Wikipedia

Kazimierz Granat

Kazimierz Granat (ur. 24 lutego 1912 w Kijowie, zm. 7 marca 1979 w Sanoku) – polski działacz komunistyczny.

Kazimierz Granat
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 lutego 1912
Kijów

Data i miejsce śmierci

7 marca 1979
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Miejsce zamieszkania

Sanok

Narodowość

polska

Partia

KZMP, KPP, PPR, PZPR

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka Grunwaldzka Odznaka „Zasłużony dla Sanoka”
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Urodził się 24 lutego 1912 w Kijowie[1][2][3]. Był synem Ludwika (robotnik i stolarz, który został zesłany na Sybir na przełomie 1903/1904) i Genowefy[1][4][3]. Podczas I wojny światowej i rewolucji październikowej 1917 przebywał nadal z rodziną (ojciec, brat) w Kijowie[1]. W 1919 przybyli do niepodległej Polski, w latach 20. Rzeczypospolitej zamieszkiwał z rodziną (pięciu braci, trzy siostry) pod Ostrowcem, gdzie ojciec pracował w tamtejszej hucie[1][5]. Jego rodzina liczyła 9 osób[5]. On sam uczył się w gimnazjum w Ostrowcu[5].

W 1927 w Ćmielowie wstąpił do Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej[2][3][1][6][7]. Rok później został działaczem Komunistycznej Partii Polski[1][6][7][3]. W latach 30. działał konspiracyjnie w rejonie Ostrowca, Opatowa i Ćmielowa[1]. Po tzw. „wsypie” działalności komunistycznej w powiecie opatowskim został aresztowany w kwietniu 1932[8][3], był sądzony przed sądem w Sandomierzu i skazano go na karę 4 lat pozbawienia wolności za działalnością rewolucyjną oraz dodatkowo na karę 1,5 roku za przemówienie podczas procesu, łącznie orzeczono karę w wymiarze 5,5 roku pozbawienia wolności[1][6][7][9][10]. Był osadzony w więzieniu we Wronkach, gdzie spędził cztery lata[1][6][7][11][12]. Na skutek amnestii wyszedł na wolność w maju 1936[11][3]. Jak sam przyznał w 1977, w więzieniu nauczył się konspiracji oraz stwierdził, iż władze państwowe „zamknęły małego komunistę, a wypuściły wielkiego bolszewika”[1]. Po wyjściu na wolność pozostawał bez pracy[5].

Po wybuchu II wojny światowej i klęsce polskiej wojny obronnej pod koniec 1939 przekroczył granicę Generalnego Gubernatorstwa ze Związkiem Radzieckim i udał się do tego kraju[1][13]. Podczas wojny nie działał politycznie[5]. W ZSRR nie został przychylnie przyjęty z uwagi na przeszłość w KPP, wobec czego wyjechał z tego kraju, przez Iran trafił do Afryki, gdzie przez kilka lat żył w obozie dla ludności cywilnej[5][6][7][11]. W tym okresie był przez okres 4,5 miesiąca więziony – jak stwierdził później – na skutek wyrażenia swoich przekonań politycznych[5].

