 14 następnych. 3 marca 1581 erygowana została pierwsza prowincja karmelitów reformowanych. W 1593 uzyskali oni pełną autonomię jurysdykcyjną. Odtąd zakon karmelitów dzieli się na trzewiczkowych i bosych.

Karmelici bosi w Polsce

Bazylika Stella Maris na górze Karmel w Izraelu

Do Polski karmelici bosi przybyli w 1605. Wtedy to założyli klasztor w Krakowie pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. W 1617 utworzono samodzielną polską prowincję. W następnych latach założyli kilkanaście klasztorów m.in. w Lublinie, Poznaniu, Lwowie, Przemyślu, Wilnie (Ostra Brama), Warszawie, Berdyczowie. W 1731 r. doszło do podziału prowincji polskiej na dwie: polską i litewską.

Rozbiory przyczyniły się do niemal całkowitej likwidacji zakonu w Polsce. Po kasatach rozbiorowych pozostał tylko klasztor w Czernej. Odnowicielem zakonu został św. Rafał Kalinowski. W 1920 r. wskrzeszona została prowincja polska, a w 1993 r. została podzielona na: krakowską pw. Ducha Świętego i warszawską pw. Trójcy Przenajświętszej.

W okresie II Rzeczypospolitej prowincja polska odzyskała swoje klasztory w Miadziole (1927), Wiśniowcu (1931) oraz w Wilnie wraz z sanktuarium Ostrej Bramy (1936). Rozpoczęła też budowę kościoła i klasztoru karmelitów bosych na Persenkówce we Lwowie, gdzie utworzyła Kolegium Teologiczno-Filozoficzne. Niestety klasztory te zostały ponownie utracone w wyniku zmiany granic w 1945 r.

W czasie II wojny światowej śmierć męczeńską ponieśli bł. o. Alfons Mazurek, przeor klasztoru w Czernej, rozstrzelany przez Niemców w Nawojowej Górze, oraz o. Kamil Gleczman i br. Cyprian Lasoń z klasztoru w Wiśniowcu, zamordowani przez nacjonalistów ukraińskich z UPA.

Do prowincji krakowskiej należy 21 konwentów: 9 w Polsce (Kraków-Rakowicka, Kraków-Prądnik Biały, Czerna, Lublin, Zawoja, Przemyśl, Wadowice, Kluszkowce, Piotrkowice), 2 na Słowacji (Koszyce, Bańska Bystrzyca) 3 na Ukrainie (Berdyczów, Kijów, Gozdawa) 1 na Łotwie (Ryga) 1 w USA (Munster), 3 w Burundi i 2 w Rwandzie oraz 13 klasztorów sióstr karmelitanek bosych.

Warszawską prowincję tworzy 18 konwentów: 10 w Polsce, 4 na Białorusi, 1 na Litwie (Kowno) 1 w USA (Korona w diecezji ST. Augustine), 1 w Rzymie i 1 w Rosji (Usole Syberyjskie) oraz 17 klasztorów sióstr karmelitanek bosych.

Strój zakonny

Habit karmelitów bosych jest koloru brązowego. Składa się z tuniki, szkaplerza, kaptura, różańca i krzyżyka profesyjnego. W określonych okolicznościach zakłada się biały płaszcz z kapturem.
W porównaniu z habitem karmelitów trzewiczkowych, bosi mają mniejszy kaptur oraz węższy i krótszy szkaplerz. Tak samo jest z płaszczem chórowym.

Zarząd Generalny

• Przełożony Generalny – o. Miguel de Maria Márquez Calle
• I definitor – o. Agusti Borrell
• II definitor – o. Pius James D’Souza
• III definitor – o. Philbert Namphande
• IV definitor – o. Roberto Maria Pirastu
• V definitor – o. Christianus Surinono
• VI definitor – o. Martín Martínez Larios
• VII definitor – o. Christophe-Marie Baudouin
• VIII definitor – o. Jean Baptiste Pagabeleguem
• Sekretarz Generalny – o. Angelo Lanfranchi
• Prokurator Generalny – o. Juan David Noguera López
• Kwestor generalny – o. Paolo de Carli
• Postulator Generalny – o. Marco Chiesa
• Archiwista Generalny – o. Angelo Lanfranchi
• Sekretarz Generalny ds. Misji – o. Jerome Paluku

Sekretarze:

• o. Carlo Dalla Valle
• o. David Jiménez Herrero
• o. Johnson Perumittath
• o. Karol Kraj
• o. Aloysius Deeney
• o. Gino Pirolo
• o. Isidore D’Silva
• o. Jean Joseph Bergar

Święci i błogosławieni

W ciągu swojej historii karmelici bosi dali Kościołowi ponad 45 świętych i błogosławionych, w tym trzech doktorów Kościoła i jedną patronkę Europy.

Najbardziej znani święci i błogosławieni to:

• św. Teresa z Avili (zw. Wielką) – reformatorka zakonu,
• św. Jan od Krzyża – reformator zakonu,
• św. Teresa Benedykta od Krzyża – filozof z Wrocławia, zamordowana w KL Auschwitz-Birkenau,
• św. Rafał Kalinowski – odnowiciel zakonu karmelitańskiego na ziemiach polskich,
• św. Teresa z Lisieux (zw. Małą) – mistyczka,
• bł. Teresa od św. Augustyna – ofiara prześladowań antykatolickich okresu rewolucji francuskiej,
• bł. Eufrazjusz od Dzieciątka Jezus – ofiara prześladowań Kościoła okresu hiszpańskiej wojny domowej,
• bł. Maria Pilar od św. Franciszka Borgiasza – ofiara prześladowań Kościoła okresu hiszpańskiej wojny domowej.

Wybitni polscy karmelici bosi

• o. Rafał Kalinowski (1835–1907) – święty Kościoła katolickiego
• o. Alfons Mazurek (1891-1944) – błogosławiony Kościoła katolickiego, męczennik okresu II wojny światowej
• o. Rudolf Warzecha (1919–1999) – Sługa Boży Kościoła katolickiego
• br. Jerzy Powiertowski (1907-1944) – Sługa Boży Kościoła katolickiego
• o. Erazm Filek (1907-1976) – duszpasterz w Wilnie, więzień sowieckich łagrów w Kazachstanie
• o. Romuald Warakomski (1908-1986) – plastyk, żołnierz Armii Krajowej
• o. Benignus Wanat (1934–2013) – profesor nauk teologicznych, historyk sztuki, archiwista, pisarz
• o. Honorat Gil (1934-2015) – historyk Kościoła, doktor habilitowany nauk humanistycznych
• o. Wiesław Kiwior (ur. 1957) – kanonista, profesor UKSW
• o. Szczepan Praśkiewicz (ur. 1958) – teolog i pisarz

Galeria

• 
  Portret karmelity bosego w wykonaniu Václava Hollara
• 
  Klasztor karmelitów bosych w Segowii
• 
  Szkaplerz karmelitański (brązowy)
• 
  Obraz Petera Paula Rubensa przedstawiający św. Teresę
• 
  Odnowiciel karmelitów bosych w Polsce – św. Rafał Kalinowski

Zobacz też

• Karmelici trzewiczkowi
• karmelitanki bose
• karmelitanki Dzieciątka Jezus
• duchowość karmelitańska
• mistyka karmelitańska

Bibliografia

• Order of Discalced Carmelites na discalcedcarmel.com
• Karmelici Bosi, OCD na zakon.pl

Linki zewnętrzne

• Krakowska prowincja zakonu
• Warszawska prowincja zakonu
• Kuria generalna OCD