Kuwejt

Państwo Kuwejt
‏دولة الكويت‎
Daulat al-Kuwajt
Godło	Flaga
	Hymn: ‏النشيد الوطني‎; trl. An-Našīd al-Waṭanī, trb. An-Naszid al-Watani;
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna
Konstytucja	Konstytucja Kuwejtu
Stolica	Kuwejt
Data powstania	26 lutego 1991
Władca	Miszal al-Ahmad al-Dżabir as-Sabah
Premier	Ahmad al-Abdullah as-Sabah
Powierzchnia	17 818 km²
Populacja (2017); • liczba ludności	; 4 405 000
• gęstość	247 os./km²
Kod ISO 3166	KW/KWT/414
Waluta	dinar kuwejcki (KWD)
Telefoniczny nr kierunkowy	+965
Domena internetowa	.kw
Kod samochodowy	KWT
Kod samolotowy	9K
Strefa czasowa	UTC +3
Język urzędowy	arabski
Religia dominująca	islam (74,1%)
PKB (2023); • całkowite ; • na osobę	; 164,71 mld USD; 33 646 USD
PKB (PSN) (2023); • całkowite ; • na osobę	; 259,64 mld dolarów międzynar.; 53 037 dolarów międzynar.
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Kuwejt, Państwo Kuwejt (‏دولة الكويت‎, trl. Dawlat al-Kuwayt, trb. Daulat al-Kuwajt) – państwo położone w południowo-zachodniej Azji, na północno-zachodnim wybrzeżu Zatoki Perskiej. Graniczy z Irakiem (242 km) i Arabią Saudyjską (222 km) – łączna długość granic lądowych wynosi 464 km, ponadto 499 km wybrzeża morskiego.

Warunki naturalne

Powierzchnia nizinna, głównie (92,2%) pustynie i półpustynie. Najwyższe tereny w północno-zachodniej części kraju osiągają 306 m n.p.m. Użytki rolne stanowią 0,2% powierzchni kraju, łąki – 7,5%, a lasy – 0,1% powierzchni.
Brak stałych rzek, okresowe – po większych opadach. Ciągły deficyt wody powoduje, że flora i fauna są bardzo ubogie, obejmują głównie typowe gatunki pustynne.
Klimat zwrotnikowy kontynentalny suchy. Średnia temperatura stycznia 12 °C, lipca 35 °C. Zimy chłodne, silne północne wiatry z burzami piaskowymi. Lato suche i gorące, często temperatura przekracza +50 °C. Opady – wyłącznie deszcze w półroczu zimowym, często ulewne; śr. opady roczne 100–200 mm.
Zasoby naturalne: ogromne złoża ropy naftowej.

Historia

Tereny obecnego Kuwejtu w VII wieku znalazły się w granicach kalifatu arabsko-muzułmańskiego. Na początku XVI wieku na terenie obecnego Kuwejtu powstała portugalska faktoria handlowa. W 1710 roku uciekinierzy z terenów dzisiejszej Arabii Saudyjskiej założyli miasto Kuwejt. Od 1756 roku kraj znajdował pod władzą panującej do dziś dynastii as-Sabah, a w 1899 roku stał się protektoratem brytyjskim. Gospodarkę kraju zmienił fakt odkrycia w 1938 roku złóż ropy naftowej, już w 1945 roku Kuwejt stał się światowym potentatem w wydobyciu ropy. Od początku 1961 roku zaczęło się przejmowanie władzy przez Kuwejtczyków z brytyjskich rąk i wprowadzanie przez nich prawa miejscowego. 19 czerwca 1961 roku Kuwejt uzyskał niepodległość po podpisaniu układu z Wielką Brytanią dającego Kuwejtowi gwarancje wojskowe.

W 1961 roku Kuwejt wstąpił do Ligi Państw Arabskich. W 1963 roku Irak potwierdził wcześniejsze ustalenia z lat 1913 i 1932 o granicy między państwami. W 1969 roku Kuwejt i Arabia Saudyjska podpisały układ o podziale między siebie Strefy Neutralnej nazywanej od tej pory Strefą Podzieloną.

Osobne artykuły: Agresja Iraku na Kuwejt, Republika Kuwejtu, I wojna w Zatoce Perskiej i operacja Pustynna Burza.

2 sierpnia 1990 roku Irak dokonał inwazji na Kuwejt i opanował całe terytorium znacznie słabszego sąsiada w ciągu kilku dni^[4]. W kraju jednocześnie miał miejsce proiracki zamach stanu, w wyniku którego powstała Republika Kuwejtu. Od początku państwo to było traktowane przez Saddama Husajna jako byt przejściowy; pod koniec sierpnia włączono je, jako 19. prowincję, w skład państwa irackiego. W lutym 1991 roku siły ONZ pod dowództwem Stanów Zjednoczonych – po trwającej około 6 tygodni wojnie odbiły Kuwejt z rąk irackich i przekazały władzę dotychczasowemu monarsze^[5]. Wycofujące się z Kuwejtu wojska irackie z rozmysłem niszczyły infrastrukturę kraju, w tym szyby naftowe^[6].

Geografia

Osobny artykuł: Geografia Kuwejtu.

Ludność

Skład etniczny: Arabowie 80%, Azjaci 9%, Irańczycy 4%, pozostali 7%
Religia państwowa: islam sunnicki

Religia

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center^[3]^[7]:

islam – 74,1% (2 030 000)
chrześcijaństwo – 14,3% (390 000)
- katolicyzm – 8,5% (230 000)
- prawosławie – 4,7% (130 000)
- protestantyzm – 1,1% (30 000)
hinduizm – 8,5% (230 000)
buddyzm – 2,8% (80 000)
Pozostali – 0,4% (10 000)

Osobne artykuły: Wikariat apostolski Arabii Północnej i Świadkowie Jehowy w Kuwejcie.

