Latarnia Morska Jarosławiec
Latarnia Morska Jarosławiec – latarnia morska na polskim wybrzeżu Bałtyku, położona we wsi Jarosławiec (gmina Postomino, powiat sławieński, województwo zachodniopomorskie)[2].
 nr rej. A-1979 z 30.08.1993[1]
| |
 Elewacja frontowa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Wysokość wieży |
33,30 m |
| Wysokość światła |
50,20 m n.p.m. |
| Zasięg światła |
23,00 Mm |
| Charakterystyka światła |
Błyskowe grupowe |
| Data budowy |
1838 |
| Administrator | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sławieńskiego  | |
Położenie na mapie gminy Postomino  | |
 54°32′30″N 16°32′41″E/54,541667 16,544722
| |
Latarnia znajduje się pomiędzy Latarnią Morską Darłowo (około 15 km na zachód), a Latarnią Morską Ustka.
Latarnia jest także jedną z jedenastu stacji brzegowych na polskim wybrzeżu systemu AIS-PL projektu HELCOM, który umożliwia automatyczne monitorowanie ruchu statków w strefie przybrzeżnej. Antena stacji w Jarosławcu ma wysokość 51 m[3].
Informacje ogólne
edytujLatarnia jest administrowana przez Urząd Morski w Szczecinie (przed 1 kwietnia 2020 roku przez Urząd Morski w Słupsku)[4].
Dane techniczne
edytuj- Położenie: 54°32′30″N 16°32′41″E
- Wysokość wieży: 33,30 m
- Wysokość światła: 50,20 m n.p.m.
- Zasięg nominalny światła: 23 Mm (42,596 km)
- Charakterystyka światła: Błyskowe grupowe
- Blask: 0,45 s
- Przerwa: 2,05 s
- Blask: 0,45 s
- Przerwa: 6,05 s
- Okres: 9,00 s
-
Widok ogólny -
-
Elewacja boczna
Historia
edytujPierwsze wzmianki o latarni pochodzą z 1818 roku, kiedy to pisano o konieczności jej budowy. 11 czerwca 1818 roku wystąpiono do Ministerstwa Żeglugi z wnioskiem o pozwolenie na budowę, ale na jarosławskiej latarni światło rozbłysło dopiero po 20 latach. Od początku budowy napotykano na wiele problemów. W lutym 1820 roku inspektor budowlany ze Słupska przedłożył pierwsze plany konstrukcyjne, które jednak nie zostały zrealizowane. Następne plany przedstawiono w maju 1827 roku, a w październiku zostały one przeanalizowane przez specjalna komisję przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Berlinie, w której składzie był mistrz pruskiego klasycyzmu budowlanego, budowniczy latarni w Arkonie, Fryderyk Schikel[5]. Budowę rozpoczęto w 1829 roku 380 metrów od brzegu. Roboty zlecono mistrzowi murarskiemu ze Sławna, Widekowskiemu, a stalową konstrukcję lampy wykonał mistrz kowalski Karol Winneg z Koszalina. „Lustrzane szyby do oszklenia kopuły dostarczyła manufaktura Schickler & Splittgerber, ta sama, która realizowała zamówienia dla latarń na Helu i w Nowym Porcie[5]. Budowę latarni ukończono w 1832 roku. Wieżę latarni zbudowano na planie koła, a przy jej wznoszeniu wykorzystano czerwoną i glazurowaną cegłę[6]. W 1902 roku latarnia została przebudowana[7].
Mimo iż po trzech latach latarnia już stała, to nie została ona uruchomiona. Była za niska. Od północnego zachodu zasłaniały ją drzewa i dachy domów, a od wschodu świerkowy las. Ze względu na sprzeciw mieszkańców wobec wycinki lasu i niemożności podwyższenia latarni ze względu na słabe mury w 1835 roku zdecydowano o budowie nowej latarni, która znajduje się obecnie w centrum miasta. Istniejącą powiększono i przeznaczono na mieszkanie dla latarników. Nowa okrągła wieża zbudowana z czerwonej cegły podzielona została gzymsami na cztery kondygnacje a jej całkowita wysokość wyniosła 33,3 metra. Pierwszy raz zapalono światła 1 lipca 1838 roku używając piętnastu lamp Arganda zasilanych olejem rzepakowym z parabolicznymi zwierciadłami, które przeniesiono ze starej latarni. Zasięg światła wyniósł 16 Mm z wysokości 50, 2 m n.p.m.[5][8] W 1878 wymieniono lampy Arganda na soczewkę Fresnela, a w 1912 roku włączono zasilanie elektryczne[9].
W czasie działań wojennych latarnia została uszkodzona i służbę nautyczną rozpoczęła w 1946 roku. W roku 1975 zmodernizowano urządzenia optyczne i zainstalowano nowoczesną lampę obrotową, AGA PRB-21, istniejącą do dziś, złożoną z czterech paneli po 6 żarówek o mocy 600 W każda, która daje światło na odległość 23 Mm[5][9].
W 1993 roku latarnia została wpisana do rejestru zabytków[1]. Latarnia jest dozorowana, udostępniona do zwiedzania, a z jej szczytu podziwiać można panoramę Jarosławca i okolicy[8][9].
W 1996 roku przeprowadzono generalny remont latarni z uzupełnieniem braków cegieł w gzymsach i ścianach oraz zabezpieczeniem latarni przed działaniem szkodliwych czynników, np.: wody, soli[5].
Do dnia 31 marca 2020 roku administratorem latarni był Urząd Morski w Słupsku, a od dnia 1 kwietnia 2020 roku zadanie to zostało przejęte przez Urząd Morski w Szczecinie[4].
-
Nieczynny już nautofon latarni -
Wnętrze -
Otoczenie
Przypisy
edytuj- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 104 [dostęp 2024-07-01].
- ↑ Latarnia Morska Jarosławiec. [w:] Polskie latarnie morskie [on-line]. [dostęp 2021-04-07].
- ↑ Marek Dziewicki, Marcin Waraksa: Status AIS – PL. Urząd Morski w Gdyni.
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie zniesienia Urzędu Morskiego w Słupsku. [w:] Dz.U. 2020 poz. 91 [on-line]. [dostęp 2021-06-20].
- ↑ a b c d e Renata Baczyńska, Polskie latarnie morskie i ich związek z gospodarką turystyczną, Bydgoszcz 2010, s. 44–47 [dostęp 2021-04-05].
- ↑ Jarosławiec. www.jaroslawiec.com. [dostęp 2011-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-26)].
- ↑ Wielka Encyklopedia PWN. Warszawa: 2002, s. 451. ISBN 83-01-13736-3. ISBN 83-01-13357-0.
- ↑ a b Latarnia morska. [w:] jaroslawiec.pl [on-line]. [dostęp 2021-04-0206].
- ↑ a b c Latarnia morska w Jarosławcu [online], stotom.wordpress.com [dostęp 2021-04-08].
Linki zewnętrzne
edytuj- Polskie Latarnie: Latarnia morska w Jarosławiu. www.latarnie.pti.pl. [dostęp 2011-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-13)].