Do Polski wrócił w 1947[5][3]. W 1947 został aktywistą Polskiej Partii Robotniczej[6][7][14][3]. Pracował w Komitecie Wojewódzkim PPR w Kielcach, następnie był I sekretarzem Komitetu Powiatowego PPR w Sanoku do lipca 1947, później powołano go do pracy w KW PPR w Rzeszowie, po czym powrócił do Sanoka[6][7][14][5]. W tym mieście zamieszkał z rodziną w październiku 1947[1]. Wszedł w skład Miejskiej Rady Narodowej (MRN) w Sanoku[6][7]. W 1947 objął funkcję przewodniczącego prezydium MRN w Sanoku[15]. W procesie scalenia PPR i PPS oraz po powołaniu powiatowej instancji PZPR, został pod koniec grudnia 1948 jej drugim sekretarzem (drugim był Kazimierz Rzeszutko)[16]. Jako radny w 1948 był autorem wniosku przemianowania nazw sanockich ulic Macieja Kluski na Stefana Okrzei i Andrzeja Potockiego na Ludwika Waryńskiego, który przegłosowano[17]. Pracował w dziale propagandy KW PZPR w Rzeszowie, jako kierownik ośrodka szkolenia w Radymnie, w Zarządzie Głównym Związku Zawodowego Naftowców w Krośnie (do maja 1951)[18]. Następnie był dyrektorem handlowym w PSS „Społem” w Sanoku, od maja 1953 do lipca 1955 był dyrektorem w Okręgowej Mleczarni w Sanoku, a potem ponownie zatrudniony na poprzednim stanowisku w PSS[18][6][7]. We wrześniu 1955 został skierowany na dwuletnie szkolenie do Centralnej Szkoły Partyjnej PZPR, gdzie jednak przebywał do czasu odwilży październikowej 1956[18]. Powrócił wtedy do Sanoka, ponownie pracował w PSS „Społem”, potem w Spółdzielni Mleczarskiej[18]. W 1959 przeszedł na rentę[18].

Został wybrany radnym MRN w Sanoku w 1958[19], członkiem Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku[20]. 14 lipca 1959 wybrano go przewodniczącym zarządu powiatowej Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w Sanoku[21]. Od 1960 do 1973 był członkiem Komitetu Powiatowego PZPR w Sanoku oraz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Rzeszowie[6]. W 1971 zasiadł w Komitecie Honorowym obchodów 30-lecia PPR w województwie rzeszowskim[22]. W 1974 został członkiem komisji ds. odznaczeń w Sanoku[23]. Od 1960 był członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Sanoku[24]. 12 marca 1961 został wybrany członkiem komisji rewizyjnej oddziału powiatowego w Sanoku ZBoWiD[25], ponownie 17 marca 1963 członkiem komisji rewizyjnej[26]. Był prezesem sanockiego oddziału Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów[27]. Po przejściu na emeryturę działał w komisji ds. ruchu robotniczego w Komitecie Miejskim PZPR i w komisji ds. działaczy ruchu robotniczego w historii partii przy KW PZPR w Krośnie[6][7]. Był ławnikiem Sądu Powiatowego w Sanoku[28].

Do końca życia był rencistą i mieszkał w Sanoku przy ul. Szopena 17[29][2]. Zmarł nagle 7 marca 1979 w wieku 67 lat[6][7][14][29][30][12]. Po śmierci trumna z jego zwłokami była wystawiona w budynku Sanockiego Domu Kultury[14]. Jego pogrzeb odbył się 9 marca 1979[14][29]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Centralnym w Sanoku[29][31]. Jego żoną była pochodząca z Gwoźnicy Górnej Bronisława z domu Przyboś (1913–2009)[32][33]. Jego synem był Wiesław Granat, w 1979 zastępca dyrektora WSSE w Krośnie z siedzibą w Sanoku[34].