Polityka

Ustrój polityczny: monarchia konstytucyjna
Parlament: Zgromadzenie Narodowe (50-miejscowe)
Konstytucja: z 11 listopada 1962
Święto państwowe: 25 lutego (1950 roku)

Zobacz też: stosunki polsko-kuwejckie.

Siły zbrojne

Kuwejt dysponuje trzema rodzajami sił zbrojnych: Wojskami Lądowymi, Marynarką Wojenną oraz Siłami Powietrznymi^[8]. Uzbrojenie Sił Lądowych Kuwejtu składało się w 2014 roku z: 368 czołgów, 932 opancerzonych pojazdów bojowych, 98 dział samobieżnych oraz 27 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych^[8]. Marynarka Wojenna Kuwejtu dysponowała w 2014 roku 26 okrętami obrony przybrzeża^[8]. Kuwejckie Siły Powietrzne z kolei posiadały w 2014 roku uzbrojenie w postaci m.in. 27 myśliwców, 29 samolotów transportowych, 29 samolotów szkolno-bojowych, 42 śmigłowców oraz 16 śmigłowców szturmowych^[8].

Wojska kuwejckie w 2014 roku liczyły 15,5 tys. żołnierzy zawodowych oraz 31 tys. rezerwistów. Według rankingu Global Firepower (2014) kuwejckie Siły Zbrojne stanowią 74. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 5,2 mld dolarów (USD)^[8].

Gospodarka

PKB na osobę wynosi 31 051 USD.
Struktura PKB: rolnictwo 0,4% przemysł 48,3% usługi 51,3%
Główne towary eksportowane: ropa naftowa i jej produkty, nawozy sztuczne, gaz ziemny, przetwory rybne.
Główne towary importowane: maszyny, urządzenia, sprzęt transp., żywność

Nauka

Badania naukowe w Kuwejcie prowadzą Kuwejcki Instytut Badań Naukowych, założony w 1967 oraz Kuwejcka Narodowa Rada Kultury, Sztuki i Literatury, założona w 1973 roku. Najważniejszą uczelnią w Kuwejcie jest założony w 1962 roku Uniwersytet Kuwejcki.

Geneza nazwy państwa

Nazwa Kuwejt jest zdrobnieniem od arabskiego słowa kut (ﻛﻮت), oznaczającego "forteca"^{[potrzebny przypis]}. "Kut" oznacza też "przybrzeżną osadę"^[9], wówczas "Kuwait" oznacza bądź zdrobnienie ("mała osada nadmorska"), bądź – rzadziej – zgrubienie tego słowa.

Podział administracyjny

Kuwejt podzielony jest na 6 gubernatorstw (muhafaza, l.mn. muhafazat):

RAZEM			17 818	2 213 403
No.	Muhafaza	Stolica	Powierzchnia km²	Populacja (cenzus 2005)
1	Al-Dżahra	Al-Dżahra	12 130	272 373
2	Al-Asima	Kuwejt	200	261 013
3	Al-Farwanijja	Al-Farwanijja	190	622 123
4	Hawalli	Hawalli	84	487 514
5	Mubarak al-Kabir	Mubarak al-Kabir	94	176 519
6	Al-Ahmadi	Al-Ahmadi	5 120	393 861

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-21]. (ang.).
↑ Stan na 2010 rok na podstawie danych Pew Research Center. Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].
↑ ^a ^b Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].
↑ Dawisha A.: Iraq. A Political History. Princeton: Princeton University Press, 2013, s. 225. ISBN 978-0-691-15793-1.
↑ Farouk-Sluglett M., Sluglett P.: Iraq Since 1958. From Revolution to Dictatorship. London & New York: I. B. Tauris, 2003, s. 281-283. ISBN 1-86064-622-0.
↑ Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 296-297. ISBN 978-83-05-13567-2.
↑ Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kuwait. Global Firepower. [dostęp 2014-08-31]. (ang.).
↑ C.K. Baranow: Arabsko-russkij slovar. Moskwa: 1984, s. 703.

Bibliografia

Arabowie. Słownik Encyklopedyczny. Red. M. Dziekan. Warszawa 2001
G. Kończyk, J. Zdanowski, Zarys historii i przemian społeczno-ekonomicznych Kuwejtu, Wrocław 1989
J. Zdanowski, Kuwejt – raj utracony, Warszawa 1991
J. Zdanowski, Początki państwowości Kuwejtu 1896-1904, Warszawa 1991

[IMF-1] Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-21]. (ang.).

[2] Stan na 2010 rok na podstawie danych Pew Research Center. Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].

[pewforum.org-3] Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].

[4] Dawisha A.: Iraq. A Political History. Princeton: Princeton University Press, 2013, s. 225. ISBN 978-0-691-15793-1.

[5] Farouk-Sluglett M., Sluglett P.: Iraq Since 1958. From Revolution to Dictatorship. London & New York: I. B. Tauris, 2003, s. 281-283. ISBN 1-86064-622-0.

[6] Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 296-297. ISBN 978-83-05-13567-2.

[7] Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].

[Global-8] Kuwait. Global Firepower. [dostęp 2014-08-31]. (ang.).

[9] C.K. Baranow: Arabsko-russkij slovar. Moskwa: 1984, s. 703.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]