 
Grobowiec rodziny Granatów na Cmentarzu Centralnym w Sanoku

Odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Adam Warzocha. We wspomnieniach komunistów. Zerwany plakat. „Nowiny”. Nr 252, s. 6, 5–6 listopada 1977. 
  2. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 13.
  3. ↑ a b c d e f g h Deklaracje (N) ↓, s. 110.
  4. ↑ Deklaracje ↓, s. 13, 18.
  5. ↑ a b c d e f g h i Deklaracje ↓, s. 18.
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Towarzysz Kazimierz Granat nie żyje. „Nowiny”. Nr 53, s. 2, 9 marca 1979. 
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Zmarł tow. Kazimierz Granat. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 8, s. 2, 10–20 marca 1979. 
  8. ↑ Deklaracje ↓, s. 13, 14.
  9. ↑ Deklaracje ↓, s. 14. Tu on sam podał łączny wymiar kary 6 lat.
  10. ↑ Deklaracje (N) ↓, s. 110. Także jego żona podała wymiar kary 6 lat..
  11. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 14.
  12. ↑ a b Deklaracje (N) ↓, s. 111.
  13. ↑ Deklaracje (N) ↓, s. 110. Tu podano przełom 1939/1940.
  14. ↑ a b c d e f g h i Kazimierz Granat. Nekrologi. „Nowiny”. Nr 53, s. 2, 9 marca 1979. 
  15. ↑ Andrzej Brygidyn, W latach powojennych. W dobie stalinowskiego terroru w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 775.
  16. ↑ Andrzej Brygidyn, W latach powojennych. W dobie stalinowskiego terroru w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 778.
  17. ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 107. ISBN 978-83-935385-7-7.
  18. ↑ a b c d e Deklaracje ↓, s. 19.
  19. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 163.
  20. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 181.
  21. ↑ Powiatowe zjazdy TPP-R. „Nowiny”. Nr 171, s. 1, 17 lipca 1959. 
  22. ↑ Komitet Honorowy i Komitet Organizacyjny obchodów 30-lecia PPR w woj. rzeszowskim. „Nowiny”. Nr 179, s. 1, 1 lipca 1971. 
  23. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 241-242.
  24. ↑ Deklaracje ↓, s. 17.
  25. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 58.
  26. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 70.
  27. ↑ Józef Ząbkiewicz. 25 lat sanockiego oddziału PZERiI. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 23, s. 2, 10–20 sierpnia 1985. 
  28. ↑ a b c d e f g h Deklaracje ↓, s. 15.
  29. ↑ a b c d Księga cmentarna nr 1. Matejki Rymanowska od 1973 do 2004 (stare cmentarze), poz. 384.
  30. ↑ Deklaracje ↓, s. 13. Tu podano 8 marca 1979.
  31. ↑ Kazimierz Granat. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-07-12].
  32. ↑ Deklaracje (N) ↓, s. 107, 109.
  33. ↑ Bronisława Granat. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-07-12].
  34. ↑ Kondolencje. „Nowiny”. Nr 53, s. 2, 9 marca 1979. 
  35. ↑ W historyczne rocznice powstania KPP i utworzenia PZPR. „Nowiny”. Nr 287, s. 2, 18 grudnia 1978. 
  36. ↑ W 30-lecie zjednoczenie polskiego ruchu robotniczego uroczysta akademia miejska. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 36, s. 1, 20-31 grudnia 1978. 
  37. ↑ Deklaracje ↓, s. 14, 15.
  38. ↑ Z okazji Święta Pracy „Zasłużeni dla Sanoka”. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 13, s. 1, 1–10 maja 1978. 
  39. ↑ Spotkanie Egzekutywy KW PZRP z wpisanymi do „Księgi zasłużonych dla województwa rzeszowskiego”. „Nowiny Rzeszowskie”. Nr 97, s. 1, 2, 29 kwietnia 1975. 
  40. ↑ a b Sławomir Bałda. W dniach lipcowego święta. Pierwszy wpis do „Księga Zasłużonych dla woj. krośnieńskiego” / Wpisani do „Księgi ludzi zasłużonych dla woj. krośnieńskiego”. „Nowiny”. Nr 165, s. 1, 3, 21–22 lipca 1977.  Sanoczanie w „Księdze zasłużonych dla woj. krośnieńskiego”. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 15 (60), s. 1, 1–15 sierpnia 1976. 
  41. ↑ Deklaracje ↓, s. 15. Tu podano 1975.
  42. ↑ Spotkanie z weteranami i przodownikami pracy na Podkarpaciu. „Nowiny”. Nr 253, s. 9, 7 listopada 1977. 

Bibliografia

edytuj
  • Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków zwyczajnych G Grabowski-Guzek 1963-1982, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 62). s. 1-200.
  • Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków nadzwyczajnych Gacek-Guzek 1963-1993, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 117). s. 1-180.
  • Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 131-320, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Granat&oldid=71778